3.5 schimmels en 3.6 Bacteriën

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Basisstof 5 schimmels

Leerdoelen

3.5.10 Je kunt kenmerken noemen van schimmels.

3.5.11 Je kunt uitleggen dat schimmels zowel nuttig als schadelijk kunnen zijn, en hiervan voorbeelden noemen.

Ongeveer 100 000 soorten schimmels zijn al beschreven, maar er zijn misschien wel 1,5 miljoen soorten. Schimmels kunnen schadelijk zijn voor mensen, maar ze zijn vaak ook erg nuttig.

Houd de tekst uit je boek erbij en maak aantekeningen!

Bouw van schimmels

Schimmels hebben een celwand en  een celkern. Dus géén bladgroenkorrels. 

In schimmels kan dus geen fotosynthese plaatsvinden.

Bouw van een schimmel 

Gisten zijn eencellige schimmels . Meercellige schimmels bestaan meestal uit lange, dunne draden: de schimmeldraden. 

Voortplanting schimmels

- Celdeling (uit knopen) of met sporen.

Voortplanting schimmels

voortplanting schimmels

sporen                                                          paddenstoelen

Paddenstoelen

- Schimmelsoorten waarbij de sporen in een speciaal orgaan ontstaan

- Sommige paddenstoelen zijn eetbaar, andere (erg) giftig

Nut en schade

Schimmels kunnen ook schadelijk zijn, wanneer ze ons voedsel bederven. 

nut en schade

Schimmels zijn belangrijk bij het opruimen van dode planten en dieren.

reducenten

infecties

Nut en schade

 Schimmels worden gebruikt voor:

• Brood, bier, wijn en kaas.

Schimmels worden gebruikt om geneesmiddelen te maken.

• Penicilline
  

Schimmels kunnen ook gevaarlijk zijn:

Biotechnologie

Biotechnologie is verzamelnaam voor technieken waarbij organismen worden gebruikt.

Gebruik van bacteriën en schimmels

Leerdoelen

3.5.10 Je kunt kenmerken noemen van schimmels.

3.5.11 Je kunt uitleggen dat schimmels zowel nuttig als schadelijk kunnen zijn, en hiervan voorbeelden noemen.

schrijf op: kenmerken over de bouw en voortplanting

In eigen woorden: uitleggen op welke manier schimmels nuttig en schadelijk kunnen zijn, noem van beide een voorbeeld

Vul de tekst aan met de juiste woorden.

Een schimmelcel herken je aan de volgende kenmerken:

- Wel:

- Wel:

- Geen:

Een schimmel bestaat uit: 

Schimmeldraden

Celkern

Celwand

Bladgroenkorrels

Hoe kan een schimmel zich voortplanten?

1. Door middel van zaden
2. Door middel van sporen
3. Door middel van knopvorming
4. Door middel van geslachtsgemeenschap

Nuttige eigenschap van schimmels

Vervelende eigenschap van schimmels

Opdrachten maken

Maken opdracht 1 t/m 7 van basisstof 5

Ben je klaar? Dan mag je een begin maken met basisstof 6, deze begint vanaf de volgende dia.

Basisstof 6: 

Bacteriën

Houd de tekst uit je boek erbij en maak aantekeningen!

Leerdoelen

3.6.12 Je kunt kenmerken noemen van bacteriën.

3.6.13 Je kunt uitleggen dat bacteriën zowel nuttig als schadelijk kunnen zijn, en hiervan voorbeelden noemen.

Zonder microscoop zie je ze niet, maar ze zijn overal: bacteriën. Ook je eigen lijf zit er vol mee. Alleen al in je mond leven ongeveer 25× zo veel bacteriën als er mensen leven op aarde

Bouw Bacteriën

Prokaryoten: eencellig zonder celkern

Alleen te zien met een elektronenmicroscoop

Vergroot 100.000 x

Voortplanting Bacteriën

Bacteriën planten zich voort door deling

Voortplanting bacteriën

• celdeling
• Soms wel elk halfuur/20 min delen (gunstige omstandigheden)

Nut en schade

• Bacteriën zitten overal op en in je lichaam -> wel miljarden goede bacteriën. 
• Bacteriën in onze darmen helpen bij het verteren van voedsel.
• De laag bacteriën op onze huid beschermen ons tegen ziekteverwekkers. 

• De meeste soorten bacteriën voeden zich met dode resten                                                                         van organismen. In de bodem ruimen bacteriën de resten                                                                             van dode organismen op
•  -->  voedingsstoffen komen dan weer vrij voor de plantjes!

Nut en schade

Bacteriën kunnen goed maar ook slecht voor je zijn.

• Miljarden bacteriën zitten in en op je lichaam.
• Van gevaarlijke bacteriën wordt je ziek -> antibiotica

Nut en schade

Maar we kunnen bacteriën ook gebruiken om juist voedingsmiddelen na te maken.

Denk aan yoghurt en zuurkool.

Leerdoelen even checken!

Controleer even bij jezelf of je dit ook echt kan uitleggen. Schrijf het bijvoorbeeld in eigen woorden even op in je schrift 

3.6.12 Je kunt kenmerken noemen van bacteriën.

3.6.13 Je kunt uitleggen dat bacteriën zowel nuttig als schadelijk kunnen zijn, en hiervan voorbeelden noemen.

Hoe heet de voortplanting van een bacterie

1. Verdubbelen
2. Deling
3. Knop
4. draden

Welke onderdelen zitten er in een bacteriecel? Sleep de goede antwoorden ernaar toe

bacteriecel

celmembraan

cytoplasma

Vacuole

celwand

bladgroenkorrels

celkern

Schimmels en bacteriën hebben beide                           ,                              en                                 .

Een schimmel heeft ook een                       .

Een bacterie kan één of meer                            hebben.

zweepharen

celkern

celmembraan

cytoplasma

celwand

Bacterie

Schimmel

celkern

Bacterie

Schimmel

Dier

Plant

Terugblik: bacteriën en schimmels

Dit is juist!

Dit is onjuist!

Schimmels bestaan uit meerdere cellen dit noem je meercellige schimmels

Schimmels ruimen resten van dode organismen op in de natuur

Alle schimmels kun je eten

Schimmels veroorzaken geen ziektes bij mensen

Bacteriën bestaan uit één cel

Bacteriën bewerken voedsel in je darmen zodat het beter te verteren is

Bacterien kunnen voedsel NIET laten bederven

Opdrachten maken

Maken opdracht 1 t/m 7 van basisstof 6

Heb je alle basisstoffen af, kijk ze na (antwoorden staan in teams) 

Als je dat hebt hebt gedaan begin je met het maken van een mindmap. De opdracht staat in de volgende slide

Mindmap maken

• Dieren: Verwantschap, symmetrie, skelet, de 6 stammen
• Planten: vaat-, zaad- sporenplanten en wieren
• Schimmels: Bouw, voortplanting, nut, schade
• Bacteriën: voortplanting, nut, schade
• Van allemaal: celkenmerken
  

Hoe maak je een mindmap? kijk deze filmpjes! -->