Afweer (GL)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Afweer

3.5 Afweer

Deze les leer je:

- Wat antistoffen en antigenen zijn

- Wat passieve immunisatie is

- Wat actieve immunisatie is

- Welke inentingen er zijn

Afweer

• Lichaamsvreemde stoffen = antigenen
  
• Infectie = ziekteverwekkers die het lichaam binnen dringen
  
• Witte bloedcellen ruimen ziekteverwekkers, antigenen en cel resten op
  
• Witte bloedcellen maken antistoffen
  
• Antistoffen reageren op lichaamsvreemde stoffen (= antigenen)
  

Ziekteverwekkers

• Bacteriën (medicijn = antibiotica)
  
• Virussen
  
• Schimmels
  
• Eencellige diertjes
  
• Eencellige plantjes
  
• Stuifmeelkorrels -> Hooikoorts
  
• Eigen lichaamscellen -> auto-immuunziekte

Mogelijke bescherming

• Talg laagje op de huid houdt zv tegen
  
• Bouw van huid en slijmvliezen houden zv tegen
  
• Maagsap doodt zv
  
• Koorts remt de deling van zv
  
• Witte bloedcellen sluiten zv in
  
• Antistoffen maken zv onschadelijk
  
• Antibioticum doodt zv

ZV= ziekteverwekker!!!

Allergie

• Lichaamsvreemde stoffen kunnen allergie veroorzaken
• Zoals:

1. Stuifmeel
2. Uitwerpselen huisstofmijt
3. Huidschilfers van dieren
4. Bepaalde stoffen in voedsel, chemicaliën en make-up

• Symptomen zijn: Huiduitslag, branderig gevoel, gezwollen ogen, jeuk, ontstekingen en astma.

Antigenen en antistoffen

• Antigenen = eiwitstructuren aan de buitenkant van (lichaamsvreemde) cellen (voor iedere cel uniek) ‘Herkenningsstoffen’.
  
• Antistoffen = door witte bloedcel gemaakte onderdelen die precies passen op de antigenen van een bepaalde cel of eencellig organisme. Deze maken de ziekteverwekkers onschadelijk.

Verschillende ziekteverwekkers hebben verschillende antigenen

Immuunsysteem (1)

• Passieve immunisatie: Injecteren met een serum met         kant-en-klare antistoffen (je hoeft zelf geen antistoffen te maken) = KUNSTMATIG
• Actieve immunisatie: 

1. Ziek worden en zelf antistoffen maken =NATUURLIJK
2. Injecteren met dode of verzwakte ziektekiemen (= Vaccin) en zelf antistoffen maken. = KUNSTMATIG

Immuunsysteem (2)

Hoe komen ziekteverwekkers binnen?

1. Voedselvergiftiging (via darmstelsel)
2. Wondje (direct in het bloed)
3. Ademhalingstelsel (druppeltjesinfectie)
4. Via geslachtsorganen (SOA’s) (bloedbloed; vaginaal vochtbloed; spermabloed)
5. Beet of steek van een dier (hondsdolle hond, malariamug)

Welke vaccinaties?

• DKTP-prik= tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio (kinderverlamming).
• BMR-prik= tegen bof, mazelen en rodehond 
•  HPV-prik= tegen virus wat baarmoederhalskanker veroorzaakt.
• MenACWY-prik=  tegen virus wat hersenvliesontsteking veroorzaakt.

Rode Hond

Bof

Difterie

Tetanus

Polio

Mazelen

Actief

Passief

Antistoffen vanuit de moeder

Inenten tegen hepatitis b

Antigif voor een insectenbeet

Ziek worden en antistoffen aanmaken

Natuurlijk

Kunstmatig

Antistoffen vanuit de moeder

Inenten tegen hepatitis b

Antigif voor een insectenbeet

Ziek worden en antistoffen aanmaken

De griepprik is een voorbeeld van:

1. Kunstmatige, passieve immuniteit
2. Kunstmatige actieve immuniteit
3. Natuurlijke, passieve immuniteit
4. Natuurlijke actieve immuniteit

Antistoffen vanuit de moedermelk krijgen is een voorbeeld van:

1. Kunstmatige, passieve immuniteit
2. Kunstmatige actieve immuniteit
3. Natuurlijke, passieve immuniteit
4. Natuurlijke actieve immuniteit

Na een slangenbeet, antigif krijgen is een voorbeeld van:

1. Kunstmatige, passieve immuniteit
2. Kunstmatige actieve immuniteit
3. Natuurlijke, passieve immuniteit
4. Natuurlijke actieve immuniteit

Immuun worden voor de ziekte van Pfeiffer is een voorbeeld van:

1. Kunstmatige, passieve immuniteit
2. Kunstmatige actieve immuniteit
3. Natuurlijke, passieve immuniteit
4. Natuurlijke actieve immuniteit

Wanneer ben je immuun voor een ziekte?

1. Als je als reactie op de infectie koorts krijgt
2. Als je witte bloedcellen antistoffen aanmaken
3. Als je voor de 2e keer een infectie krijgt maar niet ziek wordt
4. Je kan niet immuun worden voor een ziekte zonder vaccinatie

Wat zit er in een vaccin?

1. Antistoffen
2. Verzwakte ziekteverwekkers
3. Antibiotica
4. Witte bloedcellen

Leg uit dat er wel verschillende vaccins zijn. Het kan soms zijn dat er voor een ziekte 2 vaccins zijn en dat je bij de eerste geïnjecteerd zal worden met antibiotica om de bacteriën te doden en bij de tweede pas met verzwakte ziekteverwekkers