2.1 Wereldrijken rondom de Middellandse Zee

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

2.1 Wereldrijken rondom de Middellandse Zee

Planning

- Leerdoelen

- Uitleg

- Opdracht

- Leerdoelen

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je...

- Hoe twee machtige wereldrijken in de Middellandse Zee tegenover elkaar kwamen te staan

- Hoe de twee rijken omgingen met de godsdiensten

- Hoe de handel achteruitging 

- Welke slavernij er was

Noem twee wereldrijken van nu.

Twee Wereldrijken

• Spaanse rijk
• Ottomaanse rijk

Twee wereldrijken

• Karel erfde van ouders en schoonouders Spanje, Nederlanden, Duitsland, Oostenrijk en andere landen in Midden Europa.
• Door de ontdekkingen veroverde Karel V grote delen van Midden- Zuid-Amerika.
• Nadat Karel gestorven was kreeg Filips II Spanje en de Nederlanden. Karels broer Ferdinand kreeg Oostenrijk/Dld.

Wereldrijken

• Osman stichter Ottomaanse rijk
• Veroveringen Balkan en Anatolië.
• Einde aan Byzantijnse rijk (val van Constantinopel
• Ottomaanse leider was zowel wereldlijk leider van het rijk, maar ook geestelijk leider van de islam.
• Symbool: Halve maan

Wereldrijken in strijd

• De Ottomanen en de Spaanse/Oostenrijkse Habsburgers streden om de macht in Europa.
• Hongarije strijd
• Ottomanen voor de poorten van Wenen (tegengehouden).
• Ottomanen veroverden Midden Oosten en Noord-Afrika
• Op de Middellandse Zee beide wereldrijken ongeveer even sterk.

Strijd tussen Ottomanen en Habsburgers voor Szigetvar Hongarije, 1566

Slag bij Lepanto

Spanjaarden en Ottomanen vochten bij Lepanto (in de buurt van Griekenland).

Spanjaarden wonnen.

Ottomanen gingen niet verder westelijk in het Middellandse Zeegebied.

Omgaan met godsdiensten

• Strijd tussen Ottomanen en Spanjaarden zagen beiden als heilige strijd.
• Ottomanen gingen tolerant om met joden en christenen.
• Joden en christenen moesten in Ottomaanse rijk meer belasting betalen en accepteren dat de islam boven hen stond (gehoorzamen). 

Spaanse wereldrijk

• Politiek

De Spaanse  en Oostenrijkse Habsburgers werkten samen tegen de ottomanen

• Cultureel

godsdienst: christendom

omgang met andere godsdiensten:

Vanaf 1492 werden joden en moslims genadeloos vervolgd. 

Beiden noemden hun oorlog tegen elkaar een heilige strijd. Beide profiteerden van de oorlogen en gebruikten gevangenen als slaven.

Ottomaanse wereldrijk

• Politiek
  

Kaliefen: zowel wereldlijke leiders als godsdienstige

• Cultureel
  

godsdienst: Islam

Omgang met andere godsdiensten: Tolerant naar Joden en Christenen

meer belasting betalen dan moslimburgers.

Beiden noemden hun oorlog tegen elkaar een heilige strijd.Beide profiteerden van de oorlogen en gebruikten gevangenen als slaven.

Achteruitgang in de handel

Continuïteit: 

Europa, Azië en Afrika handelden met elkaar sinds de Grieks/Romeinse tijd.

Verandering:

Oorzaak: verovering Italiaanse handelssteden door ottomanen

gevolg: producten uit deze werelddelen werden veel duurder voor Europeanen.

Gevolg: Achteruitgang handel tussen Europa en Afrika, Azië

Venetië en Genua actief in de handel op de Middellandse Zee tussen Europa en Azië.

Reden voor achteruitgang in de handel

• Ottomanen veroveren Constantinopel
• Ottomanen veroveren de Italiaanse handelsposten in het oosten van de Middellandse Zee en aan de Zwarte Zee.
• Gevolg: Italianen moeten meer betalen voor handelswaar 
• Verder maken piraten de Middellandse Zee onveilig.

Inzicht: Wat zal de achteruitgang van de handel tussen Europa, Azië en Afrika te maken met de volgende paragraaf: 2.2 De Europese expansie begint?

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je...

- Hoe twee machtige wereldrijken in de Middellandse Zee tegenover elkaar kwamen te staan

- Hoe de twee rijken omgingen met de godsdiensten

- Hoe de handel achteruitging 

- Welke slavernij er was

Leerdoelendocument bespreken