H2 Stoffen BK

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Stoffen

Hoofdstuk 2

Stoffen thuis en op school

§1

Leerdoelen BK

1. Je kunt beschrijven wat een stof is.

2. Je kunt voorbeelden noemen van stoffen

3. Je kunt beschrijven wat voorwerpen en materialen zijn

4. Je kunt voorbeelden noemen van materialen

5. Je kunt uitleggen waarom metalen veel gebruikt worden

Stof / materiaal ?

• Wij gebruiken dagelijks veel voorwerpen.
• Een stof waarvan iets gemaakt is.
• Een materiaal is de stof waarvan je een voorwerp kan maken.
• We kijken eerst waar we het voorwerp voor nodig hebben.  Dan kiezen we het juiste materiaal.

Voorwerpen en materialen

• Er zijn heel veel verschillende voorwerpen en die zijn gemaakt van materialen. 
• Een aantal voorbeelden van materialen zijn: Boeken, pennen, potloden, flessen en muren. *
• Deze zijn gemaakt van: papier, kunststof, hout, glas of baksteen.

Metalen

• Wat zijn voorbeelden van metalen?
• Waarom worden metalen veel gebruikt?

Een voorbeeldje

• Welke metaal is dit?
• Waarom wordt dit metaal
    gebruikt? 

Een voorbeeldje

• Welke metaal is dit?
• Waarom wordt dit metaal
    gebruikt? 

Leerdoelen BK

1. Je kunt beschrijven wat een stof is.

2. Je kunt voorbeelden noemen van stoffen

3. Je kunt beschrijven wat voorwerpen en materialen zijn

4. Je kunt voorbeelden noemen van materialen

5. Je kunt uitleggen waarom metalen veel gebruikt worden

Lezen en maken met potlood

• Blz 60 t/m 64
• Klaar? In stilte studeren voor de toets

Eigenschappen van stoffen

§2

Leerdoelen BK

1. Je kunt uitleggen wat een stofeigenschap is.

2. Je kunt voorbeelden geven van stofeigenschappen.

3. Je kunt uitleggen wat je moet doen om stoffen te kunnen herkennen.

4. Je kunt de verschillende fasen van water noemen.

5. Je kunt de fase-overgangen beschrijven.

6. Je kunt uitleggen wat het smeltpunt, stolpunt en kookpunt van een stof zijn.

7. Je kunt uitleggen wat de dichtheid van een stof is.

Stoffen herkennen

• Eigenschap waaraan je een stof kan herkennen = stofeigenschap. 
• Geur
• Kleur
• Smaak (nooit tijdens practicum) *
• Brandbaarheid

Verschillende fasen

A

Vaste stof

Ijs

B

Vloeibare stof

Water

C

Gas

Waterdamp (stoom)

Verschillende fasen

• Als een stof veranderd van fase noemen we dit

     een fase-overgang*

• Een stof verandert van fase bij bepaalde
  temperaturen,

Verschillende fasen

• Het kookpunt is de temperatuur waar een stof gaat koken. 
• Hierbij gaat een stof van een vloeibare stof naar een gas.. 

• Het smeltput is de temperatuur waar een stof gaat smelten.
• Hierbij gaat een stof van een vaste stof naar een vloeibare stof.

• Het stolpunt is de temperatuur waar een stof gaat stollen.*
• Hierbij gaat een stof van een vloeibare stof naar een vaste stof,

Dichtheid

• Wat is het volume van een stof?
• Wat is de massa van een stof?

• Zijn alle stoffen even zwaar?
• De massa van 1 cm³ stof noemen we de dichtheid 

• De dichtheid van een stof heeft de eenheid g/cm³
• Gram per kubieke centimeter

Leerdoelen BK

1. Je kunt uitleggen wat een stofeigenschap is.

2. Je kunt voorbeelden geven van stofeigenschappen.

3. Je kunt uitleggen wat je moet doen om stoffen te kunnen herkennen.

4. Je kunt de verschillende fasen van water noemen.

5. Je kunt de fase-overgangen beschrijven.

6. Je kunt uitleggen wat het smeltpunt, stolpunt en kookpunt van een stof zijn.

7. Je kunt uitleggen wat de dichtheid van een stof is.

Lezen en maken met potlood

• Blz 65 t/m 80
• Klaar? In stilte studeren voor de toets

• De practicums doen we tijdens een andere les

Paragraaf 3

Metalen

Leerdoelen BK

2.3.1 Je kunt enkele veelgebruikte metalen herkennen

2.3.2 Je kunt een aantal eigenschappen van metalen noemen

2.3.3 Je kunt metalen onderscheiden door hun smeltpunt

2.3.4 Je kunt beschrijven dat metalen goede warmtegeleiders zijn.

2.3.5 Je kunt roesten en oxideren beschrijven

2.3.6 Je kunt beschrijven hoe je metalen kunt beschermen tegen roesten en oxideren.

2.3.7 Je kunt een aantal eigenschapen van edelmetalen noemen.

2.3.8 je kunt twee edelmetalen noemen

2.3.9 Je kunt metalen noemen die aangetrokken worden door een magneet

Metalen herkennen

1. Een hoogspanningsmast is gemaakt van staal.
2. Een waterleiding is van koper.
3. Een dakgoot is van zink.
4. Siervoorwerpen zijn van tin. *
5. Een kerkklok is van brons.

Eigenschappen metalen

• Metalen zijn sterk.
• Metalen kun je goed bewerken.
• Metalen kun je buigen.*
• Metalen kun je smelten.

Smeltpunt van metalen

• Metalen smelten op verschillende temperaturen.*
• Het smeltpunt is een stofeigenschap en je kunt een stof daar dus aan herkennen. 

Metalen als warmtegeleiders

• Alle metalen zijn goede warmtegeleiders. *
•  Er is per metaal wel een verschil in hoe goed ze warmte geleiden.

Roesten en oxideren

• Door vocht en zuurstof gaat ijzer en staal roesten.
• Bij andere metalen gaan de metalen oxideren. *
• Roest maakt het metaal kapot oxideren niet.

metalen beschermen tegen roesten en oxideren.

• je kunt het metaal verven.
• bedekken met een dun laagje tin → Vertinnen
• Bedekken met een dun laagje zink → verzinken *
• bedekken met een dun laagje chroom → verchromen

Edelmetalen

• Goud en zilver.
• Edelmetalen kunnen niet oxideren.
• Ze blijven glanzen en er komt geen dof laagje op. *
• Geschikt voor sieraden.

Magnetisme

• Sommige metalen worden aangetrokken door magneten.
• Ijzer en Nikkel zijn voorbeelden hiervan. *
• Deze metalen noem je Magnetisch.

Leerdoelen BK

2.3.1 Je kunt enkele veelgebruikte metalen herkennen

2.3.2 Je kunt een aantal eigenschappen van metalen noemen

2.3.3 Je kunt metalen onderscheiden door hun smeltpunt

2.3.4 Je kunt beschrijven dat metalen goede warmtegeleiders zijn.

2.3.5 Je kunt roesten en oxideren beschrijven

2.3.6 Je kunt beschrijven hoe je metalen kunt beschermen tegen roesten en oxideren.

2.3.7 Je kunt een aantal eigenschapen van edelmetalen noemen.

2.3.8 je kunt twee edelmetalen noemen

2.3.9 Je kunt metalen noemen die aangetrokken worden door een magneet

Lezen en maken met potlood

• Blz 81 t/m 95

• De practicums doen we tijdens de volgende les

Van welk metaal is een dakgoot gemaakt?

1. Metaal
2. Ijzer
3. Koper
4. Zink

Van welk metaal is een kerkklok gemaakt?

1. Koper
2. Brons
3. Tin
4. Staal

Van welk metaal is een hoogspanningsmast gemaakt?

1. Ijzer
2. Metaal
3. Staal
4. Zink

Wat is geen eigenschap van een metaal?

1. Metalen zijn sterk.
2. Metalen kun je buigen.
3. Metalen kun je smelten.
4. Metalen zijn goede isolatoren.

Goud met een temperatuur van 1080 graden celcius is....

1. Vast
2. Vloeibaar

Messing met een temperatuur van 895 graden celcius is...

1. Vast
2. Vloeibaar

Metalen zijn goede warmtegeleiders

1. Juist
2. Onjuist

Welke stelling is juist?
1. Door vocht en zuurstof gaat ijzer oxideren
2. Oxideren maakt metalen kapot.

1. Beide stellingen zijn juist
2. Beide stellingen zijn onjuist
3. Alleen stelling 1 is waar.
4. Alleen stelling 2 is waar.

Welk van de onderstaande methodes wordt NIET gebruikt om metalen te beschermen tegen roesten of oxideren?

1. Verven
2. Vertinnen
3. Verchromen
4. Verstalen

Een paar bekende edelmetalen zijn...

1. Goud en zilver
2. Zilver en zink
3. Zink en goud
4. Goud en diamant