1.1 van lineair naar circulair

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Module 3

Van lineair naar circulair

Introductie

Van grondstof naar supermarkt.

In de jaren '50 ontstonden de eerste supermarkten. Het was een stukje Amerika in Nederland.

schooltv.nl

Hoe deed men vroeger de boodschappen voordat er supermarkten waren?

Kruidennier

Melkboer

Module 3

In deze module inzoomen op de productieketen: Waar komen de producten vandaan en hoe komen ze terecht in de supermarkt? Hoe verloopt het pad van drie van deze producten:
- Spijkerbroek

- Mobiel

- Biefstuk

Welke uitdagingen hebben we met ons consumptie gedrag? en welke oplossingen moeten we daarvoor zoeken?

Module 3: Onderwerpen

1.1: Grondstof

1.2 Productie en transport

1.3 Consumptie

1.4 Afval

Vandaag:

- Grondstoffen

- Centrum-periferie model

- Nadelen grondstoffenrijkdom

- Moderne slavernij 

Leerdoelen:

1. Je kunt het centrum-periferie model beschrijven en haar herkomst in de koloniale tijd.
2. Je kunt uitleggen hoe grondstoffenrijkdom negatief kan zijn voor een land

3. Je kunt omschrijven wat moderne slavernij inhoudt en uitleggen wat dit met grodnstoffen te maken hebben.

Grondstoffen: Wat zijn het?

Grondstoffen: Wat zijn het?

Twee soorten: Grondstoffen & delfstoffen

Wat is het verschil tussen grondstoffen en delfstoffen? Noem bij beide twee voorbeelden

Winning en ontstaan grondstoffen

Primaire sector

- Landbouw

- Mijnbouw

schooltv.nl

Hoe ontstaan grondstoffen?

Ontstaat grondstoffen

Rivieren en zeeën leggen sediment zoals: grind, klei en zand neer. Deze sedimentlagen liggen boven op de andere lagen.

Hernieuwbare en eindige grondstoffen

Twee soorten grondstoffen:

- Eindige grondstoffen: fossiele brandstoffen, goud, zilver etc. (duurt miljoenen jaren)

- Hernieuwbare grondstoffen: Raken niet op, kan opnieuw aangemaakt worden: katoen, vis en water

Hernieuwbare en eindige grondstoffen

Twee soorten grondstoffen:

- Eindige grondstoffen: fossiele brandstoffen, goud, zilver etc. (duurt miljoenen jaren)

- Hernieuwbare grondstoffen: Raken niet op, kan opnieuw aangemaakt worden: katoen, vis en water

Hubertpiek = piekjaar van winning van bepaalde grondstof.

Twee soorten grondstoffen:

- Eindige grondstoffen: fossiele brandstoffen, goud, zilver etc. (duurt miljoenen jaren)

- Hernieuwbare grondstoffen: Raken niet op, kan opnieuw aangemaakt worden: katoen, vis en water

Toch kunnen nieuwbare grondstoffen toch opraken, hoe?

Zelfstandig werken

Opdrachten 1.1 1 t/m 13 (let op! atlasvragen ook)

- Je schrijft de antwoorden op in je schrift of je typt in Word!

- Antwoorden worden besproken en vind er controle plaats

Volgende les:

- Centrum-perifie model

- Slavernij

- Zelfstandig werken aan 1.1 1 t/m 13 huiswerk voor Maandag 11/3

1.1 Grondstoffen deel II

Vandaag:

- Centrum-periferie model

- Nadelen grondstoffenrijkdom

- Moderne slavernij 

Leerdoelen:

1. Je kunt het centrum-periferie model beschrijven en haar herkomst in de koloniale tijd.
2. Je kunt uitleggen hoe grondstoffenrijkdom negatief kan zijn voor een land

3. Je kunt omschrijven wat moderne slavernij inhoudt en uitleggen wat dit met grodnstoffen te maken hebben.

Wat is géén voorbeeld van een delfstof?

1. Olie
2. IJzererts
3. Zout
4. Katoen

Wat zijn de twee soorten grondstoffen?

Wat is géén voorbeeld van een endige grondstof?

1. olie
2. aardgas
3. vis
4. aardolie

Centrum-periferie model

• Het ene land heeft veel grondstoffen en het andere land is heel afhankelijk van andere landen.
• VB: slechts 3% van IJzer komt uit Europa zelf.

Centrum periferie-model

Centrum periferie-model

Centrum-Periferie

• Centrum = 'rijk' land dat overheerst -> flinke opbrengst
• Periferie = Afhankelijk van centrum land. Levert goedkope arbeid en grondstoffen aan centrum land. Vooral primaire sector.
• Semi-periferie = Zit er tussen in. Vooral gericht op industrie

Grondstoffen?

Centrum-Periferie

• Grondstoffen mede bepalend voor de rijkdom. Veel olie = rijk land
• Ook veel conflicten door aanwezigheid grondstoffen. Bijv. in koloniaal verleden.
• Nu geen koloniën meer, maar centrum-periferie model nog wel zichtbaar.

Zet de landen bij de juiste plek! Gebruik kaart 1.5 in je boek en evt google maps!

Centrum

Semi-periferie

Periferie

Nederland

Brazilië

IJsland

Marokko

Argentinië

Nepal

Angola

Thailand

Noord-Korea

Waarom is het hebben van grondstoffen niet altijd een 'zegen' denk je?

Het hebben van grondstoffen: vloek of zegen?

Lees voor jezelf in stilte de alinea op bladzijde 14 en 15. 

1. Schrijf/type redenen waarom het juist een zegen is en of juist een vloek om veel grondstoffen te hebben.

2. Wat is moderne slavernij, en hoe zien we dat in de Democratische Republiek Congo terug?

Vloek

Zegen

Vloek

- Levert weinig werkgelegenheid op.

- Alleen het grondstof verkopen levert minder geld op dan grondstof verwerken in prodcut. Economie verbetert dus niet. 

- Corruptie

- Veel mensen profiteren niet van de inkomsten (gaat naar kleine groep). 

- Land focust teveel op één product: ontwikkelt zich niet verder. 

Zegen

- Zorgt voor rijkdom.

- Handelen (exportproduct).

Wat is moderne slavernij, en hoe zien we dat in de Democratische Republiek Congo terug?

Wat is moderne slavernij?

Lees in je boekje vanaf het stukje 'Een voorbeeld hiervan is Democratische Republiek Congo' op blz. 14 , tot het einde van blz 15. 

Schrijf/typ de belangrijkste zaken.

Daarna kijken we een stukje van een documentaire.

Zelfstandig werken

Maken: 1 t/m 13

Maak het in een Word document 'Module 3 - paragraaf 1'

Met een blauw boekje = Grote Bosatlas 

Met een groen boekje = Bosatlas van de duurzaamheid

Huiswerk voor over een week: inleveren op ELO (opdracht)

Zelfstandig werken

Maken: 1 t/m 11

Maak het in een Word document 'Module 3 - paragraaf 1'

Met een blauw boekje = Grote Bosatlas 

Met een groen boekje = Bosatlas van de duurzaamheid

Huiswerk voor over een week: inleveren op ELO (opdracht)