4H Argumentatiestructuur, -schema's en drogredenen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

argumenteren: examenstof

Standpunt, argument, tegenargument

Soorten argumenten (feitelijke en waarderend)

Argumentatieschema's (type argumenten)

Drogredenen

Structuur van de argumentatie

Standpunt = stelling/mening
Argument = waarmee je jouw standpunt kunt onderbouwen

Voorbeeld

De meeste politici zijn niet te vertrouwen, dus ik ga in de toekomst niet meer stemmen.

Wat is het standpunt?

Wat is het argument?

Voor of achter het standpunt?

Feitelijk (objectief) of waarderend (subjectief) argument?

Je kunt argumenten vaak herkennen aan signaalwoorden als want, omdat, namelijk, aangezien en immers.

Leerlingen moeten meebeslissen over nieuwe tafels en stoelen op school. [Leerlingen moeten kunnen testen of tafels en stoelen comfortabel zijn]

De zin tussen haakjes is een:

1. Standpunt
2. Argument

Standpunt of argument?
Omdat oude auto's heel vervuilend zijn, mogen ze niet meer in het centrum komen.

Omdat oude auto's heel vervuilend zijn is een ...

1. standpunt
2. argument

"Leerlingen moeten meebeslissen over nieuwe tafels en stoelen op school. Leerlingen moeten kunnen testen of tafels en stoelen comfortabel zijn."
["Maar dan kunnen we het meubilair niet meer vóór de kerstvakantie bestellen."] Deze laatste zin is een.....

1. Standpunt
2. Argument
3. Tegenargument

Feitelijk versus waarderend

• Als iemand zijn standpunt ondersteunt met een feitelijke uitspraak noemen we die uitspraak een feitelijk argument. 
• Over een waarderend argument kun je van mening verschillen, over een feitelijk argument niet. Een waarderend argument moet daarom vaak ondersteund worden.

Feitelijke argumenten

Een feitelijk argument:

• is waar / niet waar en is controleerbaar;
• hoef je niet te onderbouwen.

Voorbeeld: I

Ik ga morgen naar de film kijken in Luxor, want die bioscoop is bij mij om de hoek.

rom is Luxor prettiger?

 

Feitelijk of waarderend?

Kun je controleren of het argument klopt? 

Waarderende argumenten

Een waarderend argument:

• geeft een smaak of voorkeur weer;
• hierover kun je van mening verschillen.
•  daarom moet je uitleggen waaróm je dat vindt. 

Voorbeeld: Ik ga morgen naar de film kijken in Pathé, want die bioscoop vind ik veel prettiger.   =>Waarom is Pathé prettiger?

 

Verschil

Kun je controleren of het argument klopt? 

Feitelijk of waarderend?

De kans is erg klein dat je iets wint bij de Postcodeloterij.

1. feitelijk
2. waarderend

Feitelijk of waarderend:
Heel goed dat mobieltjes in de klas verboden zijn. Ze zijn irritant.

1. Feitelijk
2. Waarderend

Feitelijk of waarderend?
Ik ga liever niet mee naar Parijs, want er is veel criminaliteit.

1. Feitelijk
2. Waarderend

Argumentatie op basis van...

- oorzaak en gevolg

- kenmerk of eigenschap

- voor- en nadelen

- voorbeelden

- vergelijking

- autoriteit

1. kenmerk of eigenschap
2. nadeel
3. vergelijking
4. voorbeeld

1. autoriteit
2. oorzaak en gevolg
3. voor- en nadelen
4. voorbeelden

Mikael zal sociaal wel wat onhandig zijn. Hij is immers alleen door zijn moeder opgevoed in een afgelegen bos.

1. oorzaak en gevolg
2. kenmerk of eigenschap
3. voorbeelden
4. autoriteit

Ik vrees dat de leerkrachten in het basisonderwijs geen loonsverhoging zullen krijgen. De docenten in het VO kregen immers ook niets.

1. oorzaak en gevolg
2. vergelijking
3. voor- en nadelen
4. autoriteit

Drogredenen

Fouten in argumentatie.

Er gaat iets mis tussen argument en standpunt.

Twee groepen drogredenen

Onjuist gebruik van een argumentatieschema

Overtreden van een discussieregel

Onjuist gebruik van een argumentatieschema

Een onjuist beroep op:

- oorzaak en gevolg

- kenmerk of eigenschap

- voor- en nadelen

etc.

Onjuist beroep op oorzaak en gevolg

Voorbeeld:

Het is niet zo raar dat minder mensen zich opgeven voor een studie (gevolg en standpunt); studenten moeten nu immers veel meer lenen dan vroeger (oorzaak en argument).

Onjuist beroep op voor- en nadelen

- overdrijven van voor- en nadelen

- vals dilemma:

'Wie niet voor mij is, is tegen mij'

'Als een zwemmer verdrinkt, komt dat niet omdat hij niet gered werd, maar omdat hij niet kon zwemmen.'

Doe boodschappen bij de Jumbo, want Max Verstappen zegt dat het een goede supermarkt is.

1. (onjuist beroep op) kenmerk of eigenschap
2. (onjuist beroep op) autoriteit
3. vals dilemma
4. overdrijven van voor- en nadelen

Diederik is een hooligan want hij zit onder de tattoos.

1. (onjuist beroep op) kenmerk of eigenschap
2. (onjuist beroep op) autoriteit
3. (onjuist beroep op) oorzaak en gevolg
4. overhaaste generalisatie

Het Gouden Ei was een saai boek, dus Nederlandse literatuur is echt niks voor mij.

1. (onjuist beroep op) kenmerk of eigenschap
2. (onjuist beroep op) autoriteit
3. (onjuist beroep op) oorzaak en gevolg
4. overhaaste generalisatie

Zo erg is het toch ook weer niet dat de bijen uitsterven. De dino's zijn ook ooit van de aardbodem verdwenen.

1. Vals dilemma
2. Overhaaste generalisatie
3. Verkeerde vergelijking
4. Overdrijven van voor- en nadelen

Tweede groep: overtreden van een discussieregel

De belangrijkste discussieregel: als je een standpunt geeft, moet je ook een argument voor datzelfde standpunt geven.

Overtreden van een discussieregel

- persoonlijke aanval

- ontduiken van de bewijslast

- vertekenen van het standpunt

- bespelen van het publiek

- cirkelredenering

Ik heb nog geen reden gehoord om géén film te gaan kijken tijdens de les. We moeten dat dus gaan doen.

1. persoonlijke aanval
2. ontduiken van de bewijslast
3. vertekenen van het standpunt
4. cirkelredenering

Wie het niet met mij eens is dat Dostojevski de beste schrijver ooit is, heeft van literatuur geen kaas gegeten.

1. Ontduiken van de bewijslast
2. Vertekenen van het standpunt
3. Cirkelredenering
4. Bespelen van het publiek

Poetin heeft gezegd dat Oekraïne geen lid mag worden van de NAVO. Zie je wel dat hij een oorlog wil beginnen.

1. Ontduiken van de bewijslast
2. Vertekenen van het standpunt
3. Cirkelredenering
4. Bespelen van het publiek

drogredenen

= een uitspraak die logisch lijkt....

..... maar dat niet is

drogredenen

• autoriteitsargument
• vals dilemma
• overhaaste generalisatie
• verkeerde vergelijking
• persoonlijke aanval 

drogredenen

• ontduiken van de bewijslast
• de cirkelredenering 
• vertekenen van het standpunt
• bespelen van het publiek 

Oefenen

Maak de oefeningen op de handout. Zometeen bespreken.

Argumentatiestructuur

Een argumentatiestructuur is een schema waarin je duidelijk maakt op welke manier argumenten met elkaar en met het standpunt samenhangen. 

Argumentatiestructuren

Enkelvoudige argumentatie = één standpunt en één argument

Onderschikkende argumentatie = een argument wordt ondersteund door één of meer subargumenten (=ketenargumentatie)

Nevenschikkende argumentatie = twee of meer argumenten ondersteunen gezamenlijk het standpunt ---> Afhankelijk en onafhankelijk 

Argumentatiestructuren

Enkelvoudige argumentatie (een argument bij een standpunt)

Je kunt beter geen alcohol drinken.

Het is slecht voor je gezondheid.

Argumentatiestructuren

Onderschikkende argumentatie (een gebruikt argument wordt door een ander argument ondersteund).

Je kunt beter geen alcohol drinken.

Het is slecht voor je gezondheid.

Het is slecht voor je lever.

Argumentatiestructuren

Nevenschikkende argumentatie (ieder argument is op zich een zelfstandig argument voor het standpunt)

Je kunt beter geen alcohol drinken.

Het is slecht voor je gezondheid.

Het is gevaarlijk in het verkeer.

Argumentatiestructuren

Combinatie van argumentaties 

Je kunt beter geen alcohol drinken.

Het is slecht voor je gezondheid.

Het is gevaarlijk in het verkeer.

Het is duur.

Het is slecht voor je lever.

Met drank op moet je een taxi nemen.

Een taxi kost meer dan zelf rijden.

Ik ga dan ook niet stemmen bij de volgende verkiezingen. 

Politici zijn niet te vertrouwen

ze hebben immers allemaal hun eigen belangen voorop staan. 

Bovendien ben ik dan op wereldreis. 

(want) Het levert een brandstofbesparing op van van rond de 10 %

We zijn voorstander van een maximumsnelheid voor het autoverkeer.

En daarnaast is een aanzienlijke daling van het aantal verkeersslachtoffers te verwachten

En laten we ook het verschijnsel zure regen niet vergeten

(Zoals) Dit bleek in Zweden ook