communicatie en grondbeginselen rechtstaat 5V

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

 Wat is waar, wat is niet waar?

LESDOELEN

• Je leert kritisch om te gaan met informatie. 
• Je kent de begrippen objectief en subjectief en kunt het verschil tussen een feit en een mening herkennen.
• Je leert hoe je kunt nagaan wat betrouwbare informatie is.

BETROUWBARE INFORMATIE

Als je wilt nagaan of informatie betrouwbaar is, stel je jezelf de volgende vragen:

• Komt de informatie van een betrouwbare bron?
• Is er duidelijk onderscheid tussen feiten en meningen? '
• weet je het verschil tussen objectief en subjectief?
• Wordt het onderwerp van verschillende kanten bekeken?
• is er sprake van hoor en wederhoor?

FEITEN OF MENINGEN?

communicatie

zender en ontvanger

• de zender kan de informatie verdraaien: manipulatie
• de zender kan alleen maar de positieve berichten laten zien: propaganda
• de zender kan je langdurig  eenzijdige informatie geven en je afsluiten van alle andere berichten: indoctrinatie

communicatie

zender en ontvanger

• de ontvanger neemt de informatie nooit helemaal objectief waar: vanuit eigen normen en waarden: je referentiekader
• de ontvanger kiest wat hij wel of niet wil zien: selectieve waarneming

communicatie

zender en ontvanger

• iedereen heeft vooroordelen: van je voren heb je je al een mening gevormd over een groep uit de samenleving
• we kunnen snel beslissen omdat we in ons denken veel gebruik maken van stereotyperingen en vooroordelen.
• stereotype: een vaststaand beeld over een groep mensen: zo zijn ze nu eenmaal

 rechten en plichten

rechtsnormen

• gedragsregels die in een wet zijn vastgelegd door de overheid
• kenmerk van een rechtstaat

in een rechtstaat worden burgers beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur

rechtsgebieden

publiekrecht: recht tussen staat en burger

• staatsrecht: inrichting overheid zoals ministers, politieke partijen
• bestuursrecht: verhouding tussen burger en staat zoals vergunning vragen of bezwaar aantekenen
• strafrecht: alle regels die strafbaar zijn

hoger beroep mogelijk

rechtsgebieden

privaatrecht: recht tussen burger en burger

• familierecht: zoals huwelijk, geboorte, scheiding
• ondernemingsrecht: opzetten van een bedrijf
• vermogensrecht: over je bezit in koop of huur

eiser en gedaagde: dagvaarding  van eiser via deurwaarder naar gedaagde

• burenruzie
• rijdende rechter
• kort geding bv bij staking

De grondbeginselen

• veiligheid
• gelijkheid
• vrijheid 

De grondbeginselen

trias politica

• wetgevende macht: wie maakt de wetten: ministers, 2e kamer en 1e kamer: het parlement
• het volk maakt de wetten

De grondbeginselen

trias politica

• uitvoerende macht: wie voert de wetten uit? Altijd onder de verantwoordelijkheid van de ministers. Ambtenaren voeren uit: politie, leerplicht 
• duizenden ambtenaren: de 4e macht

De grondbeginselen

trias politica

• rechtelijke macht: beoordeelt of je de wet hebt overtreden en doet ook uitspraak in conflicten: de rijdende rechter
• jurisprudentie: alle eerdere uitspraken van alle rechters

rechters zijn onafhankelijk: openbare zittingen en benoeming voor het leven (70 jaar)

De grondbeginselen

De grondrechten

klassieke grondrechten

• overheid moet dit garanderen
• recht op gelijke behandeling
• recht op vrijheid van........

De grondrechten

sociale grondrechten

• overheid moet zich hier voor inspannen
• recht op werk, gezondheidszorg en huisvesting

legaliteitsbeginsel

alleen de overheid mag beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als dit in de wetten zijn vastgelegd:

• het moet dus strafbaar zijn volgens het wetboek
• in de wet staat de maximale straf
• je kunt niet voor de 2e keer voor dezelfde daad worden veroordeeld: ne bis in idem-regel

rechten en plichten

• erkennen vrijheid van de ander
• binnen de grenzen van de wet
• botsen van grondrechten: rechter beslist

STELLING 1

ZWAARDER STRAFFEN HELPT

STELLING 2

JE MAATSCHAPPELIJKE POSITIE IS HOOFDZAKELIJK JE EIGEN VERANTWOORDELIJKHEID

STELLING 3

IN NEDERLAND MOET OOK EEN MINIMALE STRAF WORDEN INGEVOERD

STELLING 4

DE REGERING MAG EEN UITSPRAAK VAN DE RECHTBANK BETWISTEN OF BEKRITISEREN