202423 Mask VAV4VMB000AK vmbo leerjaar 1 Thema's Media 5. Het nieuws en 6. De macht van de media

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

VAV4VMB000AK 

Maatschappijkunde

Drs. David Lindenaar

Docent burgerschap, maatschappijleer en -kunde, Nederlands en LOB bij de afdelingen:

Zorg en Vavo.

[e-mail]

AFSPRAKEN 

1. Kom op tijd.

2. Neem altijd jouw spullen mee. Je neemt elke les een opgeladen laptop, boek en pen mee.

3. Telefoon in de tas, dopjes uit, smartwatch verbinding uit.

4. Jas uit, tas van tafel en niet eten in de les.

5. Ben je er een les niet? Maak het huiswerk dan thuis. Gebruik de e-mail die ik elke les verstuur.

6. Sla geen vragen over en antwoord altijd met uitleg.

Maatschappijkunde: Thema's kgt examenkatern Media

Planning:

  

08-10 1. Communicatie en media 

14-10 2. Het medialandschap 

16-10 3. Het belang van media 

21-10 4. De rol van de overheid

23-10 5. Het nieuws en 6. De macht van de media

06-11: Oefenen voor de toets

11-11 t/m 15-11: Toetsweek 1

Terugblik op:

Les 4. De rol van de overheid

Les 4: De rol van de overheid

4.1 Vrijheid van meningsuiting

De overheid heeft drie uitgangspunten als het gaat om media:

1. Vrijheid van meningsuiting
2. Betrouwbare informatievoorzieningen
3. Een pluriform media-aanbod

4.1 Vrijheid van meningsuiting

Vrijheid van meningsuiting

In de grondwet staat onder meer:

• Vrijheid van meningsuiting: je mag zeggen en schrijven wat je wilt.
  
• Persvrijheid: de media mogen bijna alles zeggen en schrijven wat ze willen.

In dictaturen is geen persvrijheid: daar bestaat censuur.

Censuur: artikelen van journalisten worden vooraf gecontroleerd en soms aangepast.

4.1 Vrijheid van meningsuiting

Vier uitzonderingen op de vrijheid van meningsuiting:

  

1. Aanzetten tot haat of discrimineren
   
2. Geen informatie verspreiden die onzedelijk is
   
3. Geen onwaarheden verspreiden.
   
4. Geen opruiende uitspraken doen.
   

Opruiend: mensen aanzetten tot haat of geweld.

Alleen een rechter mag achteraf bepalen of de media iets 
wel of niet hadden  mogen zeggen of schrijven.

4.2 Betrouwbaarheid en pluriformiteit

De overheid heeft drie uitgangspunten als het gaat om media:

1. Vrijheid van meningsuiting
2. Betrouwbare informatievoorzieningen
3. Een pluriform media-aanbod

4.2 Betrouwbaarheid en pluriformiteit

Betrouwbare informatievoorzieningen: 

Jij als burger hebt betrouwbare informatie nodig om je mening
te vormen over allerlei zaken in de maatschappij.

Betrouwbare informatie zorgt er ook voor dat je je betrokken
voelt bij wat er in de samenleving gebeurt.

4.2 Betrouwbaarheid en pluriformiteit

Pluriform media-aanbod

Pluriformiteit: er bestaan veel verschillende media, waarin veel verschillende
meningen aan bod komen.

De overheid reguleert een deel van de media om voor pluriformiteit te zorgen. 
Reguleren: de overheid stelt regels op waar dit deel van de media zich aan moet houden.

De gereguleerde media vormen de Nederlandse Publieke Omroep (NPO).

4.2 Betrouwbaarheid en pluriformiteit

Pluriform media-aanbod (1v2)

De belangrijkste regels uit de mediawet:

• Een publieke omroep is een vereniging, geen commercieel bedrijf.

Commercieel bedrijf: bedrijf dat het maken van winst als doel heeft.

• Een publieke omroep moet een eigen identiteit hebben.

Identiteit: speciale kenmerken die je niet ziet bij een andere omroep.

• Een publieke omroep moet minstens 50.000 betalende leden hebben.

4.2 Betrouwbaarheid en pluriformiteit

Pluriform media-aanbod (2v2)

De belangrijkste regels uit de mediawet:

• De publieke omroepen moeten een volledig
programma verzorgen.

• De publieke omroepen hebben recht op geld van de overheid.

• Beperkt reclame bij de publieke omroep.

• Product placement (sluikreclame) is op de publieke omroep verboden.

4.3 Reclame

Reclame zijn boodschappen die bedrijven verspreiden om hun producten te verkopen.

Reclame moet zorgen voor een bepaald imago: een beeld dat je bij dat product in je hoofd hebt.

Reclame is gericht op doelgroepen: mensen die de producten kopen.

Internetreclame

• Nog meer gericht op doelgroepen
  
• Influencers spelen een grote rol
  

4.3 Reclame

Makers van reclame moeten zich houden aan de

Nederlandse Reclame Code: regels voor reclame in Nederland.

‘Stiekem’ reclame maken is sluikreclame.

• Bijvoorbeeld product placement: bedrijven zorgen ervoor dat hun product te zien is in een tv-programma.
• Advertorials: een reclameboodschap die lijkt op een artikel
  in een krant of tijdschrift.
  

4.3 Reclame

Er is ook ideële reclame: reclame die gericht is op het
verbeteren van de maatschappij.

• Denk bijvoorbeeld aan de reclames van SIRE: #doeslief
  
• Of de campagnes van de overheid om ons gedrag te veranderen.
  

Lesdoel 

Les 5: Het nieuws en 

Les 6: De macht van de media

We leren bij les 5:

• Over nieuws, redacties en selectiecriteria.
• Over nepnieuws en objectiviteit.

We leren bij les 6:

• Beïnvloedingstheorieën:
  

Injectienaaldtheorie

Framingstheorie

Theorie van de selectieve perceptie

Agendatheorie

• Discussies over de media (en de minder prettige kanten van de media).

DEZE LES MOET JE HET VOLGENDE AFRONDEN:

Les 5: Het nieuws:

pagina 64 - 73:

opdracht 1 - 14 +

begrippen en samenvatting.

Les 6: De macht van de media:

pagina 74 - 83:

opdracht 1 - 17 +

begrippen en samenvatting.  

Les 5: Het nieuws

Zelfwerktijd

Les 5: Het nieuws

Pagina 72 - 73: 

begrippen en samenvatting

Ben je klaar? Werk dan verder.

Les 5:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Begr

Samenv

Les 6:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

Begr

Samenv

5.1 Hoe wordt het nieuws gemaakt?

Nieuwsberichten worden gemaakt door redacties: de groep mensen die de inhoud van een krant of programma bepaalt. Een redactie bestaat uit journalisten.

Redacties zoeken op vier manieren nieuws:

• Ze gaan zelf op zoek naar nieuws.
  
• Ze lezen persberichten.
  
• Ze kopen berichten van persbureaus.
  
• Ze krijgen tips of informatie.
  

5.1 Hoe wordt het nieuws gemaakt?

Redacties moeten een selectie (keuze) maken uit het nieuwsaanbod.

Voor die keuze gebruiken ze selectiecriteria: de regels die journalisten

hanteren om een keuze te maken uit het aanbod van nieuws. Ze kijken naar:

• Actualiteit
• Bijzonderheid van een gebeurtenis
• Nabijheid van een nieuwsfeit
• Doelgroep en het commerciële belang

Zelfwerktijd

Les 5: Het nieuws

Pagina 64 - 65:

Vraag 1 - 4

Ben je klaar? Werk dan verder.

Les 5:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Begr

Samenv

Les 6:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

Begr

Samenv

5.2 Nepnieuws

Nepnieuws: nieuws waarvan de makers weten dat het niet waar is.

Objectiviteit: een beschrijving van gebeurtenissen die klopt

met de werkelijkheid en niet gekleurd is door een eigen mening.

Om zo objectief mogelijk te zijn, gebruiken journalisten een aantal criteria:

• Scheiding tussen meningen en feiten
• Passende woorden en beelden kiezen
• Hoor en wederhoor toepassen
• Meerdere bronnen gebruiken. Bron is degene die de journalist informatie geeft

5.2 Nepnieuws

Selectieve perceptie: het feit dat iemand bewuste of onbewuste keuzes maakt bij het waarnemen.

Je referentiekader bestaat uit al je persoonlijke waarden, normen, belangen, meningen en ervaringen.

Zelfwerktijd

Les 5: Het nieuws

Pagina 66 - 67:

Vraag 5 - 8

Ben je klaar? Werk dan verder.

Les 5:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Begr

Samenv

Les 6:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

Begr

Samenv

5.2 Nepnieuws

Zelfwerktijd

Les 5: Het nieuws

Pagina 68 - 71:

Vraag 9 - 14

Ben je klaar? Werk dan verder.

Les 5:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Begr

Samenv

Les 6:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

Begr

Samenv

Les 6: De macht van de media

6.1 Beïnvloedingstheorieën

Beïnvloedingstheorieën:

1. Injectienaaldtheorie
2. Framingtheorie
3. Theorie van de selectieve perceptie
4. Agendatheorie

6.1 Beïnvloedingstheorieën

De injectienaaldtheorie

Injectienaaldtheorie: een medium is een injectienaald,

die het publiek volspuit met bepaalde ideeën.

Bij deze theorie spelen de volgende begrippen een grote rol:

Manipulatie: vervormde informatie geven zonder dat het publiek het merkt.

Indoctrinatie: het systematisch en voortdurend opdringen van bepaalde opvattingen en meningen aan het publiek.

6.1 Beïnvloedingstheorieën

Zelfwerktijd

Les 6: De macht van de media

Pagina 82 - 83:

Begrippen en samenvatting

Ben je klaar? Werk dan verder.

Les 5:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Begr

Samenv

Les 6:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

Begr

Samenv

6.1 Beïnvloedingstheorieën

De framingtheorie

Framingtheorie: de media belichten een onderwerp op een bepaalde manier.

Daardoor ga jij ook op die bepaalde manier naar dat onderwerp kijken.

Denk aan het voorbeeld ‘Het glas is halfvol’ tegenover ‘Het glas is halfleeg’.

6.1 Beïnvloedingstheorieën

De theorie van de selectieve perceptie

Selectieve perceptie: de mediagebruikers maken zelf een keuze uit het aanbod van de media.

• mediagebruikers bepalen dus zelf wat ze wel of niet kijken.

• sommige informatie laten mediagebruikers wel toe, andere informatie niet.

• dit kan leiden tot een filterbubbel in combinatie met de algoritmes van de mediabedrijven.

Zelfwerktijd

Les 6: De macht van de media

Pagina 74 - 75

Vraag 1 - 8

Ben je klaar? Werk dan verder.

Les 5:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Begr

Samenv

Les 6:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

Begr

Samenv

6.1 Beïnvloedingstheorieën

De agendatheorie

Agendatheorie: de media bepalen niet wát mensen denken,

maar hooguit waarover zij denken en met elkaar praten.

6.2 Discussies over de media

Minder prettige kanten aan digitale media:

  

• Mediabedrijven hebben veel macht;
  
• Wat je op internet plaatst, blijft daar ‘altijd’;
  Het recht om vergeten te worden: een zoekmachine 
  vragen om ervoor te zorgen dat jij niet meer voorkomt in de zoekresultaten.
• Iedereen kan over alles zijn mening geven (ook met schelden en dreigen, en anoniem);
  
• Iedereen kan alles zeggen (dus ook liegen).
  Disclaimer: een toevoeging aan een bericht, waarin staat dat het bericht misschien onwaar is.

Zelfwerktijd

Les 6: De macht van de media

Pagina 76 - 77

Vraag 9 - 17

Ben je klaar? Werk dan verder.

Les 5:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Begr

Samenv

Les 6:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

Begr

Samenv

Terugblik

Les 5: Het nieuws en 

Les 6: De macht van de media

We leren bij les 5:

• Over nieuws, redacties en selectiecriteria.
• Over nepnieuws en objectiviteit.

We leren bij les 6:

• Beïnvloedingstheorieën:
  

Injectienaaldtheorie

Framingstheorie

Theorie van de selectieve perceptie

Agendatheorie

• Discussies over de media (en de minder prettige kanten van de media).

DEZE LES MOET JE HET VOLGENDE AFRONDEN:

Les 5: Het nieuws:

pagina 64 - 73:

opdracht 1 - 14 +

begrippen en samenvatting.

Les 6: De macht van de media:

pagina 74 - 83:

opdracht 1 - 17 +

begrippen en samenvatting.