10.6 kolonisatie en dekolonisatie van Sub Sahara Afrika

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Conferentie van Berlijn (1884-1885) 

• Vergadering georganiseerd door DLD over de verdeling van Afrika
• Belangrijkste afspraak: stuk land kon alleen worden opgeëist als het bezet was door een leger.

Europese contacten in Afrika 1

• Europeanen hadden al handelsposten langs de kusten
• VOC had kolonie gesticht in Kaap de Goede Hoop (zuidelijkste punt)
• Binnenland van Afrika was nog helemaal onbekend

Vóór 1800: slavenhandel in Afrika

Europese contacten in Afrika 2

• 1800-1880: expedities naar het Afrikaanse binnenland
• Missionarissen proberen (vaak onsuccesvol) het Christendom te verspreiden
• Europese regeringen stichten nog geen koloniën in Afrika.

Ná 1800: Missionarissen in Afrika

Wedloop om Afrika 1

• v.a. 1880: Europese landen willen Afrika gaan koloniseren
• Ook nieuwe landen (Duitsland, Italië, België) willen imperium
•       Wedloop om Afrika (= wedstrijd wie meeste en grootste koloniën weet te veroveren)

Wedloop om Afrika 2

• De Afrikaanse kolonisatie verloop chaotisch         nieuwe koloniën hebben onduidelijke grenzen         dit zorgt voor spanningen tussen Europese landen
• Duitsland stelt vergadering voor om dit op te lossen: De Conferentie van Berlijn

Gevolgen voor Afrika 

• 1914: Bijna heel Afrika wordt bestuurd door Europeanen
• De nieuwe  grenzen hielden geen rekening met de Afrikaanse volken
  
• Afrika werd gebruikt voor grondstoffen en als afzetgebied
• Afrikaanse bevolking moest beschaafd worden en bekeerd tot het Christendom.

Kolonisatie Afrika

• Kolonisatoren: ENG, FRA, BEL, SPA, POR, DUI, ITA.
  
• Noord- Westen van FRA.
  
• Noord- Oosten ENG.
  
• Zuiden: De rest
  
• Doel: Ook hier is Europa opzoek naar grondstoffen en afzetmarkten.
  

De Europeanen waren in de 19e eeuw verrast door de schitterende steden die zij in de Afrikaanse binnenlanden tegenkwamen. Met welk begrip kun je deze verbazing verklaren?

1. Superioriteitsdenken
2. Exploitatie
3. Kolonisatie
4. Modern Imperialisme

Kolonisatie Afrika

• 1880- 1914 Wedloop om Afrika (scramble for Africa)
  
• Conferentie van Berlijn: 1884/1885 opdeling van Afrika onder Europese grootmachten
  .

Voor 1800

1800 - 1880

Na 1880

Missionarissen willen het Christendom verspreiden

Handel met de kustgebieden van Afrika

Slaven worden van Afrika naar Amerika gebracht

Europese landen stichten koloniën in Afrika

Europeanen ontdekken het binnenland van Afrika

Zet de gevolgen voor Afrika bij de juiste categorie.

Economisch gevolg

Cultureel gevolg

Sociaal gevolg

Politiek-bestuurlijk gevolg

Afrika gaat grondstoffen leveren voor de Europese industrie

Westerse talen, ideeën en het Christendom worden verspreid in Afrika

Er ontstaat een samenleving met witte bestuurders en ondernemers aan de top

Heel Afrika - op Ethiopië na - wordt bestuurd door Europese landen

Door de door Europese landen getrokken grenzen ontstonden conflicten tussen Afrikaanse volken

Afrika werd als afzetgebied gebruikt voor goedkope Europese producten

Welk land deed niet mee aan de Wedloop om Afrika?

1. België
2. Nederland
3. Groot-Brittannië
4. Italië

Gebruik tekstbron 1 (blz. 281) uit een Afrikaans schoolboek uit onze tijd.
1 Orden de in tekstbron 1 genoemde gevolgen in door jou te bedenken rubrieken. Leg uit op basis waarvan je deze indeling gemaakt hebt.

– Gevolgen op korte (nummers 4, 7, 9, 10, 19) en op lange (de overige nummers) termijn

– Gevolgen voor Afrika (alle nummers), voor Amerika (nummers 11 en 14), voor Europa (nummer 13)

– Gevolgen op politiek (nummers 3, 4, 5, 12, 14, 16), economisch (nummers 1, 2, 5, 6, 8, 10, 11, 12, 13, 18, 19),

sociaal (nummers 1, 5, 9, 10, 11, 15, 16, 17) en ander cultureel gebied (nummer 7)

2 Noem een gevolg uit deze bron dat veel moeilijker te bewijzen is dan de meeste andere. Licht je keuze toe.

Mogelijke antwoorden:

– 12, dat hier sprake is van oorzaak en gevolg zal moeilijk te bewijzen zijn, want er waren ook Afrikaanse gemeenschappen die niet verzwakt waren en zich toch niet met succes tegen het kolonialisme konden  verzetten.  

– 15, want in Afrika werden geen bevolkingsregisters bijgehouden.

– 16, want of Afrikaanse leiders hun eigen volk verkochten, is niet eenvoudig te bewijzen. Er werd niet een archief door (Europese) slavenhandelaren bijgehouden tot welk volk zij behoorden en door wie ze tot slaaf waren gemaakt.

3 Afrikaanse leerlingen moeten 19 gevolgen van de trans-atlantische handel
voor de Afrikaanse bevolking kennen, de Nederlandse leerlingen hoeven er van de Nederlandse overheid niet één te kennen (zie de exameneisen). Bepaal een eigen beargumenteerd standpunt.

Mogelijke antwoorden:

– Ik vind het juist dat Afrikaanse leerlingen veel meer gevolgen van de trans-atlantische handel moeten kennen:
het is immers hun vaderlandse geschiedenis. Wij leren onze eigen vaderlandse geschiedenis.  

– Ik vind dat wij ook meer gevolgen van de trans-atlantische handel moeten kennen: een deel van de
Nederlandse bevolking stamt af van die slaven. Het is dus ook een deel van ‘onze’ geschiedenis.  

– Ik vind dat wij ook meer gevolgen van de trans-atlantische handel moeten kennen: onze voorouders hebben
daaraan meegedaan en ons land draagt tot op de dag van vandaag een stuk verantwoordelijkheid voor die  slavenhandel.

Na de onafhankelijkheid

• Inmenging Sovjet-Unie
• Militaire  regimes
• burgeroorlogen
• emigratie naar voormalige koloniale moederlanden

Patrice Lumumba

Kasavubu

Zimbabwe

1965

Algerije

• Algerije was een belangrijke kolonie van Frankrijk
• In 1954 begon een oorlog waarbij Algerijnse nationalisten onafhankelijk wilden worden van Frankrijk
• De Fransen waren niet van plan het land op te geven
• Na een lange en wrede oorlog werd Algerije on 1962 onafhankelijk

Rwanda

De slides hieronder gaan alleen over Rwanda

Oorlog ligt gevoelig: Macron zegt 'pardon' voor martelingen door Frans leger. 

Angola

1974

Algerije

De slides hieronder gaan alleen over Algerije

Ghana

1956

Namibie na WOI

Na WOII resolutie 435

Pieter Willem Botha en

Sam Nujoma

Algarije 

1962

Rwanda

President Coty en De Gaulle

Bouteflika (FLN/ALN)

Namibie

1966-1990

1990

Rwanda

Afrika

• De Europeanen besloten om voortaan anders om te gaan met onafhankelijkheidsbewegingen
• Zodra er een nationalistische beweging ontstond in een land, lieten ze het meteen onafhankelijk worden
• De Europeanen hoopten zo nog enige invloed te kunnen hebben
• Zo waren de Europese bedrijven nog steeds welkom in het land

Rhodesische Prime Minister Ian Smith

Mugabe

Congo

1960

Jonas Savimbi

Salazar

Che Guevara in Congo

Dekolonisatie

Omschrijving dekolonisatie: 'het onafhankelijk worden van kolonies.'

   

Na de Tweede Wereldoorlog kunnen veel Europese landen hun kolonies in Afrika en Azië niet meer in bezit houden. De kolonies in Afrika en Azië worden in deze periode (vooral in de jaren '50 en '60) zelfstandige landen / onafhankelijke landen.

Dekolonisatie Afrika

1956: Marokko onafhankelijk van Frankrijk.

1957: Ghana onafhankelijk van Groot-Brittannië.

1960: Onafhankelijkheidsgolf in Afrika

1962: Algerije onafhankelijk van Frankrijk.

enzovoorts...

Verloop dekolonisatie:

Fase 2: (1951-1980): dekolonisatie Afrika;

- 1960: 'het jaar van Afrika': het jaar waarin 17 landen (!!!) onafhankelijk worden.

Sommige landen worden zonder geweld onafhankelijk (bv Congo en Marokko), maar ook enkelen na een oorlog (bv Algerije, Angola en Mozambique)

Tijdsvolgorde dekolonisatie in Afrika.

Koloniale gebieden voor WOI

Dekolonisatie Afrika

Gevolgen dekolonisatie

1. De nieuwe onafhankelijke landen hebben geen ervaring om hun eigen land te besturen, gevolg: veel dictators in de voormalige kolonies, veel burgeroorlogen en weinig vrijheid en democratie.

2. De uitbuiting gaat gewoon door, nu niet meer van West-Europese landen, maar van West-Europese bedrijven, zoals Shell.

Volgende dia: 2 voorbeelden dekolonisatie.

De wereldwijde dekolonisatie kent verschillende soorten oorzaken (motieven), namelijk politieke, economische, sociale en culturele motieven. Sleep elke reden naar het juiste soort motief:

Politiek motief.

Economisch motief

Sociaal motief

Cultureel motief.

Grondstoffen in de kolonies raken uitgeput.

In de kolonies komt het 'nationalisme' op.

Japan bouwt in Tweede Wereldoorlog een groot imperium in Azië en verslaat Europeanen in hun kolonies in Azië.  Kortom, Japan is superieur!

Mensen uit de kolonies voelen zich niet gelijk behandeld.

Het is terecht dat Duitsland herstelbetalingen betaalt aan de Herrero en de NAma

Eens

Oneens

Nederland moet herstelbetalingen aan Indonesië betalen voor de mensenrechtenschendingen na WO II

Eens

Oneens