V2 10.1 opgroeien

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

10.1 Opgroeien 

Leerdoelen

Aan het eind van de les:

1. kan je uitleggen wat een levensfase is en benoemen welke er zijn.
2. kan je uitleggen wat lichamelijke en geestelijke ontwikkeling is en je kan er per ontwikkeling 2 voorbeelden van geven.
3. weet je wat een hormoon is en hoe het ervoor zorgt dat je verandert.
4. kan je het gehele groeiproces uitleggen.
5. kan je het verschil van lengte tussen jongens en meisje verklaren.

levensfasen

Het leven van een mens kan je verdelen in een aantal perioden, oftewel levensfasen. 

De levensfasen van de mens

• We onderscheiden 8 levensfasen (perioden)

• In elke levensfase vinden er veranderingen plaats:
• Lichamelijke ontwikkeling
• Geestelijke ontwikkeling

Lichamelijke ontwikkeling

Elastine in de huid

Kalk in bot

spiermassa in spier

Geestelijke ontwikkeling

.

.

.

.

.

.

leren praten, leren schrijven, gezichten herkennen, zelfstandig

In welke levensfase zit jij?

1. Kleuter
2. Kind
3. Puber
4. Adolescent

Waardoor verander je?

Waardoor verander je?

Hormonen (regelstoffen)

worden gemaakt in hormoonklieren.

De hypofyse is een belangrijke hormoonklier.

Waardoor verander je?

de vorm van het hormoon moet passen in de receptor

De hormoonklier geeft hormonen af aan het bloed.

Doelwitorganen reageren op het hormoon, andere niet.

In het celmembraan liggen receptoren, waarop maar één type hormoon past. 

Pas als een hormoon hecht is dat voor die cel een sein om aan het werk te gaan.

Leg uit dat waarom sommige organen wel reageren op een hormoon en andere organen juist niet.

Hoe heten de stofjes die voor veranderingen zorgen?

1. Cellen
2. Hypofyse
3. Hormonen
4. Receptoren

Waar worden hormonen aangemaakt?

1. Hersenen
2. doelwitorganen
3. Cellen
4. Hypofyse

Vraag:

Kijk naar de afbeelding.

Hoe komt het dat alleen cellen van doelwitorganen reageren op een hormoon?

Hoe groei je?

Hoe groei je?

Het groeihormoon:

1. De hypofyse geeft groeihormoon af aan het bloed.
2. Het hormoon komt via het bloed bij de verschillende lichaamscellen
3. De cellen van de botten in je armen en benen reageren op de boodschap van het lichaam: ze gaan sneller delen, Door elke celdeling onstaan er 2 cellen.
4. De cellen worden groter, dat heet celgroei. Als ze zijn uitgegroeid, kan elke cel opnieuw delen.

Hoe groei je?

Meisjes en jongens maken beide groeihormonen aan. Toch zijn mannen over het algemeen langer dan vrouwen. Hoe is dit te verklaren?

1. verschil ontstaat in puberteit
2. groeispurt jongens begint later dan meisjes
3. Groeispurt jongens duurt langer en is intensiever
4. Ook zijn er verschillen in de botten die doorgroeien.

• jongens -> bredere borstkas
• meisjes -> bredere heupen

Hoe groei je?

• Hiernaast zie je welke botdelen in je lichaam groeien.
• Botten groeien alleen:

1. aan de uiteinden van de pijpbeenderen
2. in de wervelkolom
3. bij de heupbeenderen
4. bij je kaak

• Daar zitten cellen die zich kunnen delen, de kraakbeencellen.

Vraag

Kijk naar de afbeelding.

Waarom is het vooral bij een baby belangrijk dat het lichaam voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt?

Aan de slag!

Huiswerk: maken vraag 1 t/m 22 van H10.1