Examentraining: argumentatieve vaardigheden 12 april

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Argumentatieve vaardigheden

10 standpunt en argumenten

11 argumentatie en argumentatieschema's

12 drogredenen

13 aanvaardbaarheid van argumentatie

Wat zijn je verwachtingen van deze examentraining?
Wat wil je graag leren?

Standpunten

Soorten standpunten

Standpunt: Mening van de schrijver. 

Als je het ergens mee eens bent is het een positief standpunt. Als je het er mee oneens bent een negatief standpunt. 

Bij standpunt van twijfel weet je niet wat je ergens van moet vinden.

Welke van de volgende signaalwoorden wordt niet gebruikt om een standpunt in te leiden?

1. dus
2. vervolgens
3. ik vind
4. kortom

Ik denk dat we beter niet zoveel lessen kunnen laten uitvallen. 

Ik vind dat we als voorbereiding op het examen meer oude examens moeten maken.

Ik weet nog niet of ik voor of tegen de verkorting van de zomervakantie ben. 

positief standpunt

negatief standpunt

standpunt van twijfel

Wetgeving die ertoe leidt dat voorbeeldig geïntegreerde migranten tot ongenoegen van een groot deel van de bevolking worden uitgewezen, ondermijnt het respect voor de wet.

Natuurlijk kan de rechtsstaat niet in alle particuliere wensen voorzien. 

Maar als een strikte toepassing van de wet leidt tot een procedure die zelfs het geweten van de betrokken minister belast, 

is de wet volgens mij toe aan revisie. 

standpunt

Argumenten, tegenargumenten en weerleggingen

Soorten argumenten

Feitelijk argument: als iemand zijn standpunt ondersteunt met een feitelijke uitspraak. 

Ik ga liever niet mee naar Parijs (standpunt),

want Parijs is een grote dichtbevolkte stad (argument).

Soorten argumenten

Waarderend argument: over een waarderend argument kun je van mening verschillen, over een feitelijk argument niet. Een waarderend argument moet daarom vaak ondersteund worden. 

Ik ga graag mee naar Parijs (standpunt),

want Parijs heeft de mooiste musea van de wereld (argument).

FEITELIJK

WAARDEREND

normen en waarden

vermoedens

feiten

onderzoek

ervaring (empirisch)

geloof

gevoel of emotie

Standpunt: 
Maastricht is een prima stad om een 

excursie voor CKV te organiseren. 

Waarderend argument

Feitelijk argument

In Maastricht kan je verschillende musea en galeries bezoeken.

Maastricht heeft een gezellige binnenstad.

Hij is immers veruit de beste in de debatten.

Ik denk dat Geert Wilders de verkiezingen weer gaat winnen.

standpunt

feitelijk argument

waarderend argument

dus lijkt het mij verstandig om fatbikes te verbieden.

Je loopt met een fatbike een grotere kans op een ernstig ongeluk dan op een fiets

standpunt

feitelijk argument

waarderend argument

Feitelijk argument

Waarderend argument

A

B

C

D

E

F

Met een tegenargument ontkracht je een

1. standpunt
2. argument

"Roken bekort het leven met acht jaar. Roken moet helemaal verboden worden."
Reactie: Mensen moeten zelf weten of ze roken of niet.
Deze reactie is:

1. een weerlegging
2. een tegenargument

"Ik wil niet meer naar Italië op vakantie, want je kunt er in restaurants nauwelijks vegetarische gerechten krijgen."
Reactie: Wat een onzin. De Italiaanse keuken is beroemd om zijn groenteschotels.
Deze reactie is:

1. een weerlegging
2. een tegenargument

11. Argumentatieschema's

Op welke wijze hangen standpunt en argument(en) inhoudelijk met elkaar samen.

Zie blz. 52

Argumentatie o.b.v. oorzaak en gevolg

Bij dit type argumentatie wordt ervan uitgegaan dat een feit of een gebeurtenis zal leiden tot een ander feit of een andere gebeurtenis. 

Het zou me niet verbazen als we straks allemaal buikpijn hebben (gevolg en standpunt). Het vlees was namelijk nog helemaal rood van binnen (oorzaak en argument).

Argumentatie o.b.v. kenmerk of eigenschap

Als alle onderdelen van een groep hetzelfde kenmerk hebben, dan heeft één onderdeel van die groep dat kenmerk ook. De gedachte die aan deze argumentatie ten grondslag ligt, wordt meestal niet expliciet vermeld.

Jeroen is eigenlijk nog een groot kind (standpunt), want het liefst speelt hij nog met zijn lego (argument).

Argumentatie o.b.v. voor- en / of nadelen

Bij dit type argumentatie wordt er een afweging gemaakt: de voordelen worden vergeleken  met de nadelen en op basis van de uitkomst daarvan wordt er een oordeel uitgesproken. 

Als je 4 havo overdoet, dan krijg je wel een goede basis om in 5 havo met goede cijfers te slagen. Daar staat tegenover dat je het weliswaar zwaar krijgt als je overgaat naar 5 havo, maar dat je toch ook een kans hebt dat je meteen slaagt (argumenten). Als ik jou was, zou ik het proberen in 5 havo (standpunt).

Argumentatie o.b.v. voorbeelden

Een standpunt wordt ondersteund door argumenten die voorbeelden zijn.

Je kunt absoluut niet op hem rekenen (standpunt). Zo kwam hij gisteren zonder af te bellen niet opdagen en toen hij dat verjaardagscadeautje zou kopen, was hij dat ook vergeten (argumenten). 

Argumentatie o.b.v. vergelijking

Van dit type argumentatie is er sprake als er een vergelijking wordt gemaakt tussen twee gevallen en er een overeenkomst wordt geconstateerd: omdat het in het ene geval zo is, zal het bij het andere  ook wel zo zijn.

Als Geert meegaat, dan krijgen we vast ruzie (standpunt). De vorige keer dat hij meeging, liep het ook uit de hand (argument).

Argumentatie o.b.v. autoriteit

Als een standpunt wordt ondersteund door een uitspraak van een deskundige of een uitspraak uit een gezaghebbende bron, heet dat argumentatie op basis van autoriteit.

Je moet twee keer in de week vis eten (standpunt). Laatst bleek opnieuw uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen dat regelmatig vis eten goed is voor hart, bloedvaten en geheugen (argument).

Niet de prostituee, maar de klant moet aangepakt worden. Je zult zien dat het aantal slachtoffers van gedwongen prostitutie lager zal worden, net zoals dat in Zweden het geval was nadat daar de bezoekers van prostituees strafbaar werden.

In het kader van de strijd tegen de vrouwenhandel zou de overheid het bezoek aan een prostituee strafbaar moeten stellen.

argument(en)

standpunt

Van welk argumentatieschema is
hier sprake?
Van een argumentatie op basis van:

1. autoriteit
2. kenmerk of eigenschap
3. vergelijking
4. voor- en nadelen

In mijn praktijk ben ik het volgende geval tegengekomen: een moeder die verslaafd is aan cocaïne en die twee jongetjes heeft. Beiden zijn gehandicapt. Zij zijn nu bij een pleeggezin ondergebracht en nu verwacht hun moeder een derde kind.

In sommige gevallen is het beter om een zwangerschap te voorkomen.

argument(en)

standpunt

Van welk argumentatieschema is
hier sprake?
Van een argumentatie op basis van:

1. autoriteit
2. kenmerk of eigenschap
3. nadelen
4. voorbeelden

Ik ben de directeur omdat ik het hier voor het zeggen heb.

1. persoonlijke aanval
2. ontduiken van de bewijslast
3. cirkelredenering
4. onjuiste vergelijking

De jury bij de turnwedstrijd had geen enkele fout gemaakt. Dat vond premier Rutte ook.

1. onjuist beroep op autoriteit
2. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
3. verkeerde vergelijking
4. overhaaste generalisatie

Wij hebben dit voorjaar in een hotel in Dresden gelogeerd. Het was er superschoon: de douche, het bed en de vloer waren om van te eten. Zie je wel dat Duitsers zeer net en hygiënisch zijn?

1. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
2. vertekenen van het standpunt
3. overhaaste generalisatie
4. verkeerde vergelijking

Sinds ze iPads op school gebruiken, zijn de resultaten voor de rekentoets achteruit gegaan.

1. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
2. vertekenen van het standpunt
3. overhaaste generalisatie
4. verkeerde vergelijking

Aan het werk: zelf oefenen
met argumentatievragen

Wat neem je mee uit deze examentraining?

FEITELIJK

WAARDEREND

normen en waarden

vermoedens

feiten

onderzoek

ervaring (empirisch)

geloof

gevoel of emotie