H7.1

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom

3 MAVO ||  2020-2021

Programma

• Hoofdstuk 7
• Lesdoelen
  
• Theorie
• Aan de slag
• Evaluatie

Lesdoelen

Aan het einde van de les

• Kun je benoemen welke overheden er zijn 
  
• Kun je beschrijven wat de overheid doet voor de economie
  
• Kun je verklaren hoe de overheid ons gedrag beïnvloedt
  

Wat heb jij met de overheid te maken?

https:

https:

Gemeente

• De overheid die het dichtst bij je staat, is de gemeente.
  
• De burgemeester en de wethouders (B&W) besturen de gemeente.
  
• De gemeenteraad moet hun plannen goedkeuren en controleren of ze goed uitgevoerd worden.
  
• De gemeenteraad wordt democratisch gekozen door de bevolking.
  

De gemeente

De gemeente regelt veel zaken waar je als inwoner direct mee te maken krijgt, zoals de uitgifte van een paspoort en het ophalen van huisvuil.

Lagere overheden

• Provincies hebben als belangrijkste taak te bepalen welke grond gebruikt mag worden voor huizen, bedrijven, recreatie en wegen (de infrastructuur).
  
• Waterschappen beheren het water in hun gebied.

Centrale overheid / het Rijk

•  De overheid, de Rijksoverheid of het Rijk zijn verschillende benamingen voor de centrale overheid.
•  Het Rijk houdt zich bezig met taken die voor heel Nederland gelden. Bijvoorbeeld het maken van wetten die voor iedereen gelden.

Centrale overheid / het Rijk

• De ministers vormen het bestuur van het Rijk. Zij regelen vanuit Den Haag zaken die voor het hele land van belang zijn.
•  De Tweede Kamer moet de plannen van de ministers goedkeuren en controleren. De leden van de Tweede Kamer worden gekozen door de burgers.

https:

De overheid en de economie

Veel maatregelen van de overheid hebben te maken met de economie. Bijvoorbeeld:

Investeren in een goede infrastructuur, waardoor bedrijven hun producten kunnen aan- en afvoeren en goed met elkaar kunnen communiceren.

Subsidie geven om activiteiten te stimuleren. Een subsidie is een financiële bijdrage om burgers/bedrijven te steunen. Bijvoorbeeld subsidie om een nieuwe productiemethode of nieuwe producten te ontwikkelen. Zo’n vernieuwing noem je een innovatie.

De overheid en de economie

Heffingen opleggen om ongewenste activiteiten van bedrijven af te remmen. 

Een heffing is een bedrag dat je aan de overheid moet betalen. 

Bijvoorbeeld milieuheffingen voor bedrijven die veel milieuvervuiling veroorzaken.

Hoe heeft de overheid invloed op ons koopgedrag?

Hoe heeft de overheid invloed op consumenten?

Bijvoorbeeld door:

• extra belasting op producten te heffen, zodat die duurder worden en de mensen ze minder kopen.
  
• Bijvoorbeeld energiebelasting op stroom en gas om het energieverbruik af te remmen, accijns om het verbruik van tabak, alcohol en brandstoffen te verminderen.
  
• voorlichting te geven over de negatieve gevolgen van bijvoorbeeld roken.
  
• verbieden van ongewenst gedrag.
  

Accijns

Accijns is een belasting op consumptiegoederen.

De overheid heft deze belasting om het gebruik van bepaalde goederen af te remmen.

Op welke goederen heft de overheid accijns?

Bron:

https://download.belastingdienst.nl/douane/docs/tarievenlijst-accijns-acc0552z80fd.pdf 

De overheid en bedrijven

• De overheid wil dat bedrijven met elkaar concurreren, want daar hebben consumenten voordeel van. Toch maken bedrijven soms afspraken om hun onderlinge concurrentie te beperken.
  
• Ze spreken bijvoorbeeld af dat ze hun producten niet voor minder dan een afgesproken prijs verkopen.
  
• Die bedrijven vormen dan samen een kartel. De overheid heeft kartelafspraken verboden.
  
• De ACM (Autoriteit Consument en Markt) houdt daar toezicht op.
  

De overheid als eigenaar

In enkele gevallen is de overheid (volledig of voor een deel) eigenaar van een bedrijf. Een reden daarvoor is dat zo’n bedrijf voor ons land heel belangrijk is.

Bovendien is het voor het Rijk aantrekkelijk dat de winst van deze bedrijven in de staatskas terechtkomt.

De overheid heeft invloed op ons gedrag door:

Positief gedrag met ...... te stimuleren

in het algemeen .... te geven

ongewenst gedrag met ..... af te remmen

ongewenst gedrag te ......

extra belastingen en heffingen

subsidies

verbieden

voorlichting

Aan de slag

Maken H7.1 

Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen

Klaar? Nakijken

Niet af? Huiswerk!

Tot 5 minuten voor tijd

Lesdoelen

Aan het einde van de les

• Kun je benoemen welke overheden er zijn 
  
• Kun je beschrijven wat de overheid doet voor de economie
  
• Kun je verklaren hoe de overheid ons gedrag beïnvloedt