1.7 Biologie Hoofdstuk 4

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 1

Transport in cellen

Aan het eind van de les…

Ken je de functie van een membraan tijdens het transport van stoffen

Kun je de processen van het transport van kleine moleculen uitleggen

Kun je de processen van het transport van grote moleculen uitleggen

Celmembraan

Grens tussen cel en het milieu

0,08 nm

Barrière tussen de celinhoud en zijn omgeving

Laat selectief stoffen toe

Celmembraan

Opgebouwd uit:

Lipiden

Eiwitten

Cholesterol

Suikers

Lipiden

Dubbele fosfolipide laag

Twee gedeelten: hydrofiel (buitenkant) en hydrofoob (binnenkant)

Voorkomt dat wateroplosbare stoffen het membraan passeren

Eiwitten

Verspreid over het membraan

Zitten op, half in, of doorlopend in het celmembraan

Suikers

Receptoren (ontvangers) van chemische boodschappen

Merkteken zodat ze herkenbaar zijn voor andere cellen

Glycocalix

Een binding van suikers met lipiden en eiwitten van het celmembraan

Diverse membranen

Cellen

Mitochondriën

Lysosomen

Golgi-apparaat

Kernenvelop

Endoplasmatisch reticulum

Samenstelling is afhankelijk van functie

Transport van kleine moleculen

Diffusie

Osmose

Actief transport

Diffusie

Stoffen verspreiden over vloeistoffen

Gaan van hoge concentratie naar lage concentratie

Concentratie gelijk verdelen

Moleculen die celmembraan passeren

Zuurstof

Koolstofdioxide

Water

Moleculen die celmembraan passeren

Zuurstof

Koolstofdioxide

Water

Diffusie snelheid

Temperatuur

Hoge temperatuur > snellere diffusie

Molecuulmassa

Kleinere moleculen > snellere diffusie

Concentratieverschil

Hoog verschil > snellere diffusie

Groter oppervlak  snellere diffusie

Afstand

Kleine afstand  snellere diffusie

Diffusie snelheid

Diffusieoppervlak

Groter oppervlak > snellere diffusie

Afstand

Kleine afstand > snellere diffusie

Osmose

Semipermeabel membraan

Alleen water kan door het membraan

Gaat van lage concentratie naar hoge concentratie

Osmose

3 soorten oplossingen

Hypertonisch

Concentratie deeltjes is hoger dan de concentratie deeltjes van de andere stof

Osmose

Hypotonisch

Concentratie deeltjes is lager dan de concentratie deeltjes van de andere stof

Osmose

Isotonisch

De concentraties opgeloste deeltjes van beide stoffen zijn gelijk

Osmotische waarde

Hoe meer deeltjes in de oplossing, des te groter is de osmotische waarde

Wanneer stoffen uiteenvallen in ionen in water, is de osmotische waarde hoger

dus twee deeltjes i.p.v. één

NaCl−Na​+​​Cl​−​​

Osmose bij plantaardige cellen

Osmose bij dierlijke cellen

Actief transport

Verplaatsen van moleculen die niet door het membraan kunnen

Door middel van eiwitten in het celmembraan

Transport van grote moleculen

Exocytose

Endocytose

Fagocytose

Pinocytose

Exocytose

Grote moleculen vanaf het ER naar Golgi en celmembraan

Blaasje versmelt zich met celmembraan

Stoffen worden verwijderd uit de cel

Endocytose

Membraan omsluit zich om stof waardoor het in de cel wordt opgenomen