Les 01 - Werkwoordspelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

4M Steunles #1:

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

Hoe zat het ook alweer?

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les: 

- wat de regels zijn voor het spellen van de persoonsvorm in de tegenwoordige en de verleden tijd; 

- hoe je aan de zin kunt zien hoe je de persoonsvorm dient te spellen. 

Werkwoordspelling

Veel mensen vinden het spellen van werkwoorden, en dan in het bijzonder de persoonsvorm, erg lastig. Want wat was ook alweer de stam, de ik-vorm en wanneer gebruiken we -dt? 

Als je je aan de volgende regels houdt, is het helemaal niet zo lastig!

Persoonsvorm en onderwerp

Wat heel belangrijk is om te weten, is dat de persoonsvorm de enige werkwoordsvorm is die zich aanpast aan het onderwerp. 

Dit houdt in dat als het onderwerp verandert, de persoonsvorm ook vaak verandert. 

Hoe spellen we de persoonsvorm

Om te weten hoe je de persoonsvorm spelt, is het belangrijk om eerst te weten wat de ik-vorm is. 

De ik-vorm lijkt vaak op de stam van het hele werkwoord. Deze maken we door -en van het hele werkwoord af te halen. 

Soms moet je de stam iets veranderen om er de ik-vorm van te maken.

Opdrachtje

Neem onderstaande tabel over en vul aan met de stammen en ik-vormen:

Werkwoord	Stam	Ik-vorm
Koken
Bakken
Verhuizen
Beloven
Gebruiken

De stam

Werkwoord	Stam	Ik-vorm
Koken	Kok
Bakken	Bakk
Verhuizen	Verhuiz
Beloven	Belov
Gebruiken	Gebruik

De ik-vorm

Wat valt je op aan de stam en de ik-vorm?

Werkwoord	Stam	Ik-vorm
Koken	Kok	Kook
Bakken	Bakk	Bak
Verhuizen	Verhuiz	Verhuis
Beloven	Belov	Beroof
Gebruiken	Gebruik	Gebruik

Vervoeging van de persoonsvorm

We weten nu wat we onder een stam en een ik-vorm verstaan. Maar weten we ook hoe we werkwoorden spellen?

Het is belangrijk om te weten dat we in de tegenwoordige tijd drie vormen van de persoonsvorm hebben:

ik-vorm; ik-vorm + t en het  hele werkwoord

Vervoeging van de persoonsvorm

We weten nu wat we onder een stam en een ik-vorm verstaan. Maar weten we ook hoe we werkwoorden spellen?

Het is belangrijk om te weten dat we in de tegenwoordige tijd drie vormen van de persoonsvorm hebben:

ik-vorm; ik-vorm + t en het  hele werkwoord

Wanneer gebruiken we welke vorm?

De ik-vorm

De ik-vorm gebruiken we als:

- ik het onderwerp is;

- je of jij het onderwerp is en achter de persoonsvorm staat.
(als je het woordje 'je' kunt vervangen door 'jij', dan is het onderwerp)

Ik vind

Vind jij

Ik-vorm + t

De ik-vorm + t gebruiken we als:

- Je of jij het onderwerp is en vóór de persoonsvorm staat;

- Het onderwerp in de zin enkelvoud is en niet 'ik' is.

Twijfel je?

Meestal hoor je wel of er een -t achter de ik-vorm van het werkwoord moet, maar als de ik-vorm met een -d eindigt kan het lastig zijn.

Als je twijfelt, bekijk dan wat er gebeurt als je het werkwoord vervangt door een ander werkwoord, zoals 'lopen'. Hoor je in dat geval 'loopt', dan moet er een -t achter de ik-vorm; hoor je dat niet, dan komt er geen -t achter.

Let op!

De persoonsvorm in de tegenwoordige tijd is de enige werkwoordsvorm die op -dt kan eindigen; dit is het geval als de ik-vorm op een -d eindigt.

In dit geval is het onderwerp 'je' of 'jij' en staat het voor de persoonsvorm óf is het onderwerp enkelvoud, maar niet 'ik'.

Het hele werkwoord

Het hele werkwoord gebruik je als het onderwerp in het meervoud staat.

Er is één uitzondering hierop: als het onderwerp 'u' in het meervoud is, gebruiken we de ik-vorm + t.

Vragen?