Van planeet naar planeet

• Woordenschat
• Begrijpend lezen
• +3
• Basisschool
• Groep 7,8

Introductie

Bij het heelal denk je misschien aan een oneindig zwart gat met sterren, planeten en kometen. Toch is het logischer opgebouwd dan je zou denken. Neem het zonnestelsel. Hoe steekt dit deeltje van het heelal in elkaar? Stap maar snel aan boord en vlieg mee.

Van planeet naar planeet

Sluit je ogen en stel je voor ... 

... dat je in een raket terechtkomt in het heelal. Wat zie je om je heen, denk je? Hoe voel je je? Wat ruik je? Wat denk je? Wat vraag je je af?

Praat erover in je groepje.

Vragenmuur & Weetmuur

Wat zou je willen weten over de planeten? Schrijf jouw vragen op en plak ze op de vragenmuur!

Wereldoriëntatie

Na deze les:

• weet ik welke planeten wij in ons zonnestelsel hebben.
• weet ik waar de planeten in ons zonnestelsel zich bevinden ten opzichte van de zon. 
• weet ik hoe de planeten eruitzien en of er leven op mogelijk is.

Dit ga je leren

Woordenschat

• Na deze les begrijp ik de belangrijke woorden uit de tekst.

Taal

Na deze les:

• heb ik geoefend met mijn begrijpend luistervaardigheden. 
• kan ik, terwijl ik luister, de nieuwe informatie voor mijzelf noteren in een mindmap. De checklist helpt mij hierbij. 
• kan ik in tweetallen een korte spreekbeurt geven over een van de planeten in ons zonnestelsel.

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Jullie leren vandaag een heleboel over de planeten in ons zonnestelsel. Om al deze nieuwe informatie te ordenen is het handig om een mindmap te maken. We kijken eerst een filmpje over hoe je een mindmap kunt maken. Kijk maar mee op de volgende slide!

Wat weet jij al over de planeten in ons zonnestelsel? 

Maak een mindmap.

planeten

_{Verdiepende tekst}

Arceer de woorden die je nog niet goed begrijpt. Arceer in ieder geval: 

• het heelal
• oneindig
• de sterren
• de planeten: Mercurius, Venus, aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus
• de kometen
• de zwaartekracht
• het zonnestelsel
• het ruimtepuin
• de baan (om de aarde/ om de zon)
• de dampkring
• het hemellichaam
• de ruimtevaartorganisaties
• de atmosfeer

de ster

Een object in de ruimte dat uit gas bestaat en licht geeft.

_Woordenschat

het heelal

de planeet

Grote bol die om de zon heendraait, zoals de aarde.

Hulpkaart

de komeet

Een ster met een staartvormig uiteinde.

het zonnestelsel

De zon met alle hemellichamen die eromheen draaien.

Het heelal

Alle planeten en sterren om de aarde heen.

Woordenschat

Bespreek de moeilijke woorden met uw leerlingen.

de dampkring

Omhulsel van gas om de aarde.

_Woordenschat

de zwaartekracht

de atmosfeer

Het gasvormig omhulsel om de aarde.

Hulpkaart

de baan (om de zon)

De beweging die manen en planeten rond de zon maken.

de zwaartekracht

De aantrekkingskracht van de aarde.

Woordenschat

Bespreek de moeilijke woorden met uw leerlingen.

_Woordenschat

eten

het ontbijt

de lunch

het diner

Ga met behulp van de hulpkaart op zoek naar de betekenis van de woorden die jij hebt gearceerd. 

Wist je de betekenis nog niet? Schrijf de betekenis voor jezelf op. Horen er woorden bij elkaar? Maak dan een woordparaplu, -kast of -trap.

groot

klein

muis

olifant

Hulpkaart

woordparaplu

woordtrap

woordkast

Woordenschat

Bespreek de belangrijke woorden met uw leerlingen. De hulpkaart kan helpen om achter de betekenis van de woorden te komen. In hun logboek noteren de leerlingen de betekenis van de woorden die ze nog niet kenden.

Zet de namen op de juiste plek!

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

mercurius

Jupiter

Uranus

Neptunus

venus

saturnus

aarde

mars

Bij welke planeet hoort de omschrijving? Slepen maar!

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

Saturnus

Venus

de aarde

Er draaien miljarden ijsklompjes rond deze planeet.

Rond deze planeet hangen gele wolken die bestaan uit druppeltjes zwavelzuur. 

Deze planeet is voor twee derde bedekt met water.

Welke planeet zou jij wel een keer willen bezoeken? Waarom?

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Welke planeet zou jij wel een keer willen bezoeken? Waarom?

We hebben nu de tekst gelezen. Laten we de belangrijkste informatie opschrijven in onze mindmap, zodat we straks kunnen terugzien wat we hebben geleerd.

Ik doe het even voor bij de planeet Mercurius, kijk maar mee!

planeten

Mercurius

klein

dichtstbij de zon

kraters

in 88 dagen om de zon

In een jaar om eigen as

Niet ademen

geen leven

Bekijk het filmpje.

Je gaat zo een filmpje bekijken over Mercurius. In dit filmpje wordt nog meer informatie over de planeet gegeven. Ik ga je na het bekijken van het filmpje vragen om met je schoudermaatje te overleggen welke nieuwe informatie jullie over de planeet hebben gehoord. Die noteren jullie in je mindmap en bespreken we daarna klassikaal. Probeer tijdens het luisteren direct aantekeningen te maken in je mindmap, zodat je de nieuwe informatie zo goed mogelijk kunt onthouden.

Bekijk het filmpje

Filmpje

De leerlingen bekijken het filmpje en maken tijdens het kijken aantekeningen in hun mindmap.

Welke planeet zou jij wel een keer willen bezoeken? Waarom?

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Welke nieuwe informatie heb je gehoord en opgeschreven in je mindmap? 

..
.

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

Mercurius draait sneller en langzamer dan de aarde. Hoe kan dat?

1. Mercurius draait sneller om de zon, maar langzamer om zijn eigen as.
2. Mercurius draait langzamer om de zon, maar sneller om zijn eigen as.
3. Mercurius draait niet om de zon, maar wel sneller om zijn eigen as.
4. Mercurius draait sneller om de zon, maar draait niet om zijn eigen as.

We hebben nu de mindmap voor Mercurius gemaakt. We gaan nu verder met de planeet Venus. Bekijk het filmpje over Venus. Schrijf tijdens het bekijken van het filmpje de nieuwe informatie in je mindmap. Lees daarna samen met je schoudermaatje de tekst over Venus nog een keer en vul jullie mindmap aan. 

planeten

Mercurius

Venus

..
.

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

Wat is NIET WAAR over Venus?

1. Het is de buurplaneet van de aarde.
2. Het is de tweede planeet vanaf de zon.
3. Er is een heel sterk broeikaseffect.
4. Er is ooit een mens op Venus geweest.

Bekijk het filmpje over de aarde op de volgende slide. Schrijf tijdens het bekijken van het filmpje de nieuwe informatie in je mindmap. Lees daarna zelfstandig de tekst over de aarde nog een keer en vul je mindmap aan.

planeten

Mercurius

Venus

aarde

..
.

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

WAAR of NIET WAAR?
De aarde is onderdeel van ons zonnestelsel.

1. WAAR
2. NIET WAAR

..
.

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

Hoeveel manen heeft de aarde?

1. 1
2. 3
3. 6
4. 10

Lees de tekst nog eens goed en vul jouw mindmap aan met de informatie over de andere planeten. Vul je mindmap verder aan als je zometeen de filmpjes kijkt.

planeten

Mercurius

Venus

aarde

Mars

Jupiter

Saturnus

Uranus

Neptunus

..
.

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

Welke kleur heeft de
planeet Mars?

1. Blauw
2. Groen
3. Rood
4. Geel

..
.

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

Hoe lang doe je erover om naar de planeet Mars te reizen?

1. 2 weken
2. 1 maand
3. 7 maanden
4. 1 jaar

..
.

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

Wat is WAAR over de manen van Jupiter

Let op: Er zijn twee antwoorden juist!

Bekijk het filmpje

1. Jupiter heeft 63 manen.
2. Jupiter heeft 81 manen.
3. Eén van de manen heet aarde.
4. Eén van de manen heet Europa.

Bij welke groep planeten hoort Jupiter? 

Slepen maar!

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

Binnenplaneten

Buitenplaneten

..
.bekijk het
filmpje

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

Wat is WAAR over Saturnus?

Bekijk het filmpje

1. Saturnus is de laatste planeet in ons zonnestelsel vanaf de zon.
2. Saturnus is de grootste planeet in ons zonnestelsel
3. Saturnus is een 'gasplaneet'.
4. Saturnus heeft een rode kleur.

..
.

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

WAAR of NIET WAAR?

De ringen rond Saturnus worden gevormd door lavastenen die rond de planeet draaien.

1. WAAR
2. NIET WAAR

Over welke planeet gaat de zin? 

Slepen maar!

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

bekijk het filmpje

Uranus

Neptunus

Het is de laatste planeet van ons zonnestelsel

Over welke planeet gaat de zin? 

Slepen maar!

Heb jij de tekst goed begrepen? Test je kennis!

Uranus

Neptunus

De planeet draait in 165 jaar één rondje om de zon.

_{Verwerkingsopdracht}

Bereid in tweetallen een korte spreekbeurt voor over één van de planeten. Je kunt de informatie die je hebt opgedaan in deze les natuurlijk gebruiken, maar je mag ook op zoek naar meer informatie in boeken en/of op internet. De checklist hiernaast kan jullie helpen. Tijdens het geven van de spreekbeurt, oefent de rest van de klas met begrijpend luisteren. Zij vullen hun mindmap verder aan.

Presenteren maar!

de sprekers

de luisteraars

Vertel aan leeftijdsgenoten wat jullie hebben geleerd over jullie gekozen planeet. Draai aan het rad om te zien welk groepje mag presenteren. Wijs vijf klasgenoten aan die het bovenste gedeelte van de checklist voor jullie mogen invullen.

Diegene die niet hoeft te presenteren oefent met het begrijpend luisteren. Of je luistert naar de sprekers en vult het bovenste gedeelte van de checklist voor de sprekers in. Of je vult je mindmap aan terwijl je luistert naar de spreekbeurt. De checklist kan helpen.

Evalueren

Vul het onderste gedeelte van de checklist voor jezelf in door in de lege vakjes jezelf een cijfer te geven (1 t/m 5).
1 = lukt nog niet zo goed; 5 = lukt al heel goed. Gelukt? Draai dan aan het rad en
bespreek de vragen!

Wereldoriëntatie

• Ik weet welke planeten wij in ons zonnestelsel hebben.
• Ik weet waar de planeten in ons zonnestelsel zich bevinden ten opzichte van de zon. 
• Ik weet hoe de planeten eruitzien en of er leven op mogelijk is.

Terugkoppeling lesdoelen

Woordenschat

• Ik begrijp de belangrijke woorden uit de tekst.

Taal

• Ik heb geoefend met mijn begrijpend luistervaardigheden. 
• Ik kan, terwijl ik luister, de nieuwe informatie voor mijzelf noteren in een mindmap. De checklist heeft mij hierbij geholpen. 
• Ik kan in tweetallen een korte spreekbeurt geven over een van de planeten in ons zonnestelsel.

Wat heb jij geleerd over de planeten? Plak (een foto van) je mindmap in je projectschrift. Plak je ook (een foto van) je ingevulde checklist erbij?

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Vragenmuur & Weetmuur

• Op welke vragen hebben jullie deze les antwoord gekregen? 
• Welke vragen zijn nog onbeantwoord? 
• Hoe kun je ervoor zorgen dat je toch achter het antwoord op deze vragen komt?
  

              Tot de volgende keer!