Born Free - Movies that Matter Educatie

• Burgerschapsonderwijs
• Geschiedenis
• +1
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1-3

Introductie

Welkom bij deze les bij de film Born Free (Ilvy Njiokiktjien, 2019). Tijdens deze les maakt jouw klas kennis met filmeducatie en mensenrechten in de breedste zin. Film is een uitstekend middel om het besef van jongeren over maatschappelijke thema's te vergroten. Met deze les open je de ogen van leerlingen en studenten voor mensenrechtenthema's. In deze les bekijken leerlingen de film An Occurrence at Arverne (2019). In An Occurrence at Arverne volgen we een man die een kort bezoek brengt aan een leeg huis. Al snel wordt duidelijk dat het alledaagse niet zonder gevaar is, als je zwart bent. Deze spannende korte film gaat over discriminatie en de gevolgen van stereotypering. Heb je vragen of opmerkingen over deze les? Neem dan gerust contact met ons op door te mailen naar [e-mail] of te bellen naar 020-2807612.

Instructies

Opzet van de les

Deel 1: Apartheid

Deel 2: Nederlandse invloed op Apartheid

Film kijken

Deel 3: Nasleep van Apartheid

Leerdoelen

 Aan het einde van de les:

- weet je wie Nelson Mandela is;

- kun je uitleggen wat Apartheid is;

- kun je uitleggen wat voor rol Nederland heeft gespeeld in Apartheid.

Born Free

Ilvy Njiokiktjien, 2019

 Aan het einde van de les...

1 Weet je wie Nelson Mandela is.

2 Kun je uitleggen wat Apartheid is.

3 Kun je uitleggen wat voor rol Nederland heeft gespeeld in Apartheid.

Deel 1: Apartheid

Deel 2: Nederlandse invloed op Apartheid

Deel 3: Nasleep van Apartheid

 Aan het einde van de les:

- weet je wie Nelson Mandela is;

- kun je uitleggen wat Apartheid is;

- kun je uitleggen wat voor rol Nederland heeft gespeeld in Apartheid.

Deel 1: Apartheid

In de documentaire Born Free, die jullie zo gaan kijken, volgt Ilvy Njiokiktjien 10 jaar lang de eerste Zuid-Afrikaanse generatie die opgroeit in de nasleep van de afschaffing Apartheid. 

Wat weet je al van Apartheid?

In de documentaire Born Free, die jullie zo gaan kijken, volgt Ilvy Njiokiktjien 10 jaar lang de eerste Zuid-Afrikaanse generatie die opgroeit in de nasleep van de afschaffing Apartheid. 

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- Wat weet je al van Apartheid?

Welke vragen komen bij je op als je naar deze afbeelding kijkt?

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- Welke vragen komen bij je op als je naar deze afbeelding kijkt?

Wat zie je op deze afbeelding?

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- Wat zie je op deze afbeelding?

Apartheid wordt onderverdeeld in grote en kleine Apartheid. De "grote Apartheid" bestaat uit de herverdeling van het land. En "kleine Apartheid" zijn de wetten die het dagelijks leven zo inrichten dat witte en zwarte Zuid-Afrikanen gescheiden van elkaar blijven. Welke wet heeft volgens jou het meeste impact gehad?

Grote Apartheid betekent:

- verdeling van het land onder blank en zwart;

- witte bevolking 'krijgt' 87% van het (beste) land;

- zwarte bevolking 'krijgt' 13% van het (vaak slechtere) land;

- de zwarte bevolking krijgt 10 zelfstandige gebieden toegewezen: thuislanden (Bantoestan).

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- Apartheid wordt onderverdeeld in grote en kleine Apartheid. De "grote Apartheid" bestaat uit de herverdeling van het land. En "kleine Apartheid" zijn de wetten die het dagelijks leven zo inrichten dat witte en zwarte Zuid-Afrikanen gescheiden van elkaar blijven. Welke wet heeft volgens jou het meeste impact gehad?

Grote Apartheid betekent:

- Verdeling van het land onder blank en zwart

- Witte bevolking 'krijgt' 87% van het (beste) land

- Zwarte bevolking 'krijgt' 13% van het (dikwijls slechtere) land

- De zwarte bevolking krijgt 10 zelfstandige gebieden toegewezen: thuislanden (Bantoestan).

Grote apartheid

• Verdeling van het land onder blank en zwart

• Blanke bevolking 'krijgt' 87% van het (beste) land

• Zwarte bevolking 'krijgt' 13% van het (dikwijls slechtere) land

• De zwarte bevolking krijgt 10 zelfstandige gebieden toegewezen: thuislanden (Bantoestan)
  

De 10 zelfstandige toegewezen gebieden

Kaart met daarop de 10 zelfstandige toegewezen gebieden.

Kleine apartheid

• Wetten moeten voorkomen dat de zwarte bevolking zich gaat mengen in de leefwereld van de blanken

• Wet op verbod van gemengde huwelijken (1949)
• Ontuchtwet (1950)

• Betere banen waren voor de blanken (bij wet vastgesteld)

Kleine Apartheid betekent:

1 Wetten moeten voorkomen dat de zwarte bevolking zich gaat mengen in de leefwereld van de blanken.

2 Wet op verbod van gemengde huwelijken (1949) en ontuchtwet (1950).

3 Betere banen waren voor de witten (bij wet vastgesteld).

Kleine apartheid

- Wetten moeten voorkomen dat de zwarte bevolking zich gaat mengen in de leefwereld van de blanken

- Wet op verbod van gemengde huwelijken (1949) en ontuchtwet (1950)

- Betere banen waren voor de witten (bij wet vastgesteld)

Wanneer is Apartheid afgeschaft?

1834

1953

1990

1994

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- Wanneer is Apartheid afgeschaft?

Extra informatie voor de docent

1834 Slavernij wordt afgeschaft in Zuid-Afrika. 

1953 Apart onderwijs wordt ingesteld en elke groep krijgt zijn eigen openbare voorzieningen (zowel het onderwijs als de voorzieningen voor blanken zijn doorgaans beter dan die voor de zwarte

bevolking).

1990 Einde Apartheid.

1994 Eerste verkiezingen waarbij ook zwarten mogen stemmen: Mandela wordt gekozen als president.

Bekijk dit filmpje.

Trigger-warning, beelden kunnen als schokkend ervaren worden. 

Bekijk dit filmpje over het bloedbad in Sharpeville. 

Bloedbad van Sharpeville

21 maart 1960

Zwarte bevolking demonstreert tegen een regeling 

waarbij je een speciaal pasje nodig had om 

 vrij, in het land zelf, te mogen reizen.

De politie grijpt hard in: 69 doden

De wereld ziet (voor het eerst) de apartheid

Bloedbad van Sharpeville 21 maart 1960

- Zwarte bevolking demonstreert tegen een regeling waarbij je een speciaal pasje nodig had om vrij, in het land zelf, te mogen reizen.

- De politie grijpt hard in: 69 doden.

- De wereld ziet (voor het eerst) de apartheid.

Waarom was het belangrijk dat de rest van de wereld wist wat er in Zuid-Afrika gebeurde?

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- Waarom was het belangrijk dat de rest van de wereld wist wat er in Zuid-Afrika gebeurde?

Bloedbad van Sharpeville

21 maart 1960

- Zwarte bevolking demonstreert tegen een regeling waarbij je een speciaal pasje nodig had om vrij, in het land zelf, te mogen reizen.

- De politie grijpt hard in: 69 doden

- De wereld ziet (voor het eerst) de apartheid

Extra informatie voor de docent

Op 21 maart 1960 gingen ongeveer 7000 demonstranten in Sharpeville, Vereeniging, naar het politiebureau om te protesteren tegen de paswetten van de Apartheidsregering. De politie reageerde met kogels op het terrein, waarbij 69 mensen om het leven kwamen en 180 gewond raakten.

Je hebt net het filmpje over Apartheid gekeken. Leg in eigen woorden uit wat Apartheid betekent. 

Wat betekent het voor een samenleving als er segregatie (rassenscheiding) plaatsvindt? 

Kan er in een democratisch land Apartheid plaatsvinden? Leg uit waarom. 

Apartheid is het systeem van rassenscheiding. Het vond plaats

tussen 1948 en 1990 in Zuid-Afrika. 

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- Je hebt net het filmpje over de Apartheid gekeken. Leg in eigen woorden uit wat Apartheid betekent. 

- Wat betekent het voor een samenleving als er segregatie (rassenscheiding) plaatsvindt? 

- Kan er in een democratisch land Apartheid plaatsvinden? Leg uit waarom. 

Wat weet je al over Nelson Mandela?

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- Het filmpje in de volgende slide gaat over Nelson Mandela. Wat weet je al over hem?

Hoe lang werd Nelson Mandela opgesloten in de gevangenis?

1. 14 jaar
2. 21 jaar
3. 27 jaar
4. 32 jaar

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- Hoe lang denk je dat Nelson Mandela opgesloten heeft gezeten in de gevangenis?

Bekijk dit filmpje.

Leg in eigen woorden uit waarom Nelson Mandela als icoon voor de strijd van gelijke rechten gezien wordt. 

Nelson Mandela heeft zijn hele leven gevecht voor de rechten van de zwarte bevolking. Benoem 3 van deze mensenrechten. 

Apartheid schond de rechten van de mensen. Benoem 3 mensenrechten die Apartheid schond.

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- Leg in eigen woorden uit waarom Nelson Mandela als icoon voor de strijd van gelijke rechten gezien word. 

- Nelson Mandela heeft zijn hele leven gevecht voor de rechten van de zwarte bevolking. Benoem 3 van deze mensenrechten. 

- De Apartheid schond de rechten van de mensen. Benoem 3 mensenrechten die de Apartheid schond.

Extra informatie voor de docent

Voor meer informatie over Nelson Mandela: https://npokennis.nl/longread/7518/wie-was-nelson-mandela

Mensenrechten:

https://www.amnesty.nl/encyclopedie/universele-verklaring-van-de-rechten-van-de-mens-uvrm-volledige-tekst?gclid=CjwKCAjw9uKIBhA8EiwAYPUS3Ks3ZPXt8XTqMnMgIfByBcF-XncgcT_YO6ho2E5p9x7-B32qy6AgPRoCCnsQAvD_BwE

Deel 2: Nederlandse invloed op Apartheid

- In 1647 strandt het Nederlandse VOC schip bij Kaap de Goede Hoop. Zij besluiten om daar een post op te richten, die zich vervolgens steeds meer uitbreidt. Als gevolg werden de Khoisanstammen van hun eigen grondgebied verdreven. Benoem drie manieren waarop kolonialisme de Khoisan beïnvloedde. 

Aan het eind van de achttiende eeuw veroveren de Britten de Kaap. Hierdoor trekken Nederlandse boeren het binnenland in waar ze eigen republieken stichten die de Britten in 1902 ook innemen. De witte Afrikaners, die van de Boeren afstammen, winnen in 1948 de verkiezingen. Wat zou jij doen als de macht opeens in iemand anders handen zou komen te vallen?

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- In 1647 strandt het Nederlandse VOC schip bij Kaap de Goede Hoop. Zij besluiten om daar een post op te richten, die zich vervolgens steeds meer uitbreidt. Als gevolg werden de Khoisanstammen van hun eigen grondgebied verdreven. Benoem drie manieren waarop kolonialisme de Khoisan beïnvloedde. 

- Aan het eind van de achttiende eeuw veroveren de Britten de Kaap. Hierdoor trekken Nederlandse boeren het binnenland in waar ze eigen republieken stichten die de Britten in 1902 ook innemen. De witte Afrikaners, die van de Boeren afstammen, winnen in 1948 de verkiezingen. Wat zou jij doen als de macht opeens in iemand anders handen zou komen te vallen?

Nadat de witte Afrikaners, die van de Boeren afstammen, in 1948 de verkiezingen hebben gewonnen, wordt rassenscheiding in de wet opgenomen onder de naam Apartheid. De Afrikaners hadden geen stemrecht, dus de keuze werd voor hen gemaakt. Welke mensenrechten worden hierbij geschonden?

De belangrijkste vormgever van de Apartheid is Nederlander Hendrik Verwoerd. Van 1958 tot 1966 was hij premier van Zuid-Afrika. Welke vraag zou jij Hendrik Verwoerd willen stellen? 

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- Nadat de witte Afrikaners, die van de Boeren afstammen, in 1948 de verkiezingen hebben gewonnen, wordt rassenscheiding in de wet opgenomen onder de naam Apartheid. De Afrikaners hadden geen stemrecht, dus de keuze werd voor hen gemaakt. Welke mensenrechten worden hierbij geschonden?

- De belangrijkste vormgever van de Apartheid is Nederlander Hendrik Verwoerd. Van 1958 tot 1966 was hij premier van Zuid-Afrika. Welke vraag zou jij Hendrik Verwoerd willen stellen? 

Heel veel Nederlanders waren het niet eens met Apartheid. Er werden veel anti-apartheidsbewegingen opgericht. Zo werd bijvoorbeeld de Anti Apartheids Beweging Nederland (AABN) in 1971 opgericht. Hoe zou jij Zuid-Afrika kunnen helpen vanuit Nederland?

De Nederlandse anti-apartheidsbewegingen wilden het land economisch treffen. Nederlandse burgers en supermarkten werden gevraagd om sinaasappelen van dit Zuid-Afrikaanse merk te boycotten. Wat voor invloed zou dit hebben op de Zuid-Afrikaanse regering?

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- Heel veel Nederlanders waren het niet eens met Apartheid. Er werden veel antiapartheidsbewegingen opgericht. Zo werd bijvoorbeeld de Anti Apartheids Beweging Nederland (AABN) in 1971 opgericht. Hoe zou jij Zuid-Afrika kunnen helpen vanuit Nederland?

- De Nederlandse antiapartheidsbewegingen wilden het land economisch treffen. Nederlandse burgers en supermarkten werden gevraagd om sinaasappelen van dit Zuid-Afrikaanse merk te boycotten. Wat voor invloed zou dit hebben op de Zuid-Afrikaanse regering?

De film kijken

De film die je gaat kijken is opgenomen in 2019, de film gaat over de jongeren die nu in Zuid-Afrika opgroeien. De film heet ‘Born Free’. Waarom heet deze eigenlijk zo? 

De film die je gaat kijken is opgenomen in 2019, de film gaat over de jongeren die nu in Zuid-Afrika opgroeien. De film heet ‘Born Free’. Waarom heet deze eigenlijk zo? 

Je gaat nu Born Free kijken!

https://www.2doc.nl/documentaires/series/2doc/2019/mei/born-free.html

Deel 3: Nasleep van Apartheid

In Born Free, Mandela’s generatie van hoop, volg je Zuid-Afrikaanse jongeren die opgroeien in een maatschappij waar gelijkheid voor het eerst aan de basis ligt. Wat betekent het om na zoveel jaar van ongelijkheid gelijk te zijn?

De filmtitel is Born Free, maar in hoeverre is deze generatie ‘Born free’?

Wat voor overeenkomsten en verschillen zie jij in de mensen die Ilvy Njiokiktjien volgt in Born Free?

Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- In Born Free, Mandela’s generatie van hoop, volg je Zuid-Afrikaanse jongeren die opgroeien in een maatschappij waar gelijkheid voor het eerst aan de basis ligt. Wat betekent het om na zoveel jaar van ongelijkheid gelijk te zijn?

- De filmtitel is Born Free, maar in hoeverre is deze generatie ‘Born free’?

- Wat voor overeenkomsten en verschillen zie jij in de mensen die Ilvy Njiokiktjien volgt in Born Free?

Welk verhaal uit 'Born Free' raakt je het meeste? Leg uit waarom.

Schrijf 3 dingen op die je geleerd hebt van 'Born Free'. Schrijf 2 dingen op die je nog wil leren. Stel nog 1 vraag die je hebt. 

• Bespreek de volgende vragen met de leerlingen: 

- Welk verhaal uit 'Born Free' raakt je het meeste? Leg uit waarom.

- Schrijf 3 dingen op die je geleerd hebt van 'Born Free'. Schrijf 2 dingen op die je nog wil leren. Stel nog 1 vraag die je hebt. 

Bedankt voor het volgen van deze les. 

Na deze les met jouw klas aan de slag met de verdieping op Born Free, een andere film of onderwerp? Movies that Matter Educatie heeft een ruim aanbod met films en lesmateriaal voor elk leerjaar en niveau. Bekijk het gehele filmaanbod hier.