Assertiviteit Opkomen voor jezelf Inleiding

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Assertiviteit

Opkomen voor jezelf

Weten wie je bent, wat je wil, nodig hebt

In de praktijk of in je privé zal je regelmatig in situaties komen waarbij jouw belangen en behoeften botsen met die van een ander.

In dergelijke situaties kun je op drie manieren reageren:

non-assertief,

assertief of 

agressief

inhoud van dit vak

• manieren van reageren
• belang van assertief gedrag
• oorzaken van een gebrek aan assertief gedrag
• hoe je opkomt voor je eigen wensen, behoeften en belangen
• het stellen van grenzen, weigeren en "nee" durven zeggen

maar eerst: drie begrippen

agressief reageren

assertief reageren

non-assertief reageren

agressief reageren

assertief reageren

non-assertief reageren

Je durft niet voor je eigen belangen en behoeften op te komen.

1. agressief
2. assertief
3. non-assertief

Je wordt boos en valt de ander aan. Je verdedigt jezelf op een felle manier.

1. agressief
2. non-assertief
3. assertief

Je komt op een zelfverzekerde en rustige manier op voor jezelf en je eigen belangen en behoeften. daarbij kwets je de ander niet en ontken of schaad je zijn belangen niet.

1. assertief
2. agressief
3. non-assertief

Non-assertief zijn is:

• je grenzen niet aangeven
• over je heen laten lopen
• niet zeggen wat je wilt of vindt
• doen wat anderen willen
• geremd en stil zijn
• bang voor ruzie

Agressief zijn is:

• voor jezelf opkomen ten kosten van anderen
• tot een conflict komen
• eigen belang
• niet naar de ander luisteren
• de ander de schuld geven

Assertief zijn:

• zelfverzekerd op een rustige manier
• opkomen voor jezelf
• opkomen voor je eigen belangen en behoeften zonder de ander te kwetsen
• of diens belangen te ontkennen of te schaden

Een verbaal assertief voorbeeld:

• Er is een taart te verdelen
• Non-assertief persoon: eet  jij maar zoveel je wilt, ik kijk wel wat er overblijft.
• Een agressief iemand zal eerst nemen waar hij behoefte aan heeft en de restjes toeschouwen naar de ander.
• En wat doet de assertieve persoon?

Wat doet de assertieve persoon?

Een assertief iemand geeft aan hoeveel taart hij wil. De ander krijgt vervolgens de kans om dat ook te doen. Daarna gaan ze kijken of ze tot een verdeling kunnen komen die beide personen gelukkig maakt.

Hoe kun je non-verbaal non-assertief, agressief en assertief reageren in deze situatie?

Opdracht 1

Stel, volgend jaar zijn er 2 heel gewilde stageplekken per klas te verdelen . Eigenlijk heeft iedereen uit de klas interesse in deze stageplekken.

Hoe reageert een non-assertief persoon, een agressief persoon en een assertief persoon?

Waarom is het belangrijk
voor jezelf op te komen?

Noem 1 voorbeeld waarbij jouw belangen en behoeften botste met die van een ander.

TIP

Ga er niet vanuit dat de ander wel weet hoe het hoort . Als de ander in jouw ogen iets verkeerd doet, leg dan altijd eerst uit  hoe jij het wilt hebben.

Assertief reageren is de beste manier van reageren. Het is belangrijk dat je kunt opkomen voor je eigen belangen.
Als je opkomt voor je eigen belangen, dan:

1. Blijft het contact goed met collega's, cliënten en de leidinggevende.
2. Houd je plezier in je werk en kun je ontspannen blijven.
3. Krijgen cliënten beter contact met jou, je collega's en hun familieleden .
4. Zet je jezelf op de eerste plaats boven het belang van de anderen.

Niveaus van assertiviteit

Op welk niveau communiceer jij?

Niveau 1: weinig assertief

• je kan moeilijk je eigen grenzen aangeven
• je communiceert niet duidelijk over wat je vindt of wilt
• je kan slecht negatieve feedback geven en positieve feedback ontvangen
• je kan (of wil) geen rekening houden met de belangen van een ander

vervolg niveau 1

• je geeft de ander geen ruimte voor het communiceren over zijn eigen belang

Niveau 2:  basisassertiviteit

• je geeft (indien er naar gevraagd wordt) je eigen standpunten weer en geef je eigen grenzen aan
• je komt uit voor je eigen mening indien ernaar gevraagd wordt
• je maakt duidelijk wanneer je het niet eens ben met je gesprekspartner
• je maakt duidelijk wanneer je eigen grenzen worden overschreden (je durft bijvoorbeeld 'nee'te zeggen)

Niveau 3: proactieve assertiviteit

• je komt spontaan met eigen standpunt, bewaakt en verdedigt op een respectvolle wijze je eigen belangen en grenzen.
• je kiest eerder voor directe confrontatie en directe beïnvloeding. Jij probeert niet via een omweg je zin te krijgen.
• je  brengt gevoelige of negatieve boodschappen op een duidelijke en directe manier.

vervolg niveau 3

• je komt uit eigen beweging met standpunten  naar voren die afwijken van die van uw gesprekspartner
• je kunt luisteren naar tegenargumenten, weerstand en kritiek bij de verdediging van je voorstellen
• je heb genoeg flexibiliteit in de discussie

Niveau 4: assertief kunnen blijven in emotionele en/of kritische situaties

• je aanvaardt kritiek op je standpunt, gedrag of acties en reageert er opbouwend op, ook als u onder druk gezet wordt om het standpunt van de tegenstaander over te nemen 
• je bespreekt meningsverschillen uit jezelf zonder het conflict uit de weg te gaan

Bespreken van de niveaus

In tweetallen: leg aan de ander uit welk niveau jij nu beheerst en leg aan de hand van de punten uit waarom. Je doet dit allebei.

vervolg niveau 4

• je gaat op een juiste manier om met onaangepaste reacties, verbale agressie en bedreiging, ook als je onder druk staat
• je verwerpt onaanvaardbare voorstellen op een respectvolle, doch besliste manier

Zo vergroot jij je assertiviteit

Tip 1. Ga uit van je eigen kracht en waarde.

Tip 2. Vraag om wat je wil: andere kunnen geen gedachte lezen.

Tip 3. Spreek in de ik-vorm. Door in de ik-vorm te praten, voorkom je dat je anderen veroordeelt of bekritiseert.

Tip 4. wat andere van je denken, gaat jou niets aan.

Tip 5. Wees duidelijk, maak zo concreet mogelijk duidelijk wat je voelt en denkt zonder de ander te kwetsen.

vervolg tips

Tip 6. Geloof wat je zegt

Tip 7. Vat het niet persoonlijk op: om assertiever te worden moet je het probleem rationeel en zakelijk kunnen beschouwen en daarna een helder antwoord formuleren.

Tip 8. Let op je lichaamshouding.

Tip 9. Oefening baart kunst

Opdracht 2

• In groepjes van 4
• Kies samen 3 tips uit die jullie meest belangrijk vinden.
• Schrijf op waarom jullie dit vinden.
• De voorwaarde is dat jullie het eens zijn over de 3 punten.

Lever in je uitgewerkte opdrachten

in Teams Opdrachten