HS1, Grammatica, Hv1q, 24-09-2020

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Welkom

Wat heb je vandaag nodig?

Je leesboek, boek voor Nederlands, een schrift en een pen.

Heb je dit voor je?

Wees stil, dan kunnen we snel beginnen :) 

Wat gaan we vandaag doen?

8.30 - 8.40 -  Lezen in leesboek

8.40 - 8.55 - Huiswerk bespreken

8.55 - 9.10 - Oefenen voor de toets

9.10 - 9.20 - Zelf aan de slag

Lezen in leesboek

10 minuten lezen in stilte

Huiswerk bespreken

Opdracht 15, 16 en 17. (blz. 69 en 70)

Oefening 1 

Is het vetgedrukte woord een persoonsvorm, voltooid deelwoord of infinitief? Schrijf op in je schrift. 

1. Elke avond schrijft Elske in haar dagboek. 
2. Ze hoopt zo een mooi overzicht voor later te maken.
   
3. Inmiddels heeft ze al drie schriften volgeschreven.
   
4. Ze zal haar dagboeken pas weer lezen als ze volwassen is.
   
5. Tot die tijd bewaart ze de schriftjes op de bovenste plank in haar kast.

Oefening 2

Neem de zinnen over in je schrift. Zet streepjes tussen de zinsdelen en benoem het werkwoordelijk gezegde en onderwerp van de zinnen.

1. Ik heb het gras gemaaid.
   
2. Mijn vader zal blij zijn. 
3. De nieuwe bank wordt morgen geleverd.
   
4. In de vakantie ga ik in een supermarkt werken.
   
5. Elke ochtend staat de bakker om vijf uur op.

Oefening 3

Breid de onderstaande zin uit met de vraagwoorden. wanneer? en hoe?

Lucas is naar de sportschool geweest. 

Uitleg zinsopbouw

We hebben geleerd dat een basiszin bestaat uit twee delen:

- een deel dat zegt wat de handeling is (=wwg)

- een deel dat zegt wie de handeling uitvoert (=ow)

Bijvoorbeeld:

De tuinman hakt om. 

Deze zin is nog niet compleet. Je moet namelijk niet alleen vragen wie hakt om? Maar ook wat hakt de persoon om? 

Het wordt dan: De tuinman hakt de boom om. 

Uitleg zinsopbouw

Bij sommige werkwoorden moet je maar één basisvraag stellen. Bijvoorbeeld:

De hond slaapt.

Je kan niet vragen: Wat slaapt de hond? Je hoeft bij dit werkwoord maar één basisvraag te stellen. Wie slaapt? 

Bij sommige werkwoorden moet je de wie vraag stellen, maar kun je ook de wat vraag stellen.

Bijvoorbeeld:

Laura zingt. Wat zingt Laura? Laura zingt een lied. 

Klaas tekent. Wat tekent Klaas? Klaas tekent een hond. 

Uitleg zinsopbouw

Samengevat

1. Een werkwoord waar je alleen een wie vraag bij moet stellen (Hij slaapt)

2. Een werkwoord waar je een wie & een wat vraag bij moet stellen. (De tuinman hakt de boom om)

3. Een werkwoord waar je een wie vraag bij moet stellen, maar ook een wat vraag bij kunt stellen. (Linda zingt, Linda zingt een lied) 

Noteer van deze werkwoorden de juiste soort. (maak een keuze uit 1, 2 of 3)

Wassen, zwemmen, opbellen, fietsen, wegsturen. 

Zelfstandig werken

Wat? Lees de theorie op blz. 69. 

Hoe? Je mag zachtjes overleggen met je buurman/buurvrouw

Tijd? Je hebt hier tot het einde van de les de tijd voor

Hulp? Vraag je buurman/buurvrouw. Kom anders bij me. 

Klaar? Maak opdracht 19. ook 

Uitleg opdracht

Ik wil dat jullie een powerpoint of kahoot gaan maken over grammatica. 

Eisen:

- Kahoot --> je hebt minimaal 10 vragen

- PowerPoint --> je geeft een uitleg en daarnaast heb je minimaal 5 oefenzinnen.

Je opdracht moet het werkwoordelijke gezegde en het onderwerp bevatten. 

Aan het einde van de les mail je mij de Kahoot of PowerPoint. Je levert het in of het nou af is of niet.  ( [e-mail] ) 

Uitleg zinsopbouw

Breid deze zin hetzelfde uit als de zin hierboven: 

Klaas tekent 

PAUZE

Wat gaan we vandaag doen?

12.35 - 12.45 - Lezen in leesboek

12.45 - 12.55 - Huiswerk bespreken

12.55 - 13.05 - Uitleg zinsdelen

13.05 - 13.25 - Zelf aan de slag

13.25 - 13.30 - Pauze

13.30 - 13.55 - Fragment voorlezen

13.55 - 14.15 - Opdracht erbij maken

Opdracht 

Ik ga zo een verhaal voorlezen. 

Bij dit verhaal krijg je een opdracht.

Het is de bedoeling dat je een mindmap gaat maken bij het verhaal. Het is dus handig om al tijdens het verhaal dingen op te schrijven in je schrift. Deze aantekeningen ga je daarna verwerken in een mindmap. Het papier wat je hiervoor gaat gebruiken krijg je van mij na het voorlezen. 

Zelfstandig werken

Wat? Maak opdracht 17 en 20 op blz. 22

Hoe? Je mag zachtjes overleggen met je buurman/buurvrouw

Tijd? Je hebt tot het einde van de les om deze opdrachten te maken

Hulp? Vraag je buurman/buurvrouw. Stuur me anders een berichtje via magister, ik help je graag!

Klaar? Begin alvast met grammatica HS 2 op blz. 65. Opdracht 8 en 9. 

Opdracht 11

1. De kleine kinderen kochten een ijsje bij de ijscokar.

2. De vakantiegangers zouden bij deze ijscokar geen ijsje kopen. 

Grammatica zinsdelen

Persoonsvorm - werkwoord in de zin dat verandert als je de tijd verandert. 

Werkwoordelijk gezegde - alle werkwoorden in de zin

Onderwerp - wie/wat + gezegde? 

Noteer pv, wwg en ow van deze zin: "Fabian zal morgen naar de sportschool fietsen."

Noteer pv, wwg en ow van deze zin: "De motor van de auto heeft niet altijd even goed gewerkt"

Noteer pv, wwg en ow van deze zin: "Lotte is dit jaar al meerdere keren van haar fiets gevallen."

LET OP:

Soms heb je te maken met werkwoorden die je kunt scheiden.  

Voorbeeld: Lisa deelt de traktatie uit aan haar klasgenoten.

pv: deelt

wwg: deelt uit

Soms staat er te voor de infinitief. Te hoort dan ook bij het wwg.

Voorbeeld: Gisteren was mijn opa te fietsen in Zeeland.

pv: was

wwg: was te fietsen

Uitleg werkwoorden

In iedere zin staat staat een werkwoord. Uiteindelijk komt een werkwoord voor in verschillende vormen. We onderscheiden er drie:

1. Persoonsvorm --> dit is de vorm die verandert als je de zin in een andere tijd zet. 

Chris mailt zijn boekverslag vanavond naar de docent.

2. Infinitief --> dit is het hele werkwoord. De vorm die in het woordenboek staat

Chris zal zijn boekverslag vanavond naar de docent mailen. 

3. Voltooid deelwoord --> dit is de vorm die bij de persoonsvormen hebben, worden of zijn in de zin staat. 

Chris heeft zijn boekverslag vanavond naar de docent gemaild. 

Opdracht 7

Theorie blz. 19

Tijdsproef --> Je vindt de persoonsvorm door de zin in een andere tijd te zetten. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm

Lindsey sprong een gat in de lucht van blijdschap.

Lindsey springt een gat in de lucht van blijdschap. 

Getalproef --> Een zin kan ik enkelvoud of meervoud staan. Dit noemen we het getal van een zin. Je vindt de persoonsvorm door de zin in enkelvoud of meervoud te zetten. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm. LET OP: Bij de getalproef zie je ook direct welk onderwerp er bij de persoonsvorm hoort, deze verandert namelijk ook mee. 

**BELANGRIJK: Je vindt de pv niet door de zin vragend te maken.

Voer de tijdsproef uit.

• 1. De kinderen spelen in op het pleintje. 
  
• --> De kinderen speelden op het pleintje. 
  
• 
  
• 2. De wielrenner fietste heel snel. 
• --> De wielrenner fietst heel snel. 
•  
• 3. Het meisje klom over het net heen. 
• --> Het meisje klimt over het net heen. 

Voer de tijdsproef uit. Hoe verandert de zin? "Jeroen winkelt graag in Haarlem."

Voer de getalproef uit.

• 1. De man zwemt in het meertje. 
  
• --> De mannen zwemmen in het meertje. 
  
• 
  
• 2. Het hondje blaft altijd als er mensen langs fietsen.
• --> De hondjes blaffen altijd als er mensen langs fietsen.
•  
• 3. In de muziekwinkel hangt de gitaar aan de muur.
• --> In de muziekwinkel hangen de gitaren aan de muur. 

Voer de getalproef uit. Hoe verandert de zin? "De koe heeft de hele zomer in de wei gestaan."

Maak een foto van je huiswerk zodat ik kan zien wat je hebt gemaakt :)

De volgende les

Woensdag 5e + 6e uur. 

Huiswerk: opdracht 10 en 11 af. (blz. 19) + lees de theorie over het werkwoordelijke gezegde op blz. 20.