Geluid

• Woordenschat
• Begrijpend lezen
• +5
• Basisschool
• Groep 5,6

Introductie

We maken elke dag geluid. Dankzij geluid kunnen we met elkaar praten, muziek luisteren en naar elkaar toeteren. Maar wat is geluid eigenlijk? En hoe kan het dat we het niet kunnen zien, maar wel horen? Of kunnen we het tóch zien?

Geluid

Waar denk je aan als je denkt aan ...

Wat weet jij al over geluid? Waar moet je aan denken?

Schrijf het in een woordveld.

Bespreek je woordveld met je schoudermaatje. Hebben jullie nieuwe dingen van elkaar geleerd?

Wereldoriëntatie

Na deze les:

• weet ik hoe geluid zich verplaatst.
  
• kan ik een aantal belangrijke onderdelen van het oor noemen die nodig zijn om geluid te kunnen horen.
• kan ik het verschil uitleggen tussen hoge en lage tonen.

Dit ga je leren

Woordenschat

Na deze les: 

• begrijp ik de belangrijke woorden uit de tekst.

Taal

Na deze les:

• kan ik aan de hand van een instructievideo aan andere kinderen uitleggen hoe zij een proefje kunnen uitvoeren.  

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Vragenmuur 

Wat zou je willen weten over geluid?  Schrijf jouw vragen op en plak ze op de vragenmuur!

_{Verdiepende tekst}

Arceer de woorden die je nog niet goed begrijpt. Arceer in ieder geval: 

• de trilling
• het trommelvlies
• het slakkenhuis
• versterken
• de toon

het trommelvlies

Vlies in je oor dat trilt als je geluid hoort.

Door het lawaai had Jan pijn aan zijn trommelvlies.

_Woordenschat

het geluid

de trilling

Een snelle, op en neer gaande beweging.

Geluid verplaatst zich door trillingen in de lucht.

Hulpkaart

het slakkenhuis

Deel van het binnenoor, gevuld met vloeistof. Het ontvangt geluidstrillingen van de gehoorbeentjes en zet deze om in elektrische signalen. Zintuigcellen in het slakkenhuis geven de signaaltjes door aan de gehoorzenuw.

Het slakkenhuis is een belangrijk onderdeel van ons oor. 

versterken

Iets sterker/harder maken. 

Zijn stem werd versterkt door de microfoon.

de toon

Klank met een bepaalde hoogte. 

Hij kon die hoge tonen niet halen met zijn lage stem.

Woordenschat

Bespreek de moeilijke woorden met uw leerlingen.

_Woordenschat

eten

het ontbijt

de lunch

het diner

Ga met behulp van de hulpkaart op zoek naar de betekenis van de woorden die jij hebt gearceerd. 

Wist je de betekenis nog niet? Schrijf de betekenis voor jezelf op. Horen er woorden bij elkaar? Maak dan een woordparaplu, -kast of -trap.

groot

klein

muis

olifant

Hulpkaart

woordparaplu

woordtrap

woordkast

Woordenschat

Bespreek de belangrijke woorden met uw leerlingen. De hulpkaart kan helpen om achter de betekenis van de woorden te komen. In hun logboek noteren de leerlingen de betekenis van de woorden die ze nog niet kenden.

..
.

Heb jij het  goed begrepen? Test je kennis!

WAAR of NIET WAAR?

Geluid bestaat uit trillingen.

1. WAAR
2. NIET WAAR

Waar zie je wat?

Slepen maar!

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

slakkenhuis

trommelvlies

..
.

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Wat zit NIET in onze oren?

Let op: meerdere antwoorden zijn goed. 

1. trommelvlies
2. drumvlies
3. oorschild
4. slakkenhuis

In welke volgorde ontvang jij het geluid?

Slepen maar!

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

trommelvlies

oor

slakkenhuis

..
.

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Wat doet je trommelvlies?

1. Het versterkt het geluid voor het naar je slakkenhuis gaat.
2. Het zorgt ervoor dat het geluid een beetje gedempt wordt voor het naar je hersenen gaat.

..
.

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Hoe komt het dat je je eigen stem anders hoort dan dat andere mensen jouw stem horen?

1. Je hoort je eigen stem alleen inwendig via je schedel en niet uitwendig via je oren.
2. Je hoort je eigen stem uitwendig en inwendig, maar anderen horen jouw stem alleen uitwendig.

..
.

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Bekijk het proefje uit de tekst en voer het uit. 

Welk onderdeel van je oor moet het folie uit het proefje voorstellen?

1. oorschelp
2. geluid
3. trommelvlies
4. slakkenhuis

..
.

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

WAAR of NIET WAAR?
Hoge tonen laten de lucht langzamer trillen dan lage tonen. 

1. WAAR
2. NIET WAAR

..
.

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

WAAR of NIET WAAR?
Geluid kan materialen laten trillen. 

1. WAAR
2. NIET WAAR

.

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Heb jij weleens gevoeld dat iets ging trillen door een geluid? Zo ja, wat gebeurde er en wat hoorde je en voelde je?

_{Verwerkingsopdracht}

Je gaat straks een instructievideo maken over een proefje met geluid. Maar uh, hoe doe je dat eigenlijk? Geen paniek, ik help je er stap voor stap doorheen!

Verwerkingsopdracht

_{Voorbeelden bekijken}

Bekijk de twee voorbeelden van instructieve teksten hiernaast. 

Voorbeelden van instructieve teksten

Klik op de afbeelding om in te zoomen.

.

Wat valt je op aan de instructieve teksten?
Wat maakt deze teksten zo anders dan bijvoorbeeld een verhaal of een informatieve tekst?

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

_{Voorbeelden bekijken}

Bekijk de twee voorbeelden van instructievideo's hiernaast.

Voorbeelden van instructievideo's

Een mango snijden. Dat kan soms best lastig zijn. Je kunt natuurlijk niet door de pit heensnijden.

Dit filmpje helpt je!

 

Bekijk de instructievideo.

Je hebt er misschien nog nooit van gehoord, maar je kunt een echt 'boekgedicht' maken. Hoe? Dat wordt in dit filmpje uitgelegd.

 

Bekijk de instructievideo.

.

Wat valt je op aan de instructievideo's?
Wat maakt dit een ander soort filmpje dan bijvoorbeeld een tekenfilmpje op televisie?

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

_Conclusie

In instructieve teksten en in instructievideo's ...

• ... wordt uitgelegd hoe je iets kunt doen.
  
• ... worden de stappen die je moet doen stap voor stap besproken. 
• ... is de volgorde van de stappen belangrijk.
  
• ... worden woorden als eerst, daarna, nu, straks en vervolgens gebruikt om een volgorde aan te geven.

De opdracht

Proefje kiezen

Kies een proefje uit waarover jij een instructietekst en een instructievideo gaat maken. Kijk bijvoorbeeld op proefjes.nl voor verschillende proefjes met geluid.

TIP!  Zorg ervoor dat je alle materialen die ervoor nodig zijn tot je beschikking hebt!

_{Aan de slag!}

Schrijf een instructieve tekst waarin je stap voor stap uitlegt je het door jou gekozen proefje moet uitvoeren.

Van instructieve tekst naar instructievideo

_{Verwerkingsopdracht}

Neem de instructievideo op.

In de instructievideo vertel je stap voor stap hoe je het proefje moet uitvoeren.

De instructievideo

wordt uitgelegd hoe de kijker het proefje moet uitvoeren.

wordt duidelijk benoemd welke materialen er nodig zijn voor het proefje. 

is het duidelijk welke stappen er genomen moeten worden en in welke volgorde dit moet gebeuren.

worden woorden gebruikt die een volgorde aangeven (zoals eerst, daarna, dan, nu, straks en vervolgens).

In de instructievideo ... 

Feedback & Publiceren

Laat de instructievideo zien aan de leerlingen in groep 4, 5 of 6. Kunnen zij aan de hand van jullie video het proefje uitvoeren? Wat ging al heel goed? Wat kun je de volgende keer nog beter oefenen? Schrijf tips en tops in je projectschrift. 

Verwerkingsopdracht

_Reflectie

Draai aan het rad en bespreek de vraag!

Wereldoriëntatie

• Ik weet hoe geluid zich verplaatst.
  
• Ik kan een aantal belangrijke onderdelen van het oor noemen die nodig zijn om geluid te kunnen horen.
• Ik kan het verschil uitleggen tussen hoge en lage tonen.

Terugkoppeling lesdoelen

Woordenschat

• Ik weet wat
  de belangrijke woorden uit de tekst betekenen. 

Taal

• Ik kan aan de hand van een instructievideo aan andere kinderen uitleggen hoe zij een proefje kunnen uitvoeren.  
  

Schrijf in je projectschrift wat jij hebt geleerd!

Terugkoppeling lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen. Hebben zij de lesdoelen behaald?

Vragenmuur & Weetmuur

• Op welke vragen hebben jullie deze les antwoord gekregen? 
• Welke vragen zijn nog onbeantwoord? 
• Hoe kun je ervoor zorgen dat je toch achter het antwoord op deze vragen komt?
  

              Tot de volgende keer!