§ 2.4 Oligopolie

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

§ 2.4 Oligopolie

Wat zijn de kenmerken van een oligopolie?

Kernwoorden:

- prijszetter

- maximale winst

- duopolie

Oligopolie

• Bij een oligopolie is er sprake van maar een paar aanbieders. Je moet dus als producent altijd rekening houden met je concurrenten. 
  
• Om de winst te maximaliseren, zal er nog steeds gekeken worden naar MO = MK. Echter, omdat er meer aanbieders zijn dan bij een monopolie, zal de prijs ......................... liggen dan bij een monopolie. 
  

Oligopolie

• Bij een oligopolie is er sprake van maar een paar aanbieders. Je moet dus als producent altijd rekening houden met je concurrenten. 
  
• Om de winst te maximaliseren, zal er nog steeds gekeken worden naar MO = MK. Echter, omdat er meer aanbieders zijn dan bij een monopolie, zal de prijs lager liggen dan bij een monopolie. 
  

Duopolie

Een bijzondere vorm van oligopolie is wanneer er maar 2 aanbieders zijn; we spreken dan van een duopolie.

We veronderstellen het volgende:

- er zijn 2 aanbieders en vele vragers

- het product is homogeen

- er is geen vrije toetreding tot de markt

- iedere aanbieder heeft dezelfde productietechnologie

- iedere aanbieder beschikt over alle benodigde informatie over de markt

- aanbieders maximaliseren hun winst d.m.v. productieomvang. 

De residuele vraag

Om de winst te maximaliseren, zal er nog steeds gekeken worden naar MO = MK. 

Echter, voor de bepaling van MO moet er gekeken worden naar de residuele vraag. Dat is de totale marktvraag min de vraag naar het product van de concurrent. Het is dus de vraag die ‘overblijft’ voor jou.

Voorbeeld

Stel, in een dorp zitten twee kappers; “De Barbier” en “De Knipsalon”. De totale vraag naar kappersdiensten wordt gegeven door de volgende vraagfunctie: qv = -10p + 500 (per maand)

Kapper “De Barbier” knipt 200 klanten per maand. Dat betekent dat de residuele vraag voor “De Knipsalon” wordt gegeven door: qv = -10p + 500 – 200 = -10p + 300.

Stel dat de MK van “De Knipsalon” gelijk is aan: MK = 10

“De Knipsalon” zal dan aanbieden bij q = .......

Stel dat de MK van “De Knipsalon” gelijk is aan: MK = 10

“De Knipsalon” zal dan aanbieden bij q = 100.

Stel dat “De Barbier” geen 200, maar 100 klanten knipt. In dat

geval wordt de residuele vraag voor “De knipsalon” groter:

Als “De Barbier” 

dus 100 aanbiedt, 

zal het aanbod van 

“De Knipsalon” 

dus 150 zijn.

Reactiecurve

Op deze manier kun je een reactiecurve maken: 

Hoeveel zal een producent aanbieden, gegeven het aanbod van de andere producent.

Voorbeeld (vervolg)

In het geval van “De Knipsalon”:

Aangezien “De Barbier” precies dezelfde productiefunctie heeft, zal de reactiecurve van “De Barbier” op “De Knipsalon” hetzelfde zijn:

Het evenwicht 

is waar de twee 

reactiecurves 

elkaar snijden; in 

dit geval is dat bij 

een q van 133 

(van beide).

Prijzenoorlog

Als duopolisten gaan concurreren met de prijs, kan er een prijzenoorlog ontstaan, waardoor de uiteindelijke winst van beide aanbieders tot nul kan dalen. 

Oefenopgave

In een markt zijn twee bedrijven actief (A en B). 

De collectieve vraagfunctie in deze markt luidt: Qv = –p + 100. 

De MK-functie van beide bedrijven luidt: MK = 10. 

Er zijn geen vaste kosten.

De reactiefunctie van bedrijf A luidt als volgt: 2QA = 90 – QB. 

De reactiefunctie van bedrijf B is: 2QB = 90 – QA.

A en B hebben dus dezelfde reactiefunctie. Als je ze samen in een grafiek zou tekenen, zouden ze elkaars spiegeldbeeld zijn.

a) Hoeveel stuks zullen bedrijf A en B op de markt brengen?

b) Stel dat hier één bedrijf (monopolist) was geweest. Hoeveel zou het bedrijf dan op de markt hebben gebracht?

c) Wat zou het consumenten- en producentensurplus van de monopolist zijn geweest?

d) Bereken de welvaartswinst bij een duopolie ten opzichte van de monopoliesituatie.

Uitwerking oefenopgave

a) Hoeveel stuks zullen bedrijf A en B op de markt brengen?

QA = QB; substitueren geeft: 2QA = 90 – QA  

3QA = 90.         QA = 90 / 3 = 30 = QB

b) Stel dat hier één bedrijf (monopolist) was geweest. Hoeveel zou het bedrijf dan op de markt hebben gebracht?

TO = p x q p = -q + 100 TO = - q^2 + 100q

MO = MK  -2q + 100 = 10       2q = 90       q = 45

c) Wat zou het consumenten- en producentensurplus van de monopolist zijn geweest?

(q = 45, dus p = 55)

CS = (100 – 55) x 45 x ½ = € 1.012,50

PS = (55 – 10) x 45 = € 2.025

Totaal surplus: € 3037,50

d) Bereken de welvaartswinst bij een duopolie ten opzichte van de monopoliesituatie.

Elke duopolist heeft productie van 30, dus totale productie is 2 x 30 = 60.

Bij q = 60 hoort prijs van € 40:

CS = (100 – 40) x 60 x ½ = € 1.800

PS = (40 – 10) x 60 = € 1.800

Totaal surplus: € 3.600

Welvaartswinst duopolie: 3.600 – 3.037,50 = € 562,50