12.6 - Planteneters, vleeseters en alleseters

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Thema 12

Voeding en vertering

Niet verteren (direct opname bloed)

Glucose, Mineralen, Water, Vitaminen

Wel verteren

Vetten, Eiwitten, Koolhydraten

Verteringssappen

• Vertering gebeurt met verteringssappen
• Die verteringssappen worden gemaakt in de verteringsklieren
• Verteringssappen bevatten enzymen (die voedingsstoffen afbreken)

B6 Planteneters, vleeseters en alleseters

Th4: Voeding en vertering

Gebitselement

Een volwassene heeft 28 (32) tanden

• Snijtanden 8x
• Hoektanden 4x
• (Verstand)Kiezen 16x of 20x
  

Onderdelen 

Kroon en wortel

1. Glazuur (hard, beschermt het tandbeen)
2. Tandholte (hierin liggen bloedvaten en zenuwen)
3. Tandvlees
4. Tandbeen 
5. Cement
6. Wortelvlies
7. Kaakbeen
8. Zenuw
9. Bloedvat
   

Planteneters > herbivoren

• Darmkanaal is in verhouding tot de lichaamslengte lang
• Kiezen zijn plooikiezen -> fijnmalen plantaardig voedsel
• Hoektanden ontbreken
  

Vleeseters > carnivoren

• Darmkanaal  in verhouding tot de lichaamslengte kort
• Kiezen zijn knipkiezen -> vlees in kleine stukjes 'knippen'
• Hoektanden spits en scherp
  

Alleseters > omnivoren

• Darmkanaal in verhouding tot de lichaamslengte middellang
• Kiezen zijn knobbelkiezen -> 'knippen' en malen
• Hoektanden meestal aanwezig
  

Planteneters, alleseters, vleeseters

                                                      

                                                      darm kort

Vleeseter  >  carnivoor           knipkiezen

                                                    

                                                      darm lang

Planteneter  >  herbivoor      plooikiezen

                                                      

                                                      darm middellang

Alleseter  >  omnivoor            knobbelkiezen

                                                

Tandplak

• Dun laagje op tanden en kiezen: bacteriën, etensresten en speeksel
  
  Gevolgen: 
• Bacteriën zetten suikers om in zuren
• Zuur lost glazuur op --> gaatjes --> tanderosie
• Bacteriën kunnen tandvleesontsteking veroorzaken
• Tandplak kan verkalken tot tandsteen --> verwijderen door tandarts of mondhygiënist
  

Tanderosie

Tandglazuur lost op door zure stoffen.

* Kun je voorkomen door minder vaak zuurhoudende dranken (fruitsap en frisdrank) en vaker water en thee te drinken. 

Tandbederf tegengaan

• elke dag je tanden 2 keer poetsen, hierdoor verwijder je tandplak
• fluoride in tandpasta zorgt er voor dat glazuur sterker wordt en je tanden beter beschermd zijn tegen zuur
• Tandsteen laten verwijderen door een tandarts of mondhygiënist (kun je niet zelf)

Aan de slag!

Lezen: basisstof 4.6 Planteneters, vleeseters en alleseters (bladzijde 62 t/m 69 boek 4B) 

Maken: opdracht 1 t/m 7

Online Test Jezelf 12.6

Een varken is een...

1. Planteneter
2. Vleeseter
3. Alleseter
4. Afvaleter

Welk spijsverterings-kanaal is van een planteneter?

1. Afbeelding A
2. Afbeelding B

Dit is het gebit van een

1. Alleseter
2. Vleeseter
3. Planteneter

Is dier A een planteneter of vleeseter? Heeft die een lang of kort darmkanaal?

1. Planteneter met een kort darmkanaal
2. Planteneter met een lang darmkanaal
3. Vleeseter met een kort darmkanaal
4. Vleeseter met een lang darmkanaal

Wat is C voor kies?

1. Plooikies
2. Valse kies
3. Knobbelkies
4. Knipkies

Wat voor soort kies heeft de planteneter?

1. Knipkies
2. Knobbelkies
3. Plooikies

Vleeseter

planteneter

Alleseter

Welke eigenschap hoort bij welk dier? Sleep het naar de juiste plaats

plooikiezen

geen hoektanden

kleine hoektanden

grote hoektanden

knip en scheurkiezen

korte darmen

lange darmen

niet kort niet lange darmen

knobbelkiezen