hoorcollege afweer

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

hoorcollege afweer

aspecifieke / specifieke afweer

immuun

bloedgroepen

keuze: theorie volgen of zelfstandig leren in stilte

Externe afweer

Mechanische afweer:

• huid
• slijmvliezen

Chemische afweer:

• zoutzuur maagsap,
• pH huid

Huid

• Hoornlaag beschermt tegen beschadiging, uitdroging, infectie
• Kiemlaag levende epitheelcellen en melanocyten
• Talgklieren in haarzakjes produceren talg, houdt hoornlaag soepel
• Lederhuid bindweefsel, zintuigcellen, uitlopers zenuwcellen, haarspiertjes, bloedvaten, zweetklieren
• Onderhuids bindweefsel met vetcellen

Slijmvliezen

De bekleding van organen (spijsverteringskanaal, urinewegen, longen enz) bestaat uit slijmvliezen: dekweefsel met slijmbekercellen.

Slijmbekercellen produceren

slijm, vaak met anti-bacteriele 

stoffen.

Chemische afweer.

Afweer bij planten

Mechanisch:

• doornen / stekels
  
• brandharen
  

Chemisch:

• productie gifstoffen
• Bijv. nicotine door tabaksplant

Indirecte afweer:

• productie signaalstoffen / lokken natuurlijke vijanden herbivoren
• natuurlijke vijanden huisvesten

Tweede verdedigingslinie

A-specifieke afweer/ niet-specifieke afweer

Definitie: Afweer waar geen ‘geheugen’ van blijft bestaan.

Dit type afweer heb je vanaf je geboorte.

Witte bloedcellen (fagocyten en natural killercellen)

Complementsysteem/ complementeiwitten

Ontstekingsreactie

Lichaamseigen

Elke eigen lichaamscel heeft ook eiwitten aan de buitenkant: lichaamseigen antigenen

Lichaamscellen

Lichaamseigen antigenen worden m.b.v. een MHC-I-molecuul (een soort vlaggenstok aan het celmembraan) gepresenteerd. 

Granulocyten (BINAS 84I)

granulocyten hebben

een veelvormige, niet

ronde kern.

Bij ontdekking van een ziekteverwekker:

- Geven gifstoffen af die schadelijk zijn voor de ziekteverwekker

- Geven cytokinen af --> ontstekingsreactie

Macrofagen

Macrofagen omvatten deeltjes en cellen die niet in het lichaam thuis horen (fagocytose). Met lysosomen verteren ze deze deeltjes/ cellen.

 

Geldt voor:

Bacteriën, virussen, splinters, inkt, dode/ beschadigde cellen etc.

Geïnfecteerde cel

Na besmetting plaats een geïnfecteerde lichaamscel de antigenen van de ziekteverwekker aan de MHC-I-moleculen op het celmembraan. 

Nu is de cel herkenbaar als geïnfecteerd. 

Natural Killer cellen (NK-cellen)

Controleren de celmembranen van eigen lichaamscellen op afwijkende (lichaamsvreemde) eiwitten in het MHC-I molecuul:

- Doden virus-geïnfecteerde cellen

- Doden tumorcellen

Natural killer cellen (NK-cellen)

scheiden perofine af (maakt celmembraan stuk)

Of zet cel aan tot apoptose (DNAse wordt actief, DNA wordt afgebroken)

MHC2 voor specifieke afweer 

MHC1 voor lichaamseigen herkenning

Binas: 84 L1

lymfe

APC verplaatst zich naar het lymfevatenstelsel

lymfeknopen bezitten NK-cellen, B- en t-lymfocyten

lymfeknopen veel aanwezig in: liezen, oksels, keel, darmen, milt, neus- en keelamandelen

aanmaak B- en T-lymofcyten

B in beenmerg en follikels rijpen in lymfeknopen

T onstaat in beenmerg, ontwikkelt in thymus en opgeslagen lymfeknopen

beide hebben controle op lichaamseigen receptor anders vernietigd

Binas 84I

T-lymfocyt activeert B-lymfocyt met de receptor voor het juist antistof

Binas: 84L2

allergische reactie

immuun

je hebt het vermogen om deze ziekteverwekkers uit te schakelen voordat zij je ziek kunnen maken. 

cellulaire immuniteit:Je hebt tc-geheugencelllen en th-geheugencellen

humorale immuniteit: B-geheugencellen en antistoffen

Immuniteit

Wat gebeurt er als je ingeënt wordt?

antigene zijn gemaakt van glycoproteïne en glycolipide

Naast A, AB, B en nul is er ook nog de rhesusfactor + of -

Rhesusfactor = extra type antigen

De antistoffen tegen Rhesus zitten normaal niet al in je bloed.

Pas na contact met Rhesus + ga je antistoffen maken

                            Rhesus baby

Rhesus antistoffen kunnen door de placenta

AB antistoffen niet

hla systeem: MHC2 (witte bloedcellen) en MHC1 (andere cellen)

auto-imuunziekte

aanvallen eigen lichaamscellen

cellen in apoptose (lymofcyt past op mhc2 eiwit)

alvleesklier beschadigen -> diabetes

aanvallen kraakbeencellen

Jolijn is gynaecoloog. Bij een patiënte vermoedt zij dat er sprake is van een vaginale schimmelinfectie. Daarom meet zij de pH-waarde van de vagina haar patiënte.
Bij een vrouw varieert de normale pH-waarde van de vagina tussen 3,8 en 4,5.
Leg uit wat de functie is van deze lage pH-waarde in de vagina.

Mieke is overgevoelig voor Aspergillus fumigatus. Als ze in aanraking komt met de schimmel krijgt ze het benauwd.
Welk type cel zal bij Mieke de allergische reactie, door de aanwezigheid van schimmel Aspergillus fumigatus, in gang zetten?

Jesper krijgt een wenkbrauwpiercing. De piercer schiet een metalen naaldje door de lederhuid.
Hij beweert dat het aanbrengen geen pijn zal doen. Licht toe of dat waarschijnlijk is.

Een patiënt met resus-negatief bloed en bloedgroep AB ontvangt voor het eerst in zijn leven een bloedtransfusie. Hij krijgt bij vergissing een kleine hoeveelheid resus-positief bloed van een donor met bloedgroep A.
Twee weken later wordt bepaald welke antistoffen in het bloed van deze patiënt aanwezig zijn.
Is in het lichaam van de patiënt tengevolge van deze transfusie antistof anti-A gevormd? En anti-resus?

Dina heeft CVID. Door deze ziekte maakt haar lichaam onvoldoende antistoffen.
Voordat de ziekte bij haar werd ontdekt, liep ze vaak infecties op. Regelmatig moest ze antibiotica gebruiken om deze infectieziekten te bestrijden. Inentingen leveren bij Dina geen goede immuniteit op. Daarom krijgt ze eenmaal per maand antistoffen uit donorbloed toegediend. Wat voor immuniteit word hier opgebouwd?

1. natuurlijk actief
2. natuurlijk passief
3. kunstmatig actief
4. kunstmatig passief

Baby’s jonger dan vier weken worden niet gevaccineerd. Heel jonge baby’s vaccineren heeft over het algemeen geen nut: het vaccin slaat niet aan. Dit is gedeeltelijk te wijten aan het onvoldoende uitgerijpte immuunsysteem.
Leg uit door welke andere oorzaak vaccinaties bij baby’s in de eerste weken na de geboorte geen immuunrespons oproepen.