Thema 5 - Basisstof 4 les 2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Welkom bij biologie

Wat is biologie?

Check in?

1. groene smiley
2. oranje smiley
3. rode smiley

Leerdoel:

• Ik kan een planning maken én mij hier aan houden;
• Ik kan uitleggen hoe spieren werken

Programma:
Proefwerk  18 mei

• Herhalen basisstof 1-2-3
  
• Theorie basisstof 4: Spieren
• Verwerking

Leren voor het proefwerk

	4.1	4.2	4.3	4.4	Hoe leren?
Om te onthouden (R vragen)	Skelet Functies van het skelet	Opbouw van botten kraakbeen	Gewrichten	Hoe spieren vast zitten aan botten	Flitskaartjes test jezelf Online oefenen
Om uit te kunnen leggen (Toepassen T1, T2, I vragen)	Botten vergelijken in bijvoorbeeld röntgen foto's, foto's van skeletten van dieren.	Uitleggen wat er gebeurt met de samenstelling van botten. Voorbeelden van kraakbeen noemen	Uitleggen hoe een gewricht werkt, voorbeelden van gewrichten kunnen noemen	Wat gebeurt er met spieren als je ze aanspant en ontspant? Hoe werken de spieren	Samenvatting maken Uitleg geven 'Spiekbriefje' maken Opdrachten opnieuw maken

Terugblik 

Functies van het skelet:

• Stevigheid:
  zonder skelet zak je in elkaar
• Beweging:
  beenderen zijn met elkaar verbonden zodat je kan bewegen
• Bescherming:
  Je skelet beschermt organen. Je borstkas beschermt de longen en het hart. De schedelbeenderen beschermen de hersenen
• Vorm:
  Het skelet geeft vorm aan je lichaam

Schedel = botten in het hoofd

Wervelkolom = hierdoor wordt je hoofd gedragen loopt door tot het staartbeen

Borstkas:
De borstwervels, de ribben en het borstbeen

Schoudergordel:
schouderbladen en sleutelbeenderen

Bekkengordel/ het bekken:
heupbeenderen en het heiligbeen

ledematen= armen en benen

Botten worden ook beenderen genoemd

Theorie basisstof 1

Romp

Uitleg basisstof 2

Botten bestaan uit kalk en lijmstof:

Bekijk de video 

Verandering in botten:

De botten van baby's bestaan uit meer lijmstof waardoor de botten buigzamer zijn

De botten van ouderen bestaan uit meer kalk waardoor ze sneller
breken

Een functie van het skelet is beweging. Tussen de botten zit kraakbeen, zodat de botten niet over elkaar heen schuiven

Ook komt kraakbeen voor op plaatsen die stevig én soepel moeten zijn zoals in de neus en oorschelpen.

Kraakbeen is stevig, maar toch buigzaam

Botverbindingen 

Manieren waarop botten met elkaar verbonden kunnen zijn:

Theorie basisstof 3

Opbouw van het skelet door beenverbindingen (bekijk de video)

Een gewricht is een verbinding tussen twee botten. Door een gewricht kunnen de botten gemakkelijk bewegen

Gewricht kapsel en kapselbanden

Om het gewricht heen zit een stevig vlies. Dit vlies heet gewrichtskapsel. Het gewrichtskapsel houdt de botten bij elkaar. Het gewrichtskapsel maakt ook het gewrichtssmeer.

Om het gewricht zitten kapselbanden. De kapselbanden zijn een extra versteviging. Ze helpen mee om de botten op hun plaats te houden

Gewricht kogel en kom

Het uiteinde van één bot is bol. Dit heet de gewrichtskogel. Het uiteinde van het andere bot is hol. Dit heet de gewrichtskom.

Spieren door heel je lichaam:
- Bekijk de video over spieren

- om botten te bewegen

- in de organen, zoals huidspiertjes en spiertjes in de darmwand

Bekijk de video voor extra uitleg over de armbuig en strekspier (de antagonisten)

Pezen

Pezen: 

- spier zit met pezen aan het bot vast. Pezen zijn de witte delen aan het einde van elke spier

- de aanhechtingsplaats is de plek waar de pees aan het bot vastzit 

- een pees kan niet samentrekken

Een pees voelen:

- Voel met je vingers van de linkerhand aan de binnenkant van je elleboog

- Buig nu je je rechterarm

Spieren

Spieren:

Een spier kan zich samentrekken, dan wordt de spier korter en dikker. De spier trekt dan de botten waar de spier aan vastzit naar elkaar toe. Zo onstaat beweging. 

Antagonisten

Twee spieren die een tegengesteld effect hebben. Om een deel van je lichaam te bewegen zijn altijd minstens 2 spieren nodig.

Armbuigspier

Armbuigspier (biceps): 

Als deze zich samentrekt, wordt hij korter en dikker. De onderarm wordt dan omhoog getrokken. 

Armstrekspier

Armstrekspier (triceps): 

Als deze zich samentrekt wordt hij korter en dikker. De onderarm wordt dan gestrekt. 

Theorie basisstof 4

Hoe heet deze spier?

1. Kuitspier
2. Voorste scheenbeenspier
3. Achterste scheenbeenspier
4. Voorste kuitspier

zijn spieren organen?

1. ja spieren zijn inderdaad organen
2. nee dat zijn geen organen

Als deze spieren aanspannen

1. gaat de pols buigen
2. gaat de pols strekken
3. gebeurt er niets in de pols
4. gaat de pols draaien

Hier zie je de binnenkamt van een gebogen been. Wat is wat? 

A

B

C

D

gewricht

bot

spier

pees

Sleep de namen van de onderdelen van het gewricht uit de rechter kolom naar het juiste nummer in de linker kolom.

kraakbeenlaagje

gewrichtssmeer

gewrichtskapsel

gewrichtsband

gewrichtskogel

gewrichtskom

Verwerking

Maak op biologie online (4.4) opdracht 1 t/m 7

Klaar leren:

Het skelet

• Oefen met rontgen foto's
• Digitaal oefenen skelet
  

Extra leren:

• Biologie pagina

Klaar:
Leren met video's 

• Oefentoets thema 4
• Uitleg het skelet
• interactieve plaat (bepaal zelf de route door je lichaam)
• Uitleg gewrichten

Alles af?

• Basisstof 4.1:      1 t/m 7
  
• Basisstof 4.2:     2-3-6
• Bassisstof 4.3:   1-3-4-5