De Nederlandse historicus Johan Huizinga verwoordde het misschien wel heel scherp door de stellen dat de Renaissance van Noord-Europa niet zozeer het begin van iets nieuws was geweest, maar eerder het verdwijnen, 'wegslijten' van middeleeuwse culturele vormen. En als je kijkt naar de veranderingen in de nieuwe tijd klopt dit ook grotendeels. Het is alleen wel van belang te zien dat dit wegslijten niet begon op 1 januari 1500, maar dat sommige veranderingen al zeker honderd jaar daarvoor in gang waren gezet. Sterker nog: zonder middeleeuwen zou er nooit een Renaissance, de Tijd van Ontdekkers en Hervormers, hebben kunnen plaatsvinden. Voor leerlingen is dat wel een belangrijk ding om zich te realiseren, juist aan het begin van dit onderwerp: geschiedenis is een constructie. Zonder de (voorgaande) fundering kan het niet bestaan.Waarom dan zo specifiek aan het begin van dit onderwerp? Het beeld dat wij tegenwoordig hebben van de middeleeuwen is grotendeels ontleend aan de manier waarop mensen in de nieuwe tijd de periode beschreven: een middelmatige, barbaarse tijd waarin alles van die geweldige Romeinen om zeep is geholpen. Daarbij wordt gemakshalve vergeten dat zonder het overschrijven in de kloosters veel kennis van de Grieken en Romeinen bewaard is gebleven. Deze serie gaat niet alleen in op een nieuwe manier van denken, maar over nieuwe werelden, een nieuwe kerk en een nieuw land. Het is een boordevolle serie met soms pittige onderwerpen. Eventueel kan er de keuze worden gemaakt hiervan twee onderdelen te maken: één over de ontdekkers en hervormers, en één over het ontstaan van de Republiek.Wil je alleen de Renaissance en de Reformatie behandelen dan kan dat natuurlijk ook. Hiervoor kun je gebruik maken van deze lesserie.

De Renaissance begon in Italië. Dat had vooral te maken met de politieke en economische omstandigheden in die tijd, waarbij vooral de macht van de steden en de handel met onder andere Afrika en het Midden-Oosten een belangrijke rol speelden.Een exact startpunt van de Renaissance, de wedergeboorte, aan te duiden is onmogelijk en wellicht ook zinloos. Sommige historici noemen 1300 zelfs als startpunt. Dat wordt voor leerlingen in de onderbouw simpelweg te lastig om te begrijpen: “Maar dat is toch in de middeleeuwen…?”.Voor de leerlingen is het vooral interessant om in te gaan op de belangrijkste kenmerken, zoals een veranderd mensbeeld, een nieuwsgierige en meer individualistische mens en een sterke secularisatie. Veel van deze veranderingen komen ook terug in de renaissancekunst, maar dit is een gevolg, geen oorzaak.Met leerlingen kijken naar kunst is geweldig! Zeker als het gaat om de verschillen tussen middeleeuwse en renaissancekunst, maar ook de fascinerende ontwerpen, schetsen en schilderijen van Leonardo da Vinci blijven leerlingen boeien.Onderwerpen:De periodisering van de RenaissanceEen nieuwe manier van denkenPersonen:Leonardo da Vinci