TZ Comm&Beg H5.4 Omgaan met agressief gedrag

• Verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Communicatie en Begeleiding

Omgaan met agressie

Type agressie

Wanneer het agressieve gedrag bij schelden en schreeuwen blijft, is het verbale agressie, waarbij de schade vooral emotioneel is. 

Fysieke agressie heeft als doel iets kapot te maken of iemand te bezeren.

Oorzaak agressie

angst;                                                            frustratie;

machteloosheid;                                     onveilig voelen;

roep om hulp;                                            reactie op onrecht;

manier om aandacht te krijgen;

symptoom van ziektebeelden;

reactie op de zorgverlener.

Emoties komen van rechts, dus die hebben altijd voorrang

Vormen van agressie

Expressieve agressie: hierbij uit een persoon zijn ongenoegen, vaak niet gericht op een ander persoon, maar meer op een bepaalde situatie of organisatie.

De-escaleren

Bij deze vorm van agressie kun je het beste reageren door begrip te tonen voor de situatie van de persoon in kwestie en een klantgerichte en probleemoplossende houding aan te nemen. Let op: dit betekent niet dat je geweld moet tolereren.

Vormen van agressie

Frustratie agressie: als expressieve agressie niet op de juiste manier wordt aangepakt, kan deze veranderen in frustratie agressie. Dit is het snel en onverwacht tonen van oplopende emoties en het ontstaan van een verminderde controle over het eigen gedrag. Frustraties ontstaan meestal over een dienstverlening of procedure binnen een organisatie en kunnen snel leiden tot een uitbarsting van geweld.

De-escaleren

De beste manier om frustratie agressie te verminderen, is door de persoon in kwestie serieus te nemen. Neem je de persoon in kwestie niet serieus, dan is de kans groot dat de agressor nog bozer wordt. Door goed te luisteren, aandacht te besteden en begrip te tonen zal de agressor al snel kalmeren. Verder is het aan te raden om niet in discussie te gaan, maar pas met iemand in gesprek te gaan als de emoties gezakt zijn.

Vormen van agressie

Instrumentele agressie: verwijst naar het bewust gebruiken van agressie om een bepaald doel te bereiken. Het is dus geen reactie, maar een bewuste actie. Het uiten van dreigingen is een veelvoorkomend verschijnsel van deze vorm van agressie.

De-escaleren

Het is van belang dat hier consequent over te komen. Laat de agressor weten dat agressief gedrag niet gaat helpen om iets te bereiken. Let er hierbij wel op dat je je eigen veiligheid niet in gevaar brengt.

Vormen van agressie

Onbeheerste agressie: wanneer er sprake is van deze vorm van agressie is de persoon in kwestie vaak onvoorspelbaar en snel gewelddadig. De realiteitszin ontbreekt volledig en vaak heeft dat te maken met een verslaving en/of een psychische stoornis.

De-escaleren

Het inschakelen van extra hulp (vaak in de vorm van politie) is bij deze vorm van agressie het beste wat je kunt doen. De agressor is onvoorspelbaar en (extreem) agressief. Ga dus niet alleen zelf aan de slag om de agressie te verminderen, maar doe dit samen met anderen.

Met welke vorm van agressie heb jij de meeste moeite? Waarom?

In de praktijk....

Met welke minder ernstige vormen van agressief gedrag ben je geconfronteerd?

Hoe reageerde je als zorgverlener op het gedrag van de zorgvrager? Bleef je zelf rustig? Toonde je begrip voor het gedrag van de zorgvrager? Toonde je ook begrip voor de gevoelens achter dit gedrag? Stelde je de duidelijke grenzen?

Gaf je de zorgvrager tijd en ruimte om rustig te worden?

Onacceptabel? Afkappen!

De stappen C en D zijn grensoverschrijdend. Dreigementen, persoonlijke aanvallen of zelfs fysiek geweld zijn absoluut onacceptabel. Vertoont iemand gedrag uit de C- of D-trede? Dan is afkappen en de situatie verlaten je enige optie.

Hoe om te gaan met

Benader de ander met een open houding

Laat de ander zijn of haar boosheid uiten door te luisteren

Samenvatten en vragen stellen

Bij emotie / frustratie 

Begrip tonen (voor de situatie)

Informatie geven

Oplossing bieden

Positief afsluiten

bij instrumenteel / doelgericht

Grenzen stellen

Oplossing/keuze bieden

Afsluiten