4H thema 4 basisstof 5

Onderzoek naar evolutie
Havo 4
Thema 4
BS 5
1 / 21
suivant
Slide 1: Diapositive
BiologieMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

Cette leçon contient 21 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 30 min

Éléments de cette leçon

Onderzoek naar evolutie
Havo 4
Thema 4
BS 5

Slide 1 - Diapositive

Vandaag
Leerdoel:
  • Je kunt enkele onderzoeksmethoden naar verwantschap uitleggen
  • Je kunt enkele verschillen tussen organen en orgaanstelsel van de mens en andere dieren in verbinding brengen met de leefomgeving
  • Je kunt een stamboom (fylogenetische boom) aflezen en construeren.

Programma:
  1. Vragen huiswerk?
  2. Wat weten we nog van de evolutietheorie(ën)
  3. Verwantschap en stambomen
  4. Zelf werken

Slide 2 - Diapositive

Creationisme
Mendel
Lamarck
Darwin
De aarde en organismen zijn geschapen
Eigenschappen veranderen tijdens leven individu. Deze verandering wordt doorgegeven
Organismen met gunstige eigenschappen kunnen zich beter voortplanten, waardoor de gunstige eigenschappen doorgegeven worden
Bepaalde eigenschappen zijn erfelijk en kunnen doorgegeven worden aan nakomelingen.

Slide 3 - Question de remorquage

Wat betekent het als een gebied een hoge selectiedruk heeft?
A
De leefomstandigheden zijn goed voor enkele soorten
B
De leefomstandigheden zijn goed voor alle soorten
C
De leefomstandigheden zijn zwaar, niet alle soorten kunnen hier overleven
D
De leefomstandigheden zijn zwaar, niet alle individuen van één soort kunnen hier overleven

Slide 4 - Quiz

Wat is de goede volgorde van evolutie?
A
Natuurlijke selectie, genetische variatie, overerving goede eigenschappen
B
Genetische variatie, natuurlijke selectie, overerving goede eigenschappen
C
Natuurlijke selectie, overerving goede eigenschappen, genetische variatie
D
Genetische variatie, overerving goede eigenschappen, natuurlijke selectie

Slide 5 - Quiz

Lees de tekst hiernaast. Hier horen 2 vragen bij. Deze staan op de volgende slides

Slide 6 - Diapositive

Welk van de gegeven beschrijvingen is volgens deze theorie van toepassing op de organismen met pigmenten?
A
Het waren autotrofe organismen want ze maakten uit anorganische stoffen organische stoffen
B
Het waren autotrofe organismen want ze maakten uit organische stoffen anorganische stoffen
C
Het waren heterotrofe organismen want ze maakten uit anorganische stoffen organische stoffen
D
Het waren heterotrofe organismen want ze maakten uit organische stoffen anorganische stoffen

Slide 7 - Quiz

De endosymbiosetheorie roept bij veel wetenschappers nog vragen op. Er zijn tot nu toe geen fossielen van deze eerste organismen aangetroffen die als bewijs voor deze theorie kunnen dienen. Waardoor zijn er van deze oerorganismen geen fossielen voorhanden?
A
De fossielen van deze organismen liggen te diep in de aarde
B
Deze organismen hadden geen harde delen
C
Deze organismen zijn te klein om fossielen te vormen
D
Het is te lang geleden dat deze organismen hebben geleefd

Slide 8 - Quiz

Lees de tekst hiernaast. Hier hoort een open vraag bij. Deze staat op de volgende slide.

Slide 9 - Diapositive

Vóór de ontploffing in de kerncentrale van Tsjernobyl, waarbij radioactieve straling vrijkwam, kwamen er in dat gebied voornamelijk schimmels voor zonder melanine. Zowel mutatie, migratie als selectie kunnen een rol gespeeld hebben bij de verandering van de schimmelpopulatie na de ramp. Voor welke twee van de drie processen is de radioactieve straling van betekenis?
Leg voor beide processen je antwoord uit.

Slide 10 - Question ouverte

Stambomen (fylogenetische bomen en Cladogrammen)
Verwantschapschema's tussen soorten --> stamboom/fylogenetische 
boom

Verwantschap tussen groepen soorten
 --> cladogram

Splitsing: gemeenschappelijke voorouder


Hoe wordt verwantschap vastgesteld?

Slide 11 - Diapositive

Onderzoek naar verwantschap
Mate van verwantschap afhankelijk van tijd sinds gemeenschappelijke voorouder.

Verschillende methoden om verwantschap te bepalen:
  • Fossielen: levensvormen
  • Bouw organismen: homologe organen en rudimentaire organen
  • Biochemie: verschil/overeenkomsten in eiwitten
  • Genetica: verschil/overeenkomsten DNA/RNA

Slide 12 - Diapositive

Homologe en analoge organen
Homoloog = overeenkomsten bouwplan, andere vorm/functie
--> gemeenschappelijke voorouder

Analoog = overeenkomsten vorm/functie, ander bouwplan
--> niet verwant

Slide 13 - Diapositive

Rudimentaire organen
= organen die functie hebben verloren

Gevolg van verdwijnen van een eigenschap door andere leefomstandigheden.

Slide 14 - Diapositive

Biochemie
Overeenkomsten in DNA en eiwitten zeggen iets over verwantschap

Op basis van het eiwit cytochroom c:
  • Komt alleen voor in eukaryoten
  • Speelt een rol bij glucose verbranding in mitochondriën

Slide 15 - Diapositive

Genetisch onderzoek
Op basis van ribosomaal RNA (rRNA):
  • Bij prokaryoten en eukaryoten

Op basis van DNA:
  • DNA-sequencing = volgorde bepaling van stikstofbasen (ACTG)
  • Mate van overeenkomst in basenvolgorde zegt iets over de verwantschap

Slide 16 - Diapositive

Wat is GEEN argument voor evolutie?
A
Fossielen
B
Rudimentaire organen
C
Overeenkomsten in cellen
D
Uitsterven van soorten

Slide 17 - Quiz

Mensen hebben geen staart meer, maar nog wel een staartbeentje. Hoe noem je zo'n orgaan ook wel?
A
Analoog orgaan
B
Rudimentair orgaan
C
Vitaal orgaan
D
Fossiel orgaan

Slide 18 - Quiz

In de evolutie van de mens is de staart verdwenen. Dit komt doordat het voor de toen levende voorouder van de mens een nadeel was om een staart te hebben. Wat zou een nadeel kunnen zijn van het hebben van een staart voor de mens?

Slide 19 - Question ouverte

Zet de verwantschap tussen soorten van minst naar meest:
Maki en mens
Apen van de oude wereld en gibbon
Mens en chimpansee
Apen van de oude wereld en orang-oetang

Slide 20 - Question de remorquage

Zelf werken
Lezen 
BS 5 (blz. 197 t/m 202)

Maken
BS 5 opdr. 48 t/m 55

Slide 21 - Diapositive