H5 - Introductie massacultuur

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

MASSACULTUUR

Introductie

Wat gaan we deze week doen?

Lesdoelen:

Je hebt een eerste indruk van de cultuur van de Massa en geoefend met de eerste vragen van H9.

Je weet wat; massacultuur, massamedia, hoge en lage kunst en postmodernisme zijn

Je weet wat de accenten zijn die je moet beheersen voor je schoolexamen

Lesplan:

Introductie cultuur van de Massa

Uitleg accenten Massacultuur

Beginnen aan de vragen van H9

Jeff Koons, Ushering in banality, 2007

Dit beeldhouwwerk is een typisch werk uit de massacultuur, zoals we de periode uit de kunstgeschiedenis van 1945 tot heden noemen.

-> Na deze les kan je uitleggen waarom dit een typisch kunstwerk uit de massacultuur is.

Wat speelde er in de wereld
tussen 1950 - nu?

Wat speelde er in de wereld?

1945: Oprichting Verenigde Naties

1945-1989: Koude Oorlog

1930: Eerste soapseries Amerikaanse radio
1945: Begin Marshallhulp
1945-55: Hoogtijdagen bebop
1946: Ontstaan abstract expressionisme

Wat speelde er in de wereld?

1952: Oprichting voorloper EU

1955-1975: Vietnamoorlog

1954: Ontstaan rock-'n-roll

1956: Ontstaan popart

1957: West Side Story

1958: Happenings

Wat speelde er in de wereld?

1962: Andy Warhol - Marilyn Tweeluik

1969: 1e mens op de maan

1969: Woodstock

1970: Opkomst postmodernisme

1976: Ontstaan hiphopcultuur

1989: Val Berlijnse Muur, einde sovjetcommunisme

Wat speelde er in de wereld?

1990: Ontstaan WWW

1993: EU

2001: Aanslagen nine eleven

2002: Invoering euro

2000: Opkomst internetkunst

2008: Economische crisis

2020: Covid-19

2022: ...

2024: ...

Wat weet je van de geschiedenis van de tweede helft van de 20e eeuw?

Waar denk je aan bij kunst voor de massa?

Massacultuur

MASSACULTUUR
=
KUNST VOOR DE MASSA

“Vanaf de jaren zestig ontstond een overheersende cultuur die door de smaak van de grote massa bepaald werd:
de massacultuur.”

Kunstwerken worden onpersoonlijk en oppervlakkig

 

In de massacultuur vervaagt het verschil tussen ‘lage’ en ‘hoge’ kunsten 

• HOGE kunst wordt gezien als kunst voor de 'elite'. 
• LAGE kunst wordt gezien als kunst voor de ‘gewone’ mens. 
• Kunst- en cultuurvormen die voorheen slechts voor de elite waren bestemd (‘hoge’ kunst) worden onderdeel van de massacultuur.  
• Ook komt de (‘lage’ kunst) via kunstenaars als Keith Haring en Andy Warhol in het museum terecht waardoor het ook wordt geaccepteerd door de elite.  

Accenten binnen de Massacultuur

• popart en massamedia; 
• soaps, comedy, tv-drama, videoclips;
  
• musical;
  
• mainstream en subculturen;
  
• popmuziek, filmmuziek, elektronische muziek;
  
• fusion en cross over;
  
• multidisciplinaire kunst;
  
• postmodernistische kunst in relatie tot massacultuur;
  

Hoge kunst

• Elitair  (voor mensen met geld en opleiding)
• Moeilijk te begrijpen zonder kennis van zaken
• Op officiële kunstplekken zoals musea, concertzalen en theaters.
• bijv. klassieke muziek, ballet

Lage kunst

• Voor de massa

• Onderdeel van vrijetijds-industrie en amusement
• Makkelijk toegankelijk via media zoals televisie, radio en internet
• bijv. popmuziek, hiphop

Hoge kunst

Lage kunst

Ontwikkelingen in de geschiedenis
na 1945

• Als WOII op 5 mei 1945 in Nederland is afgelopen, kan ons land alleen weer worden opgebouwd door met andere landen samen te werken.
  
• Er ontstaan samenwerkingsverbanden, zoals de Benelux en de NAVO.
  
• De Verenigde Staten bieden financiële hulp, met het Marshallplan, waardoor de Nederlandse wederopbouw en economie weer op gang kwamen.
  -> De VS worden hierdoor extra populair in Europa. 
  

Jonge cultuur

Oude cultuur

Voor 1950 weinig invloed op andere continenten

Door de tijd heen invloed op andere continenten gehad

Geen grondschade na WO2

Veel grondschade na WO2

Marshallhulp-troepen die hielpen in de bevrijding van WO2

Stroming die het najagen van genot in de algemene zin van het woord tot het hoogste doel heeft. Het eigen genot/plezier/genieten, gaat boven al het andere.

Hedonisme

Verzorgingsstaat

Marshall plan

Hedonisme

Consumptie-maatschappij

Definitie

Match de juiste definitie bij de begrippen)

Een samenleving waar vrije tijd overwegend wordt gebruikt om goederen of diensten te verwerven, om daarover na te denken en om te pronken met aangeschafte goederen.

Een filosofische leer en een bepaalde levenshouding die in beide gevallen de opvatting heeft dat genot (in algemene zin) het het hoogste levensdoel is.

Een omvangrijk hulpplan voor de wederopbouw van Europa, dat op initiatief van de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken drie jaar na de Tweede Wereldoorlog in werking trad.

Een staat waarin de overheid allerlei maatregelen heeft genomen om burgers, vooral de zwakkeren, in de samenleving te helpen en te beschermen. De mensen worden dus van wieg tot graf verzorgd.

Engagement

Postmodernisme

Subcultuur

Pop muziek

Hedonisme

Situatie dat je je ergens bij betrokken voelt; maatschappelijk betrokken

Er is geen richtinggevende stijl meer maar elementen uit verleden en andere culturen worden vrijelijk geciteerd en gecombineerd.

Een verzamelnaam voor tal van stijlen in de muziek. Meer gericht op de populariteit dan naar de diversiteit van de muziek.

Groep die veel gemeen heeft met de dominante cultuur maar ook op een aantal punten verschillen. 

Filosofische leer waarin het genot centraal staat

Hoe ontstaat de massacultuur

Toenemende democratisering
(vrijheid en gelijkheid voor iedereen, macht en kennis niet alleen van de elite)

Toegankelijkheid van het onderwijs
(onderwijs voor iedereen, niet meer alleen voor de elite)

Bloeiende economie: groeiende welvaart en meer vrije tijd
(toenemende koopkracht: iedereen heeft meer geld te besteden waardoor aanbod van producten en diensten groeit)

De nieuwe massamedia
(radio, tv, internet zorgen voor informatie en amusement voor alle lagen van de bevolking )

Postmodernisme

• Door de stijgende welvaart wil de moderne mens 24 uur per dag genieten en vermaakt worden. (= Hedonisme)
  -> Hier spelen diverse kunstvormen op in.
• Ontstaan van het POSTMODERNISME: Kunstenaars die tot deze stroming behoorden vonden dat het niet (meer) mogelijk was om steeds iets nieuws te verzinnen. 

      Oplossing: Met bestaande kunst/voorwerpen nieuwe kunst maken.

Kenmerken postmodernisme (in de beeldende kunst)

• makkelijk communicerende kunst/ geen diepgaande betekenis
  
• speelsheid is aanwezig/ kitsch
  
• Maken veel gebruik van opzichtige kleuren (vooral primair)
  
• Kopiëren van stijlen uit het verleden maar op hun manier.
    Bv. Klassieke zuilen (ipv marmer) van glimmend staal
  
• Gebruik maken van clichés
  
• Van bestaande kunst/voorwerpen nieuwe maken maar de bestaande betekenis ondermijnen
  
• betekenis- of inhoudsloos
  
• Veel gebruik maken van glimmende voorwerpen (vooral in de architectuur)
  

Ga voor jezelf na of de lesdoelen zijn gehaald?

• Weet je nu wat massacultuur, massamedia, hoge en lage kunst en postmodernisme zijn?
•  Je weet nu dat ook de massacultuur accenten heeft en dat je die leert beheersen voor je schoolexamen. 

Werk in een tweetal of drietal:
Schrijf op (onder elkaar) wat is:
massacultuur, massamedia, hoge en lage kunst en postmodernisme (leg het begrip uit!)

Belangrijkste begrippen

massacultuur: de cultuur van de grote massa, met kunstwerken die onpersoonlijk en oppervlakkig zijn.

massamedia: de pers, radio, film, televisie en internet. Deze vormen van massacommunicatie hadden (en hebben nog steeds) een belangrijke rol in de verspreiding van deze massacultuur.

hoge en lage kunst: kunst van de elite en kunst van het volk. In de massacultuur vervagen de grenzen tussen ‘lage’ en ‘hoge’ kunst:

postmodernisme: stroming ná het modernisme, waarin men vindt dat je niets nieuws meer hoeft te verzinnen.

Wat hebben we gedaan?

Lesdoelen:

Je hebt een eerste indruk van de cultuur van de Massa en geoefend met de eerste vragen van H9.

Je weet wat; massacultuur, massamedia, hoge en lage kunst en postmodernisme zijn

Je weet wat de accenten binnen de Massacultuur zijn (die je moet beheersen voor je schoolexamen)

Lesplan:

Introductie cultuur van de Massa

Uitleg accenten Massacultuur

Beginnen aan de vragen van H9

HUISWERK

LEZEN!!

Bespiegeling, Hoofdstuk 9 Massacultuur: Blz. 200- 211

Massacultuur:

Samen vraag oefenen/doen

Watchmen versus

DC en Marvel

Helden als Captain America en Superman symboliseren de status van de Verenigde Staten na de Tweede Wereldoorlog: cool, aantrekkelijk en sterk. Maar is dat ook het echte Amerika?

HUISWERK

LEZEN!!

Bespiegeling, Hoofdstuk 9 Massacultuur: Blz. 200- 211

MAKEN: Vraag 1 (Watchmen vs. Superman)