Grammatica woordsoorten H1 betrekkelijk voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H1 grammatica woordsoorten

betrekkelijk

voornaamwoord 

Planning

SO spelling H1 t/m H4 en werkwoordspelling week van 17/2

TW maart Formuleren H1-H4 en H6 + woordenschat H1/H4

Week 13 (28 maart): kampvuurverhaal inleveren

Huiswerk  bespreken

 H3 grammatica zinsdelen (verwijzen) oefening 1 t/m 3 en opdracht 7

Wat past op de puntjes in deze zin?
De prijs was voor .... die als eerste finishte.

Wat past op de puntjes in deze zin?
Gisteren las ik .... dat heel populair is.

Leerdoel

Je weet wat een betrekkelijk voornaamwoord is en kunt dit herkennen en zelf correct gebruiken.

Betrekkelijk voornaamwoord

Bijvoeglijke bijzinnen beginnen vaak met een bvn. Je verwijst naar een of meerdere woorden die eerder genoemd zijn, het antecedent.

De bekendste bvn's zijn: Die, dat, wie en wat

De acteur, die de slimste mens werd, is nu heel bekend.

Het boek, dat ik jou leende, moet je wel weer teruggeven.

Er is iets wat hem dwarszit.

Bvn met ingesloten antecedent

Soms verwijzen wie of wat niet naar een antecedent. Je kunt ze dan vervangen door 'degene die' of 'datgene wat'. Het antecedent wordt dan niet genoemd, maar zit als het ware in het betrekkelijk voornaamwoord opgesloten. 

Wie (degene die) te laat komt, moet een liedje zingen.

Wat (datgene wat) je gisteren deed, was echt een succes!

Even oefenen: Een boek ... ik jou aanraadde, heeft nu een prijs gewonnen.

1. die
2. dat
3. wat

Het mooiste ... ik ooit gelezen heb, is 'De Vriendschap' van Connie Palmen.

1. die
2. dat
3. wat

... je aan mij vertelde, is toch geen geheim?

1. die
2. dat
3. wat

Verwijzen met bvn die/dat

- naar de-woorden verwijs je met 'die'

- naar het-woorden verwijs je met 'dat'

(De vrouw die daar loopt, is mijn moeder. Het kind dat ze vasthoudt, is mijn broertje.)

LET OP: Als je 'die' kunt vervangen door 'deze' of als je 'dat' kunt vervangen door 'dit', dan heet het een aanwijzend voornaamwoord!

Die vrouw is aardig (of deze vrouw). Dat kind is lelijk (of dit kind).

Verwijzen met bvn wat

- verwijzen naar een overtreffende trap (zonder zn!):
Het leukste wat er is, is fysiek lesgeven.
Maar: Het leukste boek dat ik gelezen heb, is Eus.

- verwijzen naar dat, datgene of een onbepaald voornaamwoord (iets, alles, niets, het enige)
Er is niets wat ik nu nog leuk vind.

- verwijzen naar een hele zin. 

Er was weer trage wifi, wat heel vervelend was.

Verschil zaken/personen

Om naar mensen te verwijzen, gebruik je dus een voorzetsel + wie (en niet waarmee, waarop etc.):

aan wie, met wie, voor wie etc. (los dus!)

De jongen met wie ik naar school fiets, is aardig.

Ken jij de docent ...... zij zo klaagt?

1. waarover
2. over wie

Mijn vrienden .... ik naar school fiets, komen altijd te laat.

1. waarmee
2. met wie

Aan de slag

Maken in de digitale methode H1 grammatica woordsoorten  oefening 1 en 2

extra uitdaging: maak ook opdracht 3

Klaar? oefen werkwoordspelling!