De Middeleeuwse stad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.1

Doel: aan het einde van de les weet je:

• Hoe steden ontstaan
• Hoe er weer een geldeconomie kwam
• Wat Hanzen zijn

Bekijk de plaatjes!

Welke kenmerken van een Middeleeuwse stad heb jij gezien?

1000 tot 1150 --> 30 miljoen mensen extra!

Dankzij het voedseloverschot wat onstond door landbouwverbeteringen!

landbouw verbetering 1 = ijzerenploeg

landbouwverbetering 2=arabisch juk

1

2

landbouwverbetering 3: Drieslagstelsel

Dus...

• Door nieuwe uitvindingen (landbouwverbeteringen) verbouwd men meer voedsel dan nodig is
• Deze overschotten gaan ze verkopen op de markt --> HANDEL
• Er ontstaan ambachten (omdat niet iedereen in voedsel hoeft te voorzien)
• Handelaren en ambachtsmensen gaan wonen rond de markt --> steden ontstaan

Waar ontstonden nieuwe steden?

1. Bij kastelen
2. langs rivieren
3. kruispunt van wegen
4. allemaal goed

gevolgen toename handel

1. groei nieuwe steden
2. ontwikkeling geldeconomie > geldwisselaars en banken
3. ontstaan van handel over grote afstanden in luxekoopwaar ( oa zijde, specerijen met Midden-Oosten)
4. samenwerkingsverbanden zoals de Hanze (12e - 17e eeuw)

Kaart waarop alle Hanze-steden te zien zijn. De steden van de Hanze lagen vooral in Duitsland. Hier in Nederland waren onder andere de IJsselsteden Kampen en Deventer lid van de Hanze. 

Handelaren van Hanzesteden hadden allerlei voordeeltjes als ze handelden in elkaars steden. Ze betaalden bijvoorbeeld minder tol en belasting. 

Welke Nederlandse stad behoorde NIET tot de 'Hanze'?

1. Zwolle
2. Deventer
3. Zutphen
4. Utrecht

Jaarmarkten

• Elke stad had een plein waar een markt werd gehouden.
  
• De belangrijkste markt was de jaarmarkt, die een paar weken duurde.
  
• Veel handelaren reisden van jaarmarkt naar jaarmarkt.
• Veel bijzondere producten werden verkocht op de jaarmarkt 

Reizen was voor handelaren gevaarlijk

1. ze hadden veel geld bij zich
2. ze hadden dure koopwaar
3. er was veel armoede
4. eigenlijk is alles wel goed

oplossing?

1. geld naar de bank brengen
2. geld goed verstoppen

Ja, geld naar de bank

Er kwamen wisselbrieven en giro

Welke 3 landbouwverbeteringen waren er in dit tijdvak?

Waarom werkten de Hanze steden samen?

Dit was 4.1 met het kenmerkend aspect 

de opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarische cultuur

Niet te verwarren met 4.2!

Want als er weer steden zijn willen ze ook nog rechten

4.2 de opkomst van de stedelijke burgerij en  zelfstandigheid van steden

Aan het einde van de les weet je wat :

• stadsrechten zijn
• het leven in een stad inhield
• hoe je een burger kon worden
• wat gilden zijn
• hoe het bestuur in de stad geregeld was
• de rol van de adel was in tijdvak 4

Noem eens een paar ambachten

Een Gilde zijn ambachtslieden die zich hebben verenigd! Wat doen ze?
(meerdere antwoorden)

1. Kwaliteitscontrole en prijsafspraken
2. Elkaar beconcurreren
3. Elkaar helpen als iemand ziek is
4. Ze zorgen dat jij het vak leert