Waarschijnlijkheid, p-waarde, onzekerheid, betrouwbaarheid, valide.

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Onderzoek 

Betrouwbaar, valide, waarschijnlijkheid, onzekerheid en
p-waarde

Statistiek!

betrouwbaar

In de context van een onderzoek heeft het begrip betrouwbaarheid (Engels: reliability) betrekking op de manier van meten. Een betrouwbare meetmethode leidt tot accurate uitkomsten en kenmerkt zich vaak ook door een redelijke verdeling van de meetresultaten.  

Om de betrouwbaarheid van je onderzoek te bepalen beantwoord je de vraag: “Als ik hetzelfde nog een keer zo zou onderzoeken en de omstandigheden zijn niet veranderd, krijg ik dan dezelfde uitslag?” Een betrouwbaar onderzoek is dus reproduceerbaar.  

valide

Validiteit (validity) betekent dat je daadwerkelijk het verschijnsel meet dat je beoogt te meten. Wanneer je bijvoorbeeld een fenomeen als ‘vertrouwen’ wilt meten, zul je moeten nagaan of het instrument dat je daarvoor wilt gebruiken, ook echt geschikt is voor dat doel. Je maakt zo min mogelijk systematische fouten.

Om de validiteit van je onderzoek vast te stellen geef je antwoord op de vraag: “Is de manier waarop ik mijn onderzoek in de praktijk heb uitgevoerd, ook werkelijk de beste manier om mijn hoofd- en deelvragen te beantwoorden?”

voorbeeld 1

Een onderzoekster wil weten hoe vaak mensen rommel op straat gooien en benadert daartoe op een drukke zaterdagmiddag in een winkelcentrum rechtstreeks een aantal respondenten met de vraag of zij zich hieraan weleens schuldig maken. De vraag leidt telkens tot hetzelfde antwoord: de overgrote meerderheid van de respondenten zegt dit niet te doen.

Dit onderzoek is :

1. betrouwbaar en valide
2. betrouwbaar maar niet valide
3. niet valide en niet betrouwbaar
4. wel valide maar niet betrouwbaar

uitleg

De respondenten hebben slechts sociaal wenselijke antwoorden gegeven toen hun op de man af werd gevraagd of zij weleens rommel op straat gooiden. De kans is groot dat de enquête, wanneer ze werd herhaald, opnieuw tot dezelfde resultaten zou leiden; in die zin is het een betrouwbaar instrument. Maar het onderzoek is niet valide, omdat het geen antwoord geeft op de gestelde onderzoeksvraag.

voorbeeld 2

 Op de afdeling Neonatologie van een ziekenhuis meet men de lichaamstemperatuur van pasgeboren baby’s. Daarbij wordt gebruikgemaakt van vijf oude thermometers, die een afwijking hebben tot twee graden Celsius gemiddeld.

Dit onderzoek is :

1. betrouwbaar en valide
2. betrouwbaar maar niet valide
3. niet valide en niet betrouwbaar
4. wel valide maar niet betrouwbaar

uitleg

In dat geval is het meetinstrument niet betrouwbaar en kan het ziekenhuis beter andere thermometers kopen. De uitslagen zullen bij herhaling wel telkens rond een verwachte waarde bewegen (van twee graden onder de werkelijke temperatuur tot twee graden erboven), maar de uitslagen zijn niet betrouwbaar genoeg om er uitspraken op te baseren.

Statistiek

Samen lezen blz. 61

Waarschijnlijkheid dat een verschil tussen twee groepen niet door toeval is veroorzaakt. 

De onzekerheid dat we dit niet precies weten moet zo klein mogelijk zijn. 

p-waarde om te berekenen of het een significant verschil is. Kleine p-waarde = significant verschil = onzekerheid is klein = geen toeval

Nul-hypothese 

De nulhypothese betekent:

Er is geen significant verschil tussen de meetwaarden van (twee) groepen.

SA,B is de standaardafwijking voor het verschil van de gemiddelden.

Vervolgens kunnen we weer in tabellen opzoeken hoe groot de kans is dat A en B significant verschillen (Ho verworpen) of overeenstemmen (Ho geaccepteerd).

Bij dit opzoeken moeten we rekening houden met het aantal waarnemingen of beter gezegd: het aantal vrijheidsgraden (vaak aangeduid met df =degrees of freedom).

Bij het toepassen van de t-toets is het gebruikelijk er van uit te gaan dat de beide steekproeven van elkaar verschillen en de tabellen geven de kans p aan dat we ons daarin vergissen. De grens is weer 5%

Wat is de verdeling van de gemiddelden? Hebben ze overlap? Minder dan 5% is acceptabel, anders is er geen verschil

Even oefenen

Ga naar STAT - Data - vul L1 (voor a) en L2 (voor b) in 

Ga weer naar STAT - TEST - 2smplt-test - calculate

Stat - data - L1 en L2 invullen

Stat - tests - 4 2smplt-test - calculate 

De waarde van de t-toets is 2,3411

Is er een significant verschil?

De waarde van de t-toets is 2,3411

Dus p < 5%

Ja, er is een significant verschil

havo 2021

tijdvak 1

Meerdere watermonsters zorgen voor hogere (1) en unieke nucleotidevolgorde zorgt voor een hoge (2)

1. (1) en (2) = betrouwbaarheid
2. (1) = betrouwbaarheid (2) = validiteit
3. (1) = validiteit (2) = betrouwbaarheid
4. (1) en (2) = validiteit

vwo 2021

tijdvak 2

Vermindert aspect 1 de betrouwbaarheid of de validiteit van het onderzoek? En aspect 2?

1. (1) en (2) = betrouwbaarheid
2. (1) = betrouwbaarheid (2) = validiteit
3. (1) = validiteit (2) = betrouwbaarheid
4. (1) en (2) = validiteit

Aan de slag

Maak opdracht 56 en 57

Maak de opdrachten van thema 1 af.