1.2 De bouw van een organisme

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

1.2 De bouw van een organisme

Terugblik

Basisstof 1.1 Organismen

Wat is een voorbeeld van een organisme?

1. Gist (schimmel)
2. Koala (dier)
3. Paardenbloem (plant)
4. Alle antwoorden zijn goed

Wat zijn levenskenmerken?

1. hoe groot en zwaar een organisme is
2. kenmerken van een levend organisme
3. de ontwikkeling van een organisme
4. kenmerken van een dood organisme

Wat is GEEN levenskenmerk?

1. Ademhalen
2. Slapen
3. Groeien
4. Voortplanten

Wat houdt stofwisseling in?

1. Stoffen worden omgezet in andere stoffen buiten het lichaam
2. Stoffen worden omgezet in andere stoffen binnen het lichaam

Welke levenskenmerken horen bij stofwisseling? Zet die levenskenmerken in het gele vak. 

Stofwisseling

Ademen

Bewegen

Groeien

Uitscheiden

Voeden

Voortplanten

Waarnemen

Levenskenmerken

Horen

Voelen

Uitscheiden

Bewegen

Ademhalen

Voeden

Voortplanten

Zien

Ruiken

Proeven

Groeien

Waarnemen

Extra: Een levensloop is ....

1. Van één individu. Begint bij de geboorte en eindigt met de dood van dat individu
2. Van een soort. Begint elke keer opnieuw. De individuen gaan dood, maar de soort blijft bestaan.

Extra: Wat stelt het
plaatje voor?

1. Levensloop
2. Levenscyclus

To Do

• 1.2.1 Je kunt de organisatieniveaus binnen een organisme benoemen en beschrijven.
• 1.2.2 Je kunt tien orgaanstelsels opnoemen.

Orgaan

Een orgaan is een deel van een organisme met een eigen taak. 

Bijvoorbeeld:

Organen

Hersenen

1

Hart

2

Maag

3

Nieren

4

Blaas

5

Darmen

6

Lever

7

Longen

8

Schildklier

9

Borstholte en buikholte

Borstholte en buikholte worden gescheiden door het middenrif. Dit is stevig vlies. Boven het middenrif ligt de borstholte, in de borstholte liggen de longen en het hart. Onder het middenrif ligt de buikholte. 

Borstholte

Buikholte

Middenrif

Maak opdracht 1 en 2

Orgaanstelsel

Organen werken vaak samen. Bijvoorbeeld om je eten te verteren heb je een maag, een dunne darm, een dikke darm, en ook een lever. Deze werken allemaal samen.

Mond

Slokdarm

Lever

Maag

Alvleesklier

Dunne darm

     Dikke darm

Orgaanstelsel

Een groep organen die samenwerken aan een taak, heet een orgaanstelsel. 

•  het verteringsstelsel
•  het bloedvatenstelsel
•  het ademhalingsstelsel
• het zenuwstelsel
• het bottenstelsel 
• het spierstelsel enz. 

Verteringstelsel

Verteert je voedsel

mond

slokdarm

lever

maag

dikke darm

dunne darm

Bloedvatenstelsel

Vervoert bloed door je lichaam

hart

aorta

holle ader

Ademhalingstelsel

Hiermee haal je adem en krijg je zuurstof

luchtpijp

bronchië

long

maak opgave 3 (blz 19)

Eerder klaar? Lees bladzijde 20-21

maak opgave 3 (blz 19)

Antwoorden:

vertering	botten	spier	bloed	adem	zenuw
dikke darm	rib	arm buigspier	aorta	luchtpijp	ruggen-merg
slokdarm	dijbeen	buikspier	onderste holle ader	long	zenuwen
maag	schedel	dijspier	hart	bronchie	hersenen

Organisatieniveaus

Cellen

Een cel is heel erg klein. Je kunt ze met een microscoop zien. De cellen zijn de bouwstenen van je organen.

Door een microscoop kun je cellen bekijken. Ze lijken plat maar dat zijn ze in werkelijkheid niet. Er zijn verschillenden vormen, het lijken net zakje die gevuld zijn met water. 

Soorten cellen

De vorm van de cel heeft te maken met de functie van de cel

Weefsels

Een weefsel wordt gevormd door meerdere cellen bij elkaar (meestal met dezelfde vorm en functie). Een orgaan bestaat uit verschillende weefsels. 

Tussencelstof

Tussen cellen ligt tussencelstof deze kan hard zijn (zoals bij bot) tot vloeibaar (zoals bij bloed). En alles er tussen in, bij kraakbeen is het bv. elastisch. 

Welk type tussencelstof is afhankelijk van de functie van het weefsel. 

Maak opdracht 4-8

Opdracht 9

1. wervel

2. rib

3. long

4. hart

5. wervel

6. nier

7. slokdarm

8. maag

9. lever

10. wervel

11. dikke darm

12. aorta

13. holle ader

14. dunne darm

TADAAA
Kan ik de organisatieniveaus binnen een organisme benoemen en beschrijven.?

Ja, makkie

Ja, maar ik moet er wel over nadenken

Nee, ik kan ze wel opnoemen maar niet op volgorde

Hooguit 3 en door elkaar heen

Wat zijn dat?

TADAAA
Kan je de organisatieniveaus binnen een organisme benoemen en beschrijven.?

Schat in hoe goed je de lesstof hebt begrepen vandaag

Waar ligt het hart?

1. In de borstholte
2. In de buikholte

Waar ligt de dikke darm?

1. In de borstholte
2. In de buikholte

Met welke letter is de maag aangegeven?

1. Letter A
2. Letter B
3. Letter C
4. Letter D

Welk orgaanstelsel zorgt dat je eten wordt afgebroken en opgenomen?

1. Ademhalingsstelsel
2. Bloedvatenstelsel
3. Verteringsstelsel
4. Spierenstelsel

Welk orgaanstelsel zorgt dat er heel snelle berichten door je lichaam worden verzonden?

1. Zenuwstelsel
2. Bloedvatenstelsel
3. Hormoonstelsel
4. Spierstelsel

Een weefsel uit de hersenen ziet er net zo uit als een weefsel uit de darmen

1. Waar
2. Niet waar