Paragraaf 3.1 - Zintuigen en prikkels

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Zintuigen en prikkels

0

Lesdoelen

Ik kan de werking van de zintuigen beschrijven.

- Prikkels
- Impulsen  

Ik kan de zintuigen noemen met hun ligging en de prikkels waarop ze reageren.

Ik kan de delen en functies van het zenuwstelsel noemen.

Tip: maak aantekeningen

Kernwoorden	Aantekening
Aantekening	Dit helpt om te de lesstof te onthouden
Kleuren	Overzichtelijke aantekeningen
Titel	Waar gaat het over?
Begrip	Dikgedrukte woorden

Welke zintuigen ken je?

Zintuigen prikkels 

Met je zintuig neem je waar. Je zintuigen zijn dus je oren, ogen, neus, mond en huid

Je neemt met je zintuigen een prikkel waar. Een prikkel is een invloed uit de omgeving, een signaal. Voorbeelden van prikkels zijn geluid, licht, geur, smaak en aanraking.

Na een prikkel volgt vaak een reactie.

Kermis

Veel van jullie zijn afgelopen week op de kermis geweest.

Welke prikkels waren er op de kermis allemaal?

Vond je dat prettig of onprettig?

Zintuigen en prikkels

Een prikkel is informatie uit je omgeving die wordt opgevangen door je zintuigen.

Na een prikkel volgt bijna altijd een reactie.

Hoe reageert je lichaam op een prikkel?

1. Zintuig zet prikkels om in berichten (impulsen).
   
2. Zenuwen brengen deze berichten naar je hersenen.
3. Pas als het bericht in je hersenen is merk je er iets van. Je bent je bewust van de prikkel. Je hersenen beslissen hoe je erop gaat reageren.
4. Je hersenen sturen berichten terug via de zenuwen.
5. De berichten van de hersen vertellen je lichaam wat ze moeten doen.

prikkel

impuls

zintuig

drempelwaarde: Is de prikkel wel sterk genoeg?

adequate prikkel: Is het zintuig wel gevoelig voor de prikkel? 

gewenning

Een zintuig reageert vooral op nieuwe informatie

Een impuls

Zenuwen

Prikkel

Zintuig

Waarneming

Click mee

Een impuls is een signaal dat door een zintuig wordt verstuurd als het wordt geprikkeld. (bewegende onderdeel in afbeelding)

 De volgorde bij een waarneming is: prikkel > zintuig > impuls > zenuwen > hersenen

Oog
	Geuren
Tong

Neus

Smaken

Licht

Geluid

Oor

Prikkel

Zintuig

Even oefenen....

Niki ruikt op haar kamer dat haar moeder een appeltaart gebakken heeft...

1: Wat is de prikkel?
2: Welk zintuig vangt de prikkel op?
3. Wat 'doet' het zintuig na het opvangen van de prikkel?

4. Wat kan je reactie zijn?

zintuigen in de huid

• ............ zintuig

prikkel: hoge temperaturen

• ............ zintuig

prikkel: lagere temperaturen

• ........... zintuig

prikkel: hoe voelt iets aan

• ........... zintuig

prikkel: pijn

Zenuwstelsel

bestaat uit;

- Je zenuwen

- Ruggemerg

- en hersenen

Het gehoorzintuig wordt geprikkeld door het geluid van de telefoon.

Gehoorzintuig zet prikkel om in impuls. Impulsen gaan door de zenuwen naar de hersenen.

Je wordt je bewust van de prikkel (geluid). Je beslist om de telefoon op te pakken.

Hersenen sturen impuls via zenuwen naar je armspieren.

Je spieren ontvangen de impuls en trekken samen. Je beweegt.

Verwerken van prikkels

1. Een zintuig zet een prikkel om in een impuls.
2. Een impuls loopt via de zenuwen naar de hersenen.
3. Je hersenen versturen een impuls, zodat het lichaam reageert.

Van prikkel tot reactie

1. Geurprikkel komt in je neus, zintuig zet prikkel om in impuls.

2. Impuls gaat via gevoelszenuw naar de hersenen.

3. Bewustwording.

4. Impuls via bewegingszenuw naar de arm.

5. Reactie.

opdracht

We zijn twee minuten stil. Schrijf in die twee minuten op welke prikkels je allemaal binnenkrijgt.

De hersenen

Alle impulsen lopen via de hersenen.

De hersenen maken de keuze of er wel of geen reactie volgt.

reflex

Soms zijn de hersenen niet betrokken bij een beweging. Dit is bijvoorbeeld zo wanneer het lichaam beschermd moet worden of wanneer er een correctie voor de houding plaats moet vinden.

Wat is een prikkel?

1. een elektrisch signaaltje door een zenuw
2. een verandering in de omgeving
3. een verandering in de omgeving die je kunt waarnemen
4. een elektrisch signaaltje door de zenuw die je kunt waarnemen

Wat is een impuls?

1. een elektrisch signaaltje door een zenuw
2. een verandering in de omgeving
3. een verandering in de omgeving die je kunt waarnemen
4. een elektrisch signaaltje door de zenuw die je kunt waarnemen

Tekst

licht zintuig

gehoor zintuig

reuk zintuig

tast zintuig

smaak zintuig

Welk woorden horen bij welk zintuig?

Het zicht

De tastzin

De reuk

voelen

zien

ogen

neus

ruiken

handen

Je hebt verschillende zintuigen.
Welk zintuig hoort bij het orgaan oog

1. gezichts zintuig
2. smaak zintuig
3. gehoor zintuig
4. reuk zintuig

Geef de juiste volgorde

1. Prikkel-zintuig-hersenen-reactie
2. Gedrag-hersenen-prikkel
3. Prikkel- zintuig- reactie-hersenen
4. Zintuig-reactie-prikkel

In welk deel van je lijf beslis je wat je gaat doen na het ontvangen van een impuls?

Milou staat onder een lekkere warme douche. Ineens wordt het water koud. Ze geeft een gil en springt weg. Wat gebeurt er allemaal?
(Hint: bron 7)

Reactietijd

De hoeveelheid tijd die verstrijkt tussen wanneer we iets waarnemen en wanneer we erop reageren. 

https://www.arealme.com/reaction-test/nl/

Aan het werk

https://maken.wikiwijs.nl/62512#!page-1923167

Doorloop heel opdracht 1 over het zenuwstelsel. De toets aan het einde hoef je niet te maken.