h 2.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

In deze paragraaf leer je:

• Hoe twee machtige wereldrijken in de Middellandse Zee tegenover elkaar kwamen te staan.
• Hoe de twee rijken omgingen met de godsdiensten.
• Hoe de handel achteruitging.
• Welke slavernij er was. 

2.1 Wereldrijken rondom de Middellandse Zee

Twee Wereldrijken

• Spaanse rijk
• Ottomaanse rijk

Waarom ging de zon nooit onder in het rijk van Karel V?

Twee wereldrijken

• Karel erfde (1516) van ouders en schoonouders Spanje, Nederlanden, Duitsland, Oostenrijk en andere landen in Midden Europa.
• Door de ontdekkingen veroverde Karel V grote delen van Midden- Zuid-Amerika.
• Nadat Karel afgetreden (1555) was kreeg Filips II Spanje en de Nederlanden. Karels broer Ferdinand kreeg Oostenrijk/Dld.

Wat betekent Reconquista?

Wereldrijken

• Osman stichter Ottomaanse rijk, 1299.
• Veroveringen Balkan en Anatolië.
• Einde aan Byzantijnse rijk (val van Constantinopel 1453)
• Ottomaanse leider was zowel politiek leider van het rijk, maar ook geestelijk leider van de islam.
• Symbool: Halve maan

Wereldrijken in strijd

Ottomanen streden tegen de Spaanse/Oostenrijkse Habsburgers om de macht in Europa.

Hongarije strijd

Ottomanen voor de poorten van Wenen (tegengehouden).

Ottomanen veroverden Midden Oosten en Noord-Afrika

Op de Middellandse Zee beide wereldrijken ongeveer even sterk.

Rond het ontstaan van de croissant bestaan de nodige legenden. Zo zou het ontstaan zijn tijdens de belegering van Wenen in 1683 Volgens de overlevering groeven de Ottomanen een tunnel onder de stad, die uit kwam bij een bakkerij. De bakkers, die al vroeg aan het werk waren, sloegen alarm waardoor de aanval werd afgeslagen. Als overwinningssymbool werd een halvemaanvormig broodje gebakken.

Rond het ontstaan van de croissant bestaan de nodige legenden. Zo zou het ontstaan zijn tijdens de belegering van Wenen in 1683 Volgens de overlevering groeven de Ottomanen een tunnel onder de stad, die uit kwam bij een bakkerij. De bakkers, die al vroeg aan het werk waren, sloegen alarm waardoor de aanval werd afgeslagen. Als overwinningssymbool werd een halvemaanvormig broodje gebakken.

Slag bij Lepanto

Spanjaarden en Ottomanen vochten bij Lepanto (in de buurt van Griekenland, 1571).

Spanjaarden wonnen.

Ottomanen gingen niet verder westelijk in het Middellandse Zeegebied.

Strijd tussen Ottomanen en Habsburgers voor Szigetvar Hongarije, 1566

Wie was de geestelijke leider in de christelijke wereld?

Omgaan met godsdiensten

• Strijd tussen Ottomanen en Spanjaarden zagen beiden als heilige strijd.
• Ottomanen gingen tolerant om met joden en christenen.
• Joden en christenen moesten in Ottomaanse rijk meer belasting betalen en accepteren dat de islam boven hen stond (gehoorzamen). 

Welk land ging toleranter om met andere godsdiensten. Spanje of het Ottomaanse rijk? Leg je antwoord uit.

Achteruitgang in de handel

• Opkomst Ottomanen 

Venetië en Genua actief in de handel op de Middellandse Zee tussen Europa en Azië.

Reden voor achteruitgang in de handel

• Ottomanen veroveren Constantinopel
• Ottomanen veroveren de Italiaanse handelsposten in het oosten van de Middellandse Zee en aan de Zwarte Zee.
• Gevolg: Italianen moeten meer betalen voor handelswaar.
• Verder maken piraten de Middellandse Zee onveilig.

"Een oorzaak van de ontdekkingsreizen is de achteruitgang van de handel op de Middellandse Zee". Leg uit dat deze stelling klopt.

Welke slavernij was er 

In het Ottomaanse rijk?

In het Spaanse rijk? 

Waarom maakte de Barbarijnen dit soort prenten over slavernij?

Aan de slag!

Lees blz. 28 t/m 30 en maak de opdrachten uit het werkboek.

01:27

Benoem de 5 zuilen van de islam.

03:37

Waarom was de Islamitische cultuur een stuk 'rijker' dan de Europese cultuur tijdens de middeleeuwen?

05:28

Waaraan kan je vandaag de dag nog zien dat de moslims in Spanje zijn geweest?

06:58

Hoe heet de herovering van de Spanjaarden op Spanje?

1. Reformatie
2. Reconquista
3. Inquisitie
4. Islamisering

08:54

Terwijl de Spanjaarden land terugveroverde en weer christelijk maakte, veroverden moslims in Oost- Europa het christelijke Byzantijnse rijk.

1. Juist
2. Onjuist