Werkwoordspelling les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Werkwoordspelling

Basisregels les 2

Planning

• Bespreken opdrachten 
• We gaan de belangrijkste regels van de werkwoordspelling nog eens kort langs;
• Je oefent tijdens de uitleg, om te checken of je het echt goed begrijpt;
• Je maakt de opdrachten.

Doelen

Aan het eind van deze les:

- kun je de regel van de persoonsvorm uitleggen.

- kun je de regel van het voltooid deelwoord uitleggen.

- kun je de regel van het bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord uitleggen.

Bespreken opdrachten

Werkwoordspelling

Persoonsvormen (pvtt, pvvt)

Voltooid deelwoord

Bijvoeglijk gebruikte (on)voltooid deelwoord

Engelse werkwoorden

Braindump

Je krijgt weer een nieuw blaadje en noteert alles wat je je nog kunt herinneren over de drie werkwoordsvormen uit de oefentoets (persoonsvorm, voltooid deelwoord en bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord). Je mag niet spieken in het lesboek, op internet of in jouw eigen aantekeningen. Je mag alleen zo diep mogelijk proberen te graven in jouw eigen geheugen. Ook dingen waarover je twijfelt, schrijf je gewoon op papier. Alles wat hierover in jouw brein zit, "dump" je op papier.

Pas als je denkt dat je echt alles wat je je nog herinnert hebt opgeschreven, mag je je boek of aantekeningen erbij pakken. Je gaat nu controleren of wat je hebt opgeschreven ook klopt en eventueel aanpassen en aanvullen met een andere kleur pen.

Dit doe je vervolgens een dag, paar dagen, of een week later nogmaals. En daarna nogmaals. Tot dat je de informatie in één keer perfect op papier kunt zetten. 

Bedenk zelf een zin van minimaal tien woorden. Zorg dat je minimaal twee werkwoordsvormen gebruikt. Geef (tussen haakjes) aan om welke werkwoordsvorm het gaat.

Bedenk een zin met minimaal twee persoonsvormen.

Geef een voorbeeld van een voltooid deelwoord gebruikt als bijvoeglijk naamwoord

Schema p. 286

Persoonsvorm

Tegenwoordige tijd

Verleden tijd

Tegenwoordige tijd

Ik-vorm 

Jij ik-vorm + t (erachter geen ‘t’)

Hij/zij/het/u ik-vorm + t

Wij/zij/jullie hele werkwoord

Voorbeeld

Ik maak/maak jij

Jij maakt

Hij/zij/het maakt

Wij/zij/jullie maken

Tegenwoordige tijd

Stam = hele werkwoord - en

Ik-vorm 

Jij ik-vorm + t (erachter geen ‘t’)

Hij/zij/het/u ik-vorm + t

Wij/zij/jullie hele werkwoord

Voorbeeld

Ik word/word jij

Jij wordt

Hij/zij/het wordt

Wij/zij/jullie worden

Ezelsbruggetje

Vervang het werkwoord dat je wilt spellen door maken/koken/lopen/smurfen. 

Hoor je een 't', schrijf je een t.

Word jij nog een keer wakker?

Kook jij nog een keer wakker?

Zwakke werkwoorden

1. Hoor je een t?

2. Zit de laatste letter van de stam in 't ex-kofschip?

+ te(n)

1. Hoor je een d? 

2. Zit de laatste letter van de stam in NIET in 't ex-kofschip?

+de(n)

Sterke werkwoorden

Veranderen van klank in de verleden tijd.

Worden - werden

Vlechten - vlochten

Wringen - wrongen

Etc.

Zwakke werkwoorden

1. Hoor je een t?

2. Zit de laatste letter van de stam in 't ex-kofschip?

+ te(n)

1. Hoor je een d? 

2. Zit de laatste letter van de stam in NIET in 't ex-kofschip?

+de(n)

Voorbeeld

1. Maken je hoort maakte(n)

2. Mak- dus maakte(n)

1. Kosten je hoort kostte(n)

2. Kost-  dus kostte(n)

1. Grazen je hoort graasde(n)

2. Graz- dus graasde(n)

1. Beantwoorden je hoort beantwoordden

2. Beantwoord- dus beantwoordden

Schrijf de juiste vorm van het werkwoord op en geef aan welke regel je hiervoor hebt gebruikt.
(Vinden)...... je zusje de kleur roze leuk?

Schrijf de juiste vorm van het werkwoord op en geef aan welke regel je hiervoor hebt gebruikt.
Je ..... (worden) ook nooit volwassen!

Schrijf de juiste vorm van het werkwoord op en geef aan welke regel je hiervoor hebt gebruikt.
Het gebeur... regelmatig dat men fouten maakt in werkwoordspelling.

Schrijf de juiste vorm van het werkwoord op en geef aan welke regel je hiervoor hebt gebruikt.
Toen hij gisteren niet ... (antwoorden), ... (verzuchten) ik dat ik er nu echt klaar mee ben.

Engelse werkwoorden

Vervoeg je hetzelfde als alle andere werkwoorden.

Krijgen soms een extra 'e' om spraakproblemen te voorkomen.

Hij ract. 

Hij racet. 

Voorbeeld 

pvtt

Ik race                        delete

jij/hij racet               deletet

wij racen                  deleten

pvvt

ik/jij/hijrace+te      delete+te

wij race+ten            delete+ten

Engelse werkwoorden

Relaxen
ik relax, hij relaxt, wij hebben gerelaxt

Breakdancen
ik breakdance, hij breakdancet, hij heeft gebreakdancet

Gamen
ik game, hij gamet, wij hebben gegamed

Let op!

In basketballen wordt -ballen op z’n Nederlands uitgesproken, net als in voetballen. Bij baseballen hoort een Engelse uitspraak: ‘bees-bollen’. Om daar recht aan te doen in de vervoeging, blijft de dubbele l staan in alle vormen; bij basketballen is dat niet nodig:

 

• basketballen - ik basketbal - hij basketbalt - basketbalde - gebasketbald
  
• baseballen - ik baseball - hij baseballt - baseballde - gebaseballd
  

 

Voor paintballen geldt hetzelfde als voor baseballen:

• paintballen - ik paintball - hij paintballt - paintballde - gepaintballd

Andere werkwoorden op -ballen krijgen doorgaans de vernederlandste vervoeging met één l:

• volleyballen - ik volleybal - hij volleybalt - volleybalde - gevolleybald
  
• softballen - ik softbal - hij softbalt - softbalde - gesoftbald
  

Het lijkt misschien onlogisch om softballen anders te vervoegen dan baseballen, maar ook hier geldt een verschil in uitspraak: softbal(len­) wordt op z’n Nederlands uitgesproken.

Schrijf de juiste vorm van het werkwoord op en geef aan welke regel je hiervoor hebt gebruikt.
Lisa ... (faken) vorige week dat ze zin had in de les Nederlands.

Schrijf de juiste vorm van het werkwoord op en geef aan welke regel je hiervoor hebt gebruikt.
Mijn vader ... (deleten, v.t.) het ... (downloaden)
programma.

Pv in de tegenwoordige tijd:
Op vrije dagen ... (baseballen) mijn vriend graag op het sportveld.

Voltooid deelwoord

Komt voor met hebben, zijn of worden.

Sterke ww'en: uit het hoofd

Kijken - gekeken

Zwakke ww'en: verlengproef/'t ex-kofschip

oefenen - ik heb geoefend

Persoonsvorm vs. voltooid deelwoord

Tijdsproef: Hij vertelt/vertelde altijd leuke verhalen over wat er allemaal is/was gebeurd. 

Hij vertelt (pvtt) altijd leuke verhalen over wat er allemaal is gebeurd (vd). 

Schrijf de juiste vorm van het werkwoord op en geef aan welke regel je hiervoor hebt gebruikt.
Ik heb dat verhaal over hem nooit … (geloven) en ik kan me niet voorstellen dat iemand daar wel in … (geloven).

Bijvoeglijk (on)voltooid deelwoord

Werkwoord als bijvoeglijk naamwoord.

Zegt iets over een zelfstandig naamwoord (mens/dier/ding).

Schrijf je altijd zo kort mogelijk.

Voorbeeld

De verbrede wegen waren afgesloten.

De vergrote woonkamer was pas geschilderd.

De .... (vluchten) dieven werden verderop gepakt.

1. gevluchtte
2. gevluchtten
3. gevluchte
4. gevluchten

Lastige gevallen in de werkwoordspelling

Lastige gevallen

Werkwoorden die hetzelfde klinken, maar die verschillend geschreven worden.

Vind, vindt, kosten, kostten, etc.

Start altijd pv zoeken.

Pas altijd de spellingsregels toe!

Voorbeeld

Op de vorige toetsen beantwoordden (pvvt) leerlingen veel vragen fout.

Hij vertelt (pvtt) in zijn boek wat daar gebeurd (vd) is.  

Het was lang geleden dat iemand over boeken had verteld (vd).

Schrijf de juiste vorm van het werkwoord op en geef aan welke regel je hiervoor hebt gebruikt.
De gemeente zal de speeltuin volgend voorjaar … (vergroten), zodat hij hopelijk wat aantrekkelijker … (worden).

Aan de slag

• Maak opdracht 4 + 10 op blz. 281 + 282 (meer dan 5 fouten in paragraaf 1)
• Maak opdracht 3 + 8 op blz. 284 + 285 (meer dan 5 fouten in paragraaf 2)
• Maak opdracht 5 t/m 7 op blz. 288 (meer dan 5 fouten in paragraaf 3)

Nergens meer dan 5 fouten? 

Extra oefenen met werkwoordspelling via de links op de volgende site of verder lezen in 'Dertig dagen'.

Extra oefenen?

Op de volgende slides staan links om extra te oefenen met de werkwoordsvormen.

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl