Les 4K, herhaling h3 en h4

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 3,4

Welkom bij Nederlands!

Bij Nederlands

Vandaag

• Vragen over Taalverzorging, hoofdstuk 1 t/m 4?
• Oefenen 
• Klaar? 
• Leer de theorie van Taalverzorging H1, 2, 3 en 4 en stel vragen 

• Je leert hoofdletters, leestekens gebruiken 
• Je leert wat je al weet over Taalverzorging en waar je nog aan moet werken 

Lesdoelen

Taalverzorging 

Brugklas havo

Toetsweek zomer

Heb je vragen over 

hoofdstuk 1, 2, 3 en 4?

Regel tussenletter(s) -en-

Als het eerste woord alleen een meervoud heeft op -en:

bananenschil, paardensport

Regel tussenletter(s) -e-

• Als het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is: zonnecel, maneschijn
• Als het eerste woord een versterkende betekenis heeft: retegoed, reuzegroot
• Als het eerste woord (ook) een meervoud heeft op -s: gemeenteraad, stageplaats
• Als het woord geen meervoud kent: rijstepap
• Als het eerste woord geen zelfstandig naamwoord is: huilebalk

Regel tussenletter(s) -S-

- Als je de -s- hoort en als de -s- in dezelfde soort samenstellingen ook voorkomt:

mijnwerkerslamp   ->    mijnwerkersstaking

stadstuin   ->    stadscentrum

maar geen tussenletter -s-:

voetbaltraining   ->   voetbalsupporter

volk + buurt=

konijn + hok=

snelheid + duivel=

reus + gezellig=

Opletten: lastige werkwoorden

Werkwoorden die beginnen met be-, ge-, ver-, ont-, her- of over- klinken in de tegenwoordige tijd en de voltooide tijd hetzelfde, maar vaak schrijf je de werkwoorden anders.

gebeurt of gebeurd? 

verandert of veranderd?

herstelt of hersteld?

Opletten: lastige werkwoorden

In de tegenwoordige tijd noemen we een werkwoord met 

be-, ge-, ver-, ont-, her- of over-  een persoonsvorm.

In de voltooide tijd noemen we een werkwoord met

be-, ge-, ver-, ont-, her- of over-  dat geen persoonsvorm is 

een voltooid deelwoord.

-d of -t? Gebruik het schema

-d of -t?

Gebruik het schema.

Zo gebruik je het schema

Kijk eerst of het werkwoord een persoonsvorm is.

Nee?

- Maak het werkwoord langer. Je hoort -d of -t. Schrijf zo kort mogelijk.

Ja? Staat het woord in de tt of vt?

- tt: kies stam, stam + t of hele werkwoord.

(gebruik lopen om te horen of er een -t achter de stam komt)

- vt: sterke werkwoorden veranderen van klank. Schrijf deze zo kort en eenvoudig mogelijk op. Zwakke werkwoorden: kies stam + te(n) of stam + de(n) (gebruik 't ex-kofschip wanneer je niet weet of je te(n) of de(n) moet gebruiken.)

Persoonsvorm

Soms gebeurt dat.

Dat verandert niets.

Zij herstelt haar scooter.

Voltooid deelwoord

Het is gebeurd.

Het is niet veranderd.

Zij heeft haar scooter hersteld.

Is het een pv?  JA

tt of vt?  tt

Regel? Stam +t

Is het een pv?  NEE

Regel? Maak langer, hoor je -t of -d? Schrijf zo kort mogelijk

Voorbeeld:
ik verleer, hij verleert, hij heeft verleerd

Doe hetzelfde met verwerken.

_________

Voorbeeld:
ik verleer, hij verleert, hij heeft verleerd

Doe hetzelfde met besturen.

_________

Johnny en Anita hebben zich prima (vermaakt) tijdens het jaarlijkse tentfeest.

1. persoonsvorm tegenwoordige tijd
2. voltooid deelwoord

Victor (herinnert) zich ineens dat hij nog een afspraak heeft.

1. persoonsvorm tegenwoordige tijd
2. voltooid deelwoord

1. Hoe komt het dat de tekst niet prettig is om te lezen?

2. Wat zou je aan de tekst willen veranderen?

Haren recyclen: gek idee?

Modeontwerpster Jessica van Halteren gebruikt gedragen, afgedankte kleren voor Jessica’s collecties. Maar Jessica gebruikt ook haren die Jessica verzamelt. In de laatste Amsterdam Fashion Show toonde Jessica Jessica’s jas gemaakt van mensenhaar. Waarom zou je geen menselijk haar kunnen recyclen? dacht Jessica. Jessica vroeg Jessica’s vrienden hun haar te bewaren na hun kappersbezoek en Jessica knipte ook zelf mensen. Nee, Jessica vindt het geen gek idee, want Jessica houdt van hergebruiken en niet van dingen weggooien.

16 Schrijf de citaat over. Noteer hoofdletters en leestekens waar dat moet.
mijn vader zei michiel, het verkeerslicht staat op rood

21 In de zin staan verkeerd gespelde woorden. Verbeter alle fouten.
Mijn zusje moet af zwemmen in de herfst vakantie.

22 In de zin staan verkeerd gespelde woorden. Verbeter alle fouten.
Deze honden liefhebber fokt alleen maar ras honden.

24 Verbind de woorden. Gebruik hoofdletters als dat moet.

midden + beemster

25 Verbind de woorden. Gebruik hoofdletters als dat moet.

zuid + holland

28 Schrijf de getallen op in letters.

17

29 Schrijf de getallen op in letters.

66

30 Schrijf de getallen op in letters.

300

33 Maak samenstellingen van de volgende woorden:

kat + bak

46 Noteer het meervoud van de woorden. Indien nodig, noteer beide vormen

bikini

51 Noteer het meervoud van de woorden. Indien nodig, noteer beide vormen

dvd

52 Noteer het meervoud van de woorden. Indien nodig, noteer beide vormen

museum

56 Noteer het meervoud van de woorden. Indien nodig, noteer beide vormen

café

Aan de slag

Leer de theorie van Taalverzorging Hoofdstuk 1 en 2 (zie gekleurde kaders). 

Maak de bijbehorende opdrachten. Klaar? 

Kijk die na op Magister. 

Heb je vragen over 

hoofdstuk 1 en 2 ?

DEZE, DIE, DIT, DAT

Dit zijn verwijswoorden.

Ezelsbruggetje:

• dezE en diE gebruik je bij dE-woorden.

• diT en daT gebruik je bij heT-woorden.

Evaluatie 

1. wat ging er goed en wat minder?
2. is het leerdoel helder?
3.  weet je wat je moet doen?
4. heb je vragen en of opmerkingen?

Huiswerk

H1 - Schrijven op blz 20

Lezen: theorie over een enquete maken

Maken: opdracht 1 en 2