3 en 4: strafrecht de opsporing + de rechtszaak

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

2.3 + 2.4 Strafrecht: de opsporing en de rechtszaak

• Hoever mag de politie en het OM gaan tijdens zaken?
• Wat gebeurt er als een strafzaak bij de rechter komt?
• Wat willen we met straffen bereiken?
  

Aan het einde van de les kan ik:

• Uitleggen wat de kern van de rechtsstaat is aan de hand van de begrippen rechtshandhaving, geweldsmonopolie en rechtsbescherming.
  
• Kan aan de hand van voorbeelden verschil tussen misdrijven en overtredingen uitleggen.
• Beschrijven van stappen van onderzoek na misdrijf tot veroordeling.
  
• Uitleggen welke bevoegdheden agenten en de officier van justitie heeft.
  
• Beschrijven hoe een rechtszaak verloopt en welke soorten straffen er zijn. 
  

Overtredig of misdrijf?

Overtreding: Lichte strafbare feiten

Misdrijf: Ernstige strafbare feiten

Geef bij de volgende afbeeldingen aan of het gaat om een overtreding of misdrijf.

Sleep het juiste woord naar de juiste afbeelding.

Mishandeling

Vuil op straat dumpen

Door rood lopen

Misdrijf

Overtreding

Fasen in het strafproces

1. Aanhouding.
2. Opsporing onder leiding van een officier van justitie.
3. Vervolging door het Openbaar Ministerie.
4. Berechting door een rechtbank.
5. Eventueel hoger beroep en cassatie.
6. Uitvoering van de opgelegde straf.

https:

Welke actuele gebeurtenis heb je gezien in het filmpje?

Welke bevoegdheden van
de politie heb je
in het filmpje gezien?

Bevoegdheden politie

zonder toestemming van openbaar ministerie

• Verdachte staande houden en aanhouden
  
• Fouilleren
• Verdacht 9 uur vasthouden op het bureau
• In beslag nemen van bewijsmateriaal
  

Met toestemming:

• Huis binnen gaan
• Afluisteren telefoongesprekken/aftappen internetverkeer
• preventief fouilleren
• Langer dan 9 uur vasthouden
• infiltratie
  

0

Wat doet een officier van justitie?

Wat voor zaak behandeld de officier van Justitie

Mag het slachtoffer een gesprek aanvragen met de officier van justitie

1. juist
2. onjuist

Wanneer stelt de officier van de justitie de strafeis?

1. nadat ze het verslag van de politie heeft gelezen
2. nadat ze gesproken heeft met de verdachte
3. tijdens de zitting

Zet ze in de juiste volgorde: bijv. stap 1 = 1 -D

1. Pieter en Göran worden op het politiebureau verhoord.

2. De bewaker ziet de inbraak en belt de politie.

3. De officier van justitie krijgt het proces-verbaal.

4. Pieter en Göran plegen een inbraak op een industrieterrein.

5. De politie arresteert Pieter en Göran.

6. Pieter en Göran krijgen een oproep om voor de rechter te verschijnen.

7. De politie schrijft een proces-verbaal over de inbraak

Stappen tijdens de rechtszaak

• Opening: De identiteit verdachte vaststellen + uitleg over het verloop van de rechtszaak.
• Tenlastelegging: De officier van justitie leest de aanklacht voor.
• Onderzoek: De rechter stelt vragen aan advocaat, verdachte, getuigen en officier. Getuigen moeten de waarheid te spreken. Als ze dit niet doen plegen ze meineed. Verdachten hoeven niet de waarheid te spreken en hebben zwijgrecht.
• De rechter controleert of bewijs rechtmatig is verkregen.
• De rechter bekijkt situatie verdachte + naar eventueel strafblad
  

Vervolg strafproces

1. Requisitoir: De officier van justitie geeft aan waarom de verdachte schuldig is en vraagt de rechter om strafeis.
2. Pleidooi: Advocaat houdt pleidooi waarin hij verdachte verdedigt. Hij zal om vrijspraak of een lagere straf vragen.
3. Laatste woord: De verdachte mag als laatste zijn excuses aanbieden of zijn onschuld proberen te bewijzen.
4. Vonnis: De rechter doet zijn uitspraak.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Griffier

publiek

advocaat

rechter

bode

verdachte

slachtoffer

officier van justitie

pers

parket politie

Welke straffen zijn er?

• Vrijheidsstraf: maximaal levenslang. (na 25 jaar herbeoordeling)
• Taakstraf: leerstraf of werkstraf.
• Geldboete: in 2017 maximaal € 820.000
• Bijkomende straffen: altijd in combinatie met een andere straf. Bijvoorbeeld: ontzegging van de rijbevoegdheid of ontzetting uit een beroep.

U krijgt een gevangenisstraf van 8 maanden, waarvan 2 maanden voorwaardelijk, met een proeftijd van 3 jaar. Leg uit wat er met deze straf bedoelt wordt.

Maak de juiste combinaties.

1. De ........................ bepaalt in de rechtszaak de straf.

2. Regels over opsporing, berechting en straffen noemen we het ........................................

3. Een rechter houdt ........... rekening met de mening van politici.

4. De rechter houdt ........... rekening met de leeftijd van de verdachte.

5. Een rechter mag geen hogere straf van de .............................. geven. 

6. Iemand die toerekeningsvatbaar is kan ............. worden gestraft. 

7. Je kunt alleen straf krijgen voor dingen die volgens de ................... strafbaar zijn. 

8. Een rechtsstaat is .......................... een democratie.

9. Het recht op vrijheid van meningsuiting staat omschreven in ...........................................

10. Een ................................. geeft aan wat je mag doen.

rechter

politie

grondrecht

strafrecht

wel

geen

altijd

soms

minimumstraf

maximumstraf

recht

plicht

wet

niet

grondwet

Geef aan wat je van deze les vond?