001 Chemische reacties

Terugblik practica

Chemische reacties of niet?

Bij een chemische reactie verdwijnen de beginstoffen en er ontstaan nieuwe stoffen, de reactieproducten.

• De beginstoffen hebben andere stofeigenschappen dan de reactieproducten.
• Schrijf dus ALTIJD op hoe de beginstoffen en de reactieproducten eruit zien.

Terugblik practica

Kaarsvet en kippe eiwit worden beide verwarmd en daarna afgekoeld.

• Het kaarsvet is een witte vaste stof en wordt naar afkoelen een witte vaste stof, dus GEEN chemische reactie.
• Het kippe eiwit is een gele vloeistof en wordt naar afkoelen een witte vaste stof, dus WEL een chemische reactie.

Terugblik practica

Platina en magnesium worden in een hete vlam gehouden.

• Platina is een grijze vaste stof en na het verhitten en afkoelen een grijze vaste stof, GEEN chemische reactie.
  
• Magnesium is een grijze vaste stof en na verhitten en afkoelen een witte vaste stof, er komt zelfs fel licht vanaf, WEL chemische reactie.

Terugblik practica

Koperoxide en demiwater of zwavelzuur verwarmd.

• Koperoxide is een zwarte vaste stof en demiwater en zwavelzuur zijn heldere kleurloze vloeistoffen.
• Koperoxide met demiwater geeft een zwarte suspensie, dus GEEN chemische reactie.
• Koperoxide met zwavelzuur geeft een heldere blauwe vloeistof, dus WEL een chemische reactie.

Terugblik practica

natriumchloride en kaliumjodide gemend met kopersulfaat oplossing.

• Natriumchloride en kaliumjodide zijn kleurloze vloeistoffen en kopersulfaat is blauwe vloeistof.
  
• Natriumchloride en kopersulfaat geven een licht blauwe oplossing, GEEN chemische reactie.
• Kaliumjodide en kopersulfaat geven een troebele gele suspensie, WEL een chemische reactie.

Ontledingsreacties

Bij een ontledingsreactie heb je energie nodig om de reactie op gang te houden.

Vormen van energie zijn: licht, elektriciteit en warmte, maar ook beweging en geluid zijn vormen van energie.

• Reacties waarbij we energie moeten toevoegen noemen we een endotherme reactie.

Ontledingsreacties

Een kenmerk van een ontledingsreactie is dat je een beginstof hebt en meerdere reactieproducten.

Algemene reactieschema

A                B + C (+D + ...)

We doen drie type ontledingsreacties

Demonstratie

• Elektrolyse: ontleding door elektriciteit
• Thermolyse: ontleding door warmte

Leerlingproef

• Fotolyse: ontleding door licht

Chemische reacties

Bij een chemische reactie verdwijnen de beginstoffen en er ontstaan nieuwe stoffen, de reactieproducten.

Chemische reacties

Bij een chemische reactie verdwijnen de beginstoffen en er ontstaan nieuwe stoffen, de reactieproducten.

beginstof(fen)                            reactieproduct(en)

Energie effecten

Energie effecten

Exotherm:

Er komt bij de reactie energie vrij.

Endotherm: 

Er moet aan de reactie energie worden toegevoegd.

Ontledingsreacties: endotherme reacties

Bij een ontledingsreactie heb je 1 beginstof.

Er zijn drie soorten ontledingsreacties.

1. Thermolyse: ontleding door middel van warmte.
2. Elektrolyse: ontleding door middel van elektriciteit.
3. Fotolyse: ontleding door middel van licht.

Thermolyse: ontleding door middel van warmte.

hout (vast)  

  

zwart (vast) + walm (vast in gas) + helder (vloeibaar) 

Ontledingsreacties: endotherme reacties

Elektrolyse: ontleding door middel van elektriciteit.

Ontledingsreacties: endotherme reacties

Elektrolyse: ontleding door middel van elektriciteit.

water (vloeibaar)  

  

waterstof (gas) + zuurstof(gas) 

Ontledingsreacties: endotherme reacties

Elektrolyse: ontleding door middel van elektriciteit.

water (vloeibaar)  

  

waterstof (gas) + zuurstof(gas) 

blafje

Ontledingsreacties: endotherme reacties

Elektrolyse: ontleding door middel van elektriciteit.

water (vloeibaar)  

  

waterstof (gas) + zuurstof(gas) 

blafje

Ontledingsreacties: endotherme reacties

feller branden

Sleep de juiste omschrijving naar de juiste ontleding.

Thermolyse

Fotolyse

Elektrolyse

Ontleding met behulp van licht

Ontleding met behulp van warmte

Ontleding met behulp van elektriciteit

Met behulp van elektrische energie wordt onder andere aluminium gemaakt uit aluminiumerts.
Dit is een ...

1. Thermolyse
2. Elektrolyse
3. Fotolyse
4. Geen ontleding

Bij een endotherme reactie...

1. komt er energie vrij
2. is er alleen heel even energie nodig
3. is er continu energie nodig

Welke gebeurtenis is endotherm?

1. Het stollen van ijs
2. Verbranding van aardappelen in je lichaam
3. Condenseren van waterdamp
4. Het smelten van ijs

Als je koperoxide laat reageren met zwavelzuur ontstaat er kopersulfaat.
Geef het reactieschema van deze reactie.

2.4 Micro en macro

In een bekerglas zit waterstofperoxide, hieraan voeg je koper toe waardoor er chalcanthiet ontstaat. Als je aan chalcanthiet natronloog toevoegt ontstaat er bremerblauw. Na het verwarmen van bremerblauw ontstaat er tenoriet. 

Aan het tenoriet wordt zoutzuur toegevoegd waardoor er eriochaliet ontstaat. In de oplossing van eriochaliet worden een paar snippers aluminium toegevoegd, waardoor er weer koper ontstaat.

Geef het kringloopschema van koper. Teken het schema in paint, in WORD of op een whitebordje.
Maak een screenshot en lever de foto in.

2.4 Micro en macro

Wanneer er gesproken wordt over de zaken die we met zintuigen kunnen waarnemen, dingen die we kunnen meten en wegen noemen we dit de macro schaal. 

2.4 Micro en macro

Wanneer er gesproken wordt over de zaken die we met zintuigen kunnen waarnemen, dingen die we kunnen meten en wegen noemen we dit de macro schaal.

• Je ziet dat kaarsvet smelt bij verwarmen. 
• Je ziet dat suiker oplost in water.
• Je ziet dat gassen ontstaan bij de elektrolyse van water.
  

2.4 Micro en macro

Maar in de scheikunde is ook de micro schaal heel erg belangrijk. Dat is de schaal van de moleculen en de atomen, de aller kleinste deeltjes.

2.4 Micro en macro

Op micro schaal zeggen we dat de kaarsvet moleculen in de vaste fase niet kunnen verplaatsen, maar bij een hogere temperatuur sneller gaan bewegen en zich wel kunnen verplaatsen. 

• We zien dat op macroschaal als ‘smelten’. 

2.4 Micro en macro

Als suiker oplost in water komen de suikermoleculen los van elkaar en mengen zich met de watermoleculen. 

• Dat is een verklaring op micro schaal, je praat dan over de deeltjes, moleculen. 

2.4 Micro en macro

De elektrolyse van water: op micro schaal vallen de H₂O moleculen uit

elkaar in nieuwe moleculen, H₂ en O₂ moleculen.

2.4 Micro en macro

De elektrolyse van water: op micro schaal vallen de H₂O moleculen uit

elkaar in nieuwe moleculen, H₂ en O₂ moleculen.

2.4 Micro en macro

Verbranding op macroniveau: zintuigen

2.4 Micro en macro

Verbranding op macroniveau: zintuigen

Verbranding op microniveau: moleculen/atomen

2.4 Micro en macro

In de vaste fase (solid) zitten de moleculen dicht op elkaar en kunnen ze zich niet verplaatsen. Dit komt door aantrekkingskrachten tussen de moleculen, de zogeheten vanderwaalsbinding.

2.4 Micro en macro

In de vaste fase (solid) zitten de moleculen dicht op elkaar en kunnen ze zich niet verplaatsen. Dit komt door aantrekkingskrachten tussen de moleculen, de zogeheten vanderwaalsbinding.

Diffusie:

Moleculen die zich vanzelf verplaatsen.

• bijv. deodorant