3D-kunst Les 1: Luchtbeesten

• Kunst
• Middelbare school
• MBO
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Praktijkonderwijs
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerroute H
• Leerroute M

LUCHTBEESTEN

Maak een beest die beweegt door lucht

Deze les kan worden gebruikt ter voorbereiding op een beeldende kunst workshop van Kleinkunstig. De 3D-kunst lessen gaan over het kennismaken met ruimtelijke beeldende kunst. Met als leerdoelen:

• Leerlingen kennen het verschil tussen 2D en 3D.
• Kennismaken met ruimtelijk werken.
• Kennismaken met kinetische kunst.
• Ervaren van een creatief proces door experiment.

WAT GAAN WE DOEN

• Wat is 3D?
• Papierkunst maken
  
• 3D-kunst: Strandbeesten
• Luchtbeesten maken
  
• Afsluiting

3D-kunst is er in veel soorten, maten en stijlen. Een 3D-kunstwerk is niet plat maar neemt ruimte in; het is ruimtelijk. Het is niet alleen van de voorkant, maar van alle kanten te bekijken. 

WAT HEB JE NODIG

• verschillende soorten papier, waaronder een grote stapel A4tjes
• stevig materiaal zoals satéstokjes, ijslollystokjes of rietjes
• scharen en plakband

 Gebruikt papier is heel geschikt voor deze opdracht, zoals foutief geprint papier of oude kranten, etc.

• De ‘d’ in 3D staat voor dimensionaal, wat betekent dat het kunstwerk meerdere dimensies heeft: hoogte, breedte en diepte.
• Je kunt het dus van meerdere kanten bekijken. 
• 3D-kunst gaat vaak goed samen met de wens om het kunstwerk te beleven, en niet alleen te bekijken.

WAT IS 3D

3D-kunst is er in veel soorten, maten en stijlen. Bijvoorbeeld een Romeins standbeeld, een kunstwerk op een rotonde of een moderne installatie in een museum. Een 3D-kunstwerk is niet plat maar neemt ruimte in; het is ruimtelijk. In deze les gaan leerlingen 3D-kunst ontdekken die je niet alleen bekijkt maar ook kunt ervaren.

• Leg een stapel papier voor je. 
• Start de timer en vervorm het papier met je handen. 
• Zo maak je van papier een ruimtelijk werk, in 3D.
• Ruil jouw papierkunst met degene naast je.
• Verzin een titel voor het papierwerk van de ander. 

AAN DE SLAG

Maak een mini expositie door alle papieren naast elkaar te zetten met de titel op een briefje erbij. 

De leerlingen verzinnen een titel voor het papierwerk van de ander en schrijven dit op een stukje papier. Waar denken ze aan bij dit werkje? Moedig ze aan de vorm voorzichtig te voelen en het papier aan meerdere kanten te bekijken.

Kijk onderstaand filmpje over de Nederlandse kunstenaar Theo Jansen. Hij maakt strandbeesten. Waardoor bewegen deze strandbeesten? 

STRANDBEESTEN

Benadruk dat deze kunstwerken voortbewegen op de wind. Vertel dat de leerlingen ook gaan werken met de lucht.

Misschien kun je je moeilijk voorstellen wat 3D-kunst is. Kijk met de klas naar een voorbeeld van de Nederlandse kunstenaar Theo Jansen. Hij maakt Strandbeesten. Dit zijn kunstwerken gemaakt van pvc buizen en doeken, die bewegen op de kracht van de wind alsof ze zelfstandig kunnen leven. Theo Jansen wil hiermee bewijzen dat hij fantasie ideeën tot leven kan wekken. Op bepaalde dagen laat Theo de beesten echt op het strand lopen en kun je gaan kijken.

Benadruk dat deze kunstwerken voortbewegen op de wind. Vertel dat de leerlingen ook gaan werken met de lucht.

• Maak tweetallen.
• Zorg voor een stapeltje papier.
• Maak een beest van papier, die beweegt door lucht.
• Deze opdracht bestaat uit 2 stappen:

Stap 1 - Doe eerst met de hele klas een proefje:
Ga staan met één vel papier in je handen en houd het papier horizontaal. Tel af vanaf 3, en laat het vel papier dan los. Bespreek klassikaal wat er gebeurde, hoe is het papier gevallen?

AAN DE SLAG

Introduceer de opdracht: de leerlingen gaan een luchtbeest maken van papier. Geïnspireerd door de strandbeesten maken jullie een beest dat door de lucht beweegt.

• Maak een beest van papier, die beweegt door lucht.
• Deze opdracht bestaat uit 2 stappen:

Stap 2 - Maak nu in tweetallen een luchtbeest. Je kunt stokjes gebruiken om het papier te verstevigen.

Hebben jullie niet meteen een idee, begin dan met een aantal proefjes. Lucht komt op verschillende manieren in beweging, bijvoorbeeld door de wind of door een ventilator. Hoe komt jullie luchtbeest in beweging?

AAN DE SLAG

Denkduwtje

Denk terug aan de eerste opdracht: wat kun je allemaal met papier doen?

Proefjes die de leerlingen kunnen doen zijn bijvoorbeeld door een vel papier op verschillende manieren in verschillende vormen te laten vallen. Bijvoorbeeld verticaal, in een prop, met een scheur, etc. Ze kunnen ook op andere manieren met lucht experimenteren, bijvoorbeeld door te blazen. 

Probeer de leerlingen vrij te laten zodat ze gaan experimenteren. Vragen die leerlingen op gang kunnen helpen:

Wat heb je geprobeerd met het papier en wat vond je een gaaf effect geven?

Welke manieren van luchtverplaatsing ken je en zou je kunnen uitproberen met papier?

Waar denk je aan als je het papier laat vallen en kun je dat maken?

LUCHTBEESTEN

Presenteer de gemaakte luchtbeesten aan elkaar! Hoe komen ze in beweging?

Bekijk klassikaal alle gemaakte luchtbeesten. Vraag aan de leerlingen wat de titel van hun kunstwerk is en hoe ze op het idee zijn gekomen.

LUCHTBEESTEN

Meer voorbeelden van bewegende kunstwerken

Sluit af door klassikaal te kijken naar dit filmpje met andere voorbeelden van bewegende 3D-kunstwerken. Benoem nog even wanneer Kleinkunstig naar school komt en welke workshops de leerlingen kunnen volgen.