Herhalen Afweer

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Afweer

Overzicht

Externe afweer

Mechanische afweer:

• huid
• slijmvliezen

Chemische afweer:

• zoutzuur maagsap,
• pH huid

Huid

• Hoornlaag beschermt tegen beschadiging, uitdroging, infectie
• Kiemlaag levende epitheelcellen en melanocyten
• Talgklieren in haarzakjes produceren talg, houdt hoornlaag soepel
• Lederhuid bindweefsel, zintuigcellen, uitlopers zenuwcellen, haarspiertjes, bloedvaten, zweetklieren
• Onderhuids bindweefsel met vetcellen

Slijmvliezen

De bekleding van organen (spijsverteringskanaal, urinewegen, longen enz) bestaat uit slijmvliezen: dekweefsel met slijmbekercellen.

Slijmbekercellen produceren

slijm, vaak met anti-bacteriele 

stoffen.

Chemische afweer.

Afweer bij planten

Mechanisch:

• doornen / stekels
  
• brandharen
  

Chemisch:

• productie gifstoffen
• Bijv. nicotine door tabaksplant

Indirecte afweer:

• productie signaalstoffen / lokken natuurlijke vijanden herbivoren
• natuurlijke vijanden huisvesten

Tweede verdedigingslinie

A-specifieke afweer/ niet-specifieke afweer

Definitie: Afweer waar geen ‘geheugen’ van blijft bestaan.

Dit type afweer heb je vanaf je geboorte.

Witte bloedcellen (fagocyten en natural killercellen)

Complementsysteem/ complementeiwitten

Ontstekingsreactie

Lichaamseigen

Elke eigen lichaamscel heeft ook eiwitten aan de buitenkant: lichaamseigen antigenen

Lichaamscellen

Lichaamseigen antigenen worden m.b.v. een MHC-I-molecuul (een soort vlaggenstok aan het celmembraan) gepresenteerd. 

Granulocyten (BINAS 84I)

granulocyten hebben

een veelvormige, niet

ronde kern.

Bij ontdekking van een ziekteverwekker:

- Geven gifstoffen af die schadelijk zijn voor de ziekteverwekker

- Geven cytokinen af --> ontstekingsreactie

Macrofagen

Macrofagen omvatten deeltjes en cellen die niet in het lichaam thuis horen (fagocytose). Met lysosomen verteren ze deze deeltjes/ cellen.

 

Geldt voor:

Bacteriën, virussen, splinters, inkt, dode/ beschadigde cellen etc.

Geïnfecteerde cel

Na besmetting plaats een geïnfecteerde lichaamscel de antigenen van de ziekteverwekker aan de MHC-I-moleculen op het celmembraan. 

Nu is de cel herkenbaar als geïnfecteerd. 

Natural Killer cellen (NK-cellen)

Controleren de celmembranen van eigen lichaamscellen op afwijkende (lichaamsvreemde) eiwitten in het MHC-I molecuul:

- Doden virus-geïnfecteerde cellen

- Doden tumorcellen

Natural killer cellen (NK-cellen)

scheiden perofine af (maakt celmembraan stuk)

Of zet cel aan tot apoptose (DNAse wordt actief, DNA wordt afgebroken)

MHC2 voor specifieke afweer 

MHC1 voor lichaamseigen herkenning

Binas: 84 L1

lymfe

APC verplaatst zich naar het lymfevatenstelsel

lymfeknopen bezitten NK-cellen, B- en t-lymfocyten

lymfeknopen veel aanwezig in: liezen, oksels, keel, darmen, milt, neus- en keelamandelen

aanmaak B- en T-lymofcyten

B in beenmerg en follikels rijpen in lymfeknopen

T onstaat in beenmerg, ontwikkelt in thymus en opgeslagen lymfeknopen

beide hebben controle op lichaamseigen receptor anders vernietigd

Binas 84I

T-lymfocyt activeert B-lymfocyt met de receptor voor de juiste antistof

Binas: 84L2

allergische reactie

Immuun?

Je hebt het vermogen om deze ziekteverwekkers uit te schakelen voordat zij je ziek kunnen maken. 

cellulaire immuniteit: Je hebt Tc-geheugencelllen en Th-geheugencellen

humorale immuniteit: B-geheugencellen en antistoffen

Immuniteit

Wat gebeurt er als je ingeënt wordt?

antigenen zijn gemaakt van glycoproteïne en glycolipide

Naast A, AB, B en nul is er ook nog de rhesusfactor + of -

Rhesusfactor = extra type antigen

De antistoffen tegen Rhesus zitten normaal niet al in je bloed.

Pas na contact met Rhesus + ga je antistoffen maken

                            Rhesus baby

Rhesus antistoffen kunnen door de placenta

AB antistoffen niet

HLA systeem: MHC-2 (witte bloedcellen) en MHC-1 (andere cellen)

auto-imuunziekte

aanvallen eigen lichaamscellen

cellen in apoptose (lymofcyt past op mhc2 eiwit)

alvleesklier beschadigen -> diabetes

aanvallen kraakbeencellen