lesplan
Verzorgingsstaat
Een lesplan van Seneca Burgerschap
Wil je met dit lesplan aan de slag? Klik op de knop hieronder om een eigen kopie te maken in 'Mijn Lessen'. Vervolgens kun je de lessen aanpassen naar jouw wensen.
'Waarom zou ik belasting betalen voor iemand die niet werkt en die ik helemaal niet ken?’ Zo’n opmerking wordt weleens gemaakt als het gaat over mensen die een uitkering krijgen. Anderen zijn juist voorstander van een overheidsinkomen voor iedereen, een zogenaamd basisinkomen. In die verschillende visies komt het dilemma tussen de waarden eigen verantwoordelijkheid en bestaanszekerheid naar voren. Dat welzijnsdilemma werken we in deze lessenserie uit voor de Nederlandse situatie.
In Nederland vinden we de waarde solidariteit belangrijk. De inrichting van de Nederlandse
samenleving hierbij noemen we de verzorgingsstaat. Het maatschappelijke systeem van de verzorgingsstaat wordt ook wel een sociale uitvinding genoemd.
In deze lessenserie komen de volgende onderwerpen bij de verzorgingsstaat in Nederland aan bod:
- de geschiedenis van de verzorgingsstaat;
- de inrichting van de verzorgingsstaat;
- de functies van de verzorgingsstaat;
- de visies van politieke partijen op de verzorgingsstaat;
- de toekomst van de verzorgingsstaat
Hoe kunt u deze lessen gebruiken?
- Maak met het oogje aan de rechterkant van de dia’s in de bewerkmodus een dia onzichtbaar tijdens het geven van de les.
- Maak gebruik van de functie van timers bij quizvragen. Onder de quizvragen staat nu een timer maar deze kunt u handmatig uitzetten. Zo kunt u langer stilstaan bij de opdrachten voordat uw leerlingen antwoord moeten geven.
- De notities bevatten belangrijke informatie. Naast lestips staat er ook toelichting bij bepaalde dia’s of opdrachten. Dit zijn aantekeningen voor u als docent.
- Aan het einde van de les wordt als optie het samenvattingsfilmpje aangeboden.
De geschiedenis en inrichting van de verzorgingsstaat
De afgelopen eeuwen is het maatschappelijk geluk van Nederlanders gestegen. Voor een deel komt die stijging door zaken die te maken hebben met het welzijnsdilemma. Nederland heeft in de loop van de geschiedenis verschillende ‘antwoorden’ gegeven op het dilemma van de verzorgingsstaat.
Eerst was het vooral eigen verantwoordelijkheid, later werd solidariteit belangrijk. Daarbij werd in de twintigste eeuw meer gekozen voor ‘solidariteit met bestaanszekerheid’ en nu meer voor ‘solidariteit met eigen verantwoordelijkheid’. De waarde solidariteit is daarmee een belangrijke basis voor de inrichting van de huidige verzorgingsstaat. In deze les bespreken we enkele wetten, instituties en instellingen die horen bij de verzorgingsstaat.
Leerdoelen van deze les:
- Wat de verzorgingsstaat is
- De geschiedenis van de verzorgingsstaat
- Hoe de verzorgingsstaat is opgebouwd
- Hoe de verzorgingsstaat kan veranderen
- Welke verschillende wetten er horen bij de verzorgingsstaat
Functies van de verzorgingsstaat
Waarom hebben we eigenlijk een verzorgingsstaat? Het eenvoudige antwoord is dat dat past bij de waarde solidariteit. Het moeilijke antwoord is dat de Nederlandse verzorgingsstaat in de loop van de geschiedenis is gemaakt, gegroeid en allemaal
verschillende taken heeft gekregen. Dit om het maatschappelijk geluk te vergroten.
De WRR publiceerde in het begin van de 21ste eeuw een rapport over de verschillende functies van de verzorgingsstaat. Deze vier functies zijn het verzorgen, verzekeren, verheffen en verbinden van mensen.
Leerdoelen van deze les:
- De vier functies van de verzorgingsstaat
- Wat de WRR is en doet
- Wat cohesie met de verzorgingsstaat te maken heeft
Politieke partijen & de toekomst van de verzorgingsstaat
Veel debatten in de Tweede Kamer gaan over het welzijnsdilemma, met als doel het maatschappelijk geluk nog verder te laten stijgen. De politieke partijen kiezen voor solidariteit, maar dan vaak voor “solidariteit met bestaanszekerheid” of voor “solidariteit met eigen verantwoordelijkheid”. In deze les bespreken we standpunten van SP en VVD.
Tegelijkertijd is Nederland veranderd. Er zijn drie keer zoveel Nederlanders als een eeuw geleden, zes keer zoveel huizen, de levensverwachting is met 2/3 toegenomen en huishoudens bestaan uit de helft van het aantal mensen. Daaraan heeft de verzorgingsstaat veel bijgedragen, met name de functies van het verzorgen en verzekeren van mensen. In deze les kijken we naar de toekomst van de verzorgingsstaat.
Leerdoelen van deze les:
- De keuzes van politieke partijen voor solidariteit, bestaanszekerheid of eigen verantwoordelijkheid.
- Wat de participatiesamenleving is
- Wat volgens het SCP de terreinen zijn waarop mensen kunnen participeren
