2.1 2.2 2.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

2.1 2.2 2.3

Kenmerkende aspecten

4. De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat.

5. De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde.

6. De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.

7. De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa.

8. De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten.

4. De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat

- Griekenland bestond uit ruim 200 stadstaten (polis)

- Elke polis eigen wetten en bestuur

- Geen Griekenland; wel Grieken

- Koloniën (kust Middellandse zee en de Zwarte Zee)

- Elke polis andere manier van regeren:

- Monarchie

- Aristocratie

- Tirannie

- Democratie (509 v.C.)

- Niet iedereen hoorde bij de dèmos

- Mannen met burgerschap waren vrij en gelijk

- Directe democratie

- Grieken waren polytheïstisch

- Hoe goden zich gedroegen met mensen en elkaar werd beschreven in mythen (verhaal waarin goden en helden in voor komen)

- Natuurverschijnselen werden verklaard door mythisch denken

- In 6e eeuw v.C. ontwikkelde het wetenschappelijk denken

- Filosofen

- Philippus van Macedonië 338 v.C.

- Alexander de Grote

- Hellenistische tijdperk 

5. De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde + 6. De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

- Vanaf 509 v.C. laatste koning in Rome verjaagd. Nu een republiek

- Romeinen gaan gebied uitbreiden (meer macht/ belasting/ landbouwgrond)

- Rome wordt een imperium (wereldrijk)

- Door verovering Griekse koloniën in Zuid-Italië raakte Romeinse cultuur beïnvloed door die van Grieken

- Griekse kunst kwam naar Rome: gebouwen/ theaters en tempels naar Grieks voorbeeld 

- Symmetrie, zuilen, timpaan

- Romeinen: beton en de boogconstructie

- Romeinen verspreidden deze manier van bouwen in RR

- Vormentaal van de klassieke cultuur zou in Europa blijvende invloed hebben

- Overwonnen volken tot slaaf gemaakt op Romeinse landgoederen (latifunda)

- Onder hen ook Griekse geleerden

- Hierdoor ook Griekse filosofie en wetenschap de Romeinse maatschappij binnen

5. De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde.

- In Romeinse republiek was de macht verdeeld

- Er was een volksvergadering maar machtigst was de senaat (politiek overlegorgaan)

- Hierin alleen rijke families vertegenwoordigd

- Door veel oorlog werden generaals steeds belangrijker

- Belangrijker dan senaat

- 49 v.C. Julius Ceasar (populist) vermoord door senaat

- Adoptiezoon Ceasar, Octavianus, gekroond tot keizer 27 v.C.

- "Augustus"

- Augustus keizerrijk weer op orde (tot 476 n.C.)

- Tijdens regeerperiode Trajanus (98-117) bereikte imperium grootste omvang. Romeinse provincies op verschillende manieren door Romeinen beïnvloed:

- Politiek: overal golden Romeinse wetten

- Economisch: door hele rijk veilig gehandeld

- SC: inwoners konden allemaal deel uitmaken van Romeinse maatschappij (culturele eenwording)

7. De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa.

- Germanen (volken in Noordwest-Europa) namen veel elementen over van Romeinse cultuur (schrift, kleding, vervoersmiddelen en het Latijn)

- Romanisering (overnemen van elementen van de Romeinse cultuur door niet-Romeinse volken)

- Twee redenen: 1. Romeinen namen Germanen in dienst als soldaten en 2. beloonden hen met Romeins burgerrecht 

- Soms lieten Romeinen de provincies besturen door overwonnen volken en soms werd een er Romeinse gouverneur aangesteld

- Langs de limes verdedigingsposten van legerkampen en wachttorens

- Vanaf einde tweede eeuw steeds vaker aanvallen grote Germaanse troepen

- Ook bestuurlijk nam stabiliteit af: steeds vaker generaals de macht

- Uiteindelijk valt WRR in 476 n.C. nadat laatste keizer wordt afgezet

8. De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten.

- Jodendom was monotheïstisch

- Joodse mensen leefden in diaspora

- Binnen jodendom geloof in messias

- Deze persoon zou joden bevrijden van vreemde overheersingen

- Jezus van Nazareth werd door christenen als messias gezien

- Christus is Griekse woord voor messias 

- Christendom ontstond als vernieuwingsbeweging binnen het joodse geloof 

- Christendom veel aanhang onder lage burgers

- Romeinse keizers gingen wisselend om met christendom 

- Christenen werden vervolgd

Kenmerkende aspecten

4. De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat.

5. De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde.

6. De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.

7. De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa.

8. De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten.