3hv woordsoorten extra oefenen les 5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Voornaamwoorden

• persoonlijk
• bezittelijk
• aanwijzend
• vragend 
• betrekkelijk
• onbepaald
• wederkerig
• wederkerend

De tandarts is vandaag afwezig,  want                 is ziek.                 

Nina vindt John leuk. Ze is verliefd op 

Wanneer gaan                     verhuizen?

Hoeveel boterhammen eet                   per dag? 

hij

je

ik

hem

zij

Wat is het pers. vnw. (meer mogelijk)?
Kunt u me morgen naar de bioscoop brengen?

Wat is het pers. vnw. (meer mogelijk)?
Jullie moeten hem deze vraag stellen.

Wie haalt jullie op?

jullie =

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord

mijn huis.
mijn=

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord

Wij hebben ons vergist.
wij =

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord

Is 'mij' persoonlijk of bezittelijk:
Dat boek is van mij.

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord

Zijn pen doet het niet.

Is 'zijn' een bezittelijk of een persoonlijk voornaamwoord?

1. bezittelijk voornaamwoord
2. persoonlijk voornaamwoord

Komen jullie ook naar de kampioenswedstrijd kijken?

'jullie' is een

1. bezittelijk vnw.
2. persoonlijk vnw.

Jullie paspoorten zijn niet meer geldig.

'Jullie' is een

1. bezittelijk vnw.
2. persoonlijk vnw.

Deze glutenvrije spaghetti is speciaal voor mij gemaakt.

'mij' is een

1. bezittelijk vnw.
2. persoonlijk vnw.

Aanwijzend voornaamwoord

Blz. 7

Lees de tekst over het aanwijzend voornaamwoord.

Aanwijzende voornaamwoorden zijn o.a. die, dit, dat, deze. zulke, zo'n diegene en dergelijke. 

• Een aanwijzend voornaamwoord kan in plaats van een lidwoord voor een zelfstandig naamwoord (zn) staan. Het verwijst naar het zn en maakt het zn specifieker. 

• 1) Mag ik een pen van jou? (een = lw)
• 2) Mag ik deze pen van jou? (deze = aanw. vnw)

• In zin 1) wordt een willekeurige pen bedoeld en zin 2) een specifieke pen. 

Benoem het aanwijzende voornaamwoord.

Deze vraag vind ik helemaal niet moeilijk. 

Benoem het aanwijzende voornaamwoord.

Ik heb dit onderdeel altijd al makkelijk gevonden. 

Benoem het aanwijzende voornaamwoord.

Dergelijke vragen mogen ze me gerust stellen.  

Benoem het aanwijzende voornaamwoord.

Aanwijzend voornaamwoord vind ik zo'n gemakkelijke woordsoort.  

vragend

voornaamwoord

aanwijzend voornaamwoord

Wat

heb

je

met

deze

boeken 

gedaan?

vragend

voornaamwoord

aanwijzend voornaamwoord

Van

wie

is 

die

mooie

sjaal? 

Vragend voornaamwoord

Blz. 8

Lees de tekst over het vragend voornaamwoord.

Er zijn vier vragende voornaamwoorden (vrag.vnw): 

• wie, wat, welk(e), wat voor (een).
  
• Een vrag.vnw staat meestal aan het begin van een vraag.
• Voorbeeld: Welke spieren train je met hardlopen?
  
• Wanneer een vrag.vnw midden in een zin staat, kun je er een vraag van maken waarin het vragend voornaamwoord vooraan komt te staan.
  
• Voorbeeld: 
• Weet jij wie er morgen op je verjaardag komen?
  
• Wie komen er vanavond op je verjaardag, weet jij dat? 
• Wie = vragend voornaamwoord

Benoem het vragend voornaamwoord.

Wie is er in een schrikkeljaar geboren? 

Benoem het vragend voornaamwoord.

Ik weet niet wat we vandaag gaan eten. 

Benoem het vragend voornaamwoord.

Wanneer kun je het beste beginnen met leren? 

Benoem het vragend voornaamwoord.

Wat voor een hond past bij jou? 

Benoem het vragend voornaamwoord.

Weet je welke prijs we gewonnen hebben? 

Betrekkelijk voornaamwoord

Blz. 8

Lees de tekst over het betrekkelijk voornaamwoord en betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecendent.

Betrekkelijk voornaamwoord

Het betrekkelijk voornaamwoord verwijst terug, naar
- een woord,
- een woordgroep of
- een zinnetje.
( dit is het antecedent)

Betrekkelijk voornaamwoord

Soms is er geen antecedent aan te wijzen en zit dit bij het woord in.

Je kunt het dan vervangen door degene die, of datgene dat.

• Wie dit lees is gek.
• Degene die dit leest is gek.
• Wat je zegt, ben je zelf.
  
• Datgene dat je zegt, ben je zelf.

Onbepaald voornaamwoord

Blz. 9

Lees de tekst over het onbepaald voornaamwoord.

Onbepaald voornaamwoord

Verwijst naar een persoon, groep personen of ding, maar blijft vaag.

Iedereen, men, iets, niemand, alles, allemaal, iemand, etc.

Het > zin waarbij 'het' de rol van het onderwerp is:
Onthoud: Sfeer of weer

Het  is gezellig.

Het regent pijpenstelen. 

Wie heeft het schoolfeest georganiseerd?
wie is een?

1. aanwijzend voornaamwoord
2. persoonlijk voornaamwoord
3. vragend voornaamwoord
4. betrekkelijk voornaamwoord

Wat heb je gisteren gedaan?

Wat is een?

1. vragend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord
3. onbepaald voornaamwoord
4. aanwijzend voornaamwoord

Wie zou zo'n reis op die leeftijd ook durven te maken?

wie is een?
die is een?

1. Wie = een vragend voornaamwoord die = aanwijzend voornaamwoord
2. Wie = een vragend voornaamwoord die = betrekkelijk voornaamwoord
3. Wie = een betrekkelijk voornaamwoord die = aanwijzend voornaamwoord
4. Wie = een betrekkelijk voornaamwoord die = betrekkelijk voornaamwoord

De tafel die scheef staat is omgevallen.

Die is een?

1. aanwijzend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord
3. betrekkelijk voornaamwoord m.i.a.
4. vragend voornaamwoord

Het meisje dat hij leuk vindt.

Dat is een?

1. Bezittelijk voornaamwoord
2. Aanwijzend voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord
4. Persoonlijk voornaamwoord

De vrouw die daar loopt, is mijn buurvrouw.
Die is een?

1. aanwijzend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord
3. persoonlijk voornaamwoord
4. vragend voornaamwoord

Dat meisje zat de hele avond alleen.

Dat is een?

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Vragen voornaamwoord
3. Onbepaald voornaamwoord
4. Betrekkelijk voornaamwoord

Wat je daar schrijft, klopt precies!

Wie is een?

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Vragend voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord m.i.a.
4. Betrekkelijk voornaamwoord

Wat is ook alweer een wederkerig voornaamwoord?

1. 'Me' in de zin: Ik vergis me
2. 'Elkaar' in de zin: we hebben elkaar gemist.

Het woordje 'zich' is altijd een...

1. wederkerig voornaamwoord
2. wederkerend voornaamwoord

Oefenen

Blz. 9

Lees de theorie en maak opdracht C van het werkblad:

8. Als het gaat regenen, neem ik mijn paraplu mee.

9. Hij doet lekker wat hij zelf wil, met zijn bijzondere kledingstijl.

10. Op die toets kan je beter niet spieken.

11. Wat heeft de hond, die daar zit, in zijn bek?

12. Iedereen weet waar die lekker koekjes te koop zijn.

13. Alles wat ik weet, is volgens hem genoeg.

14. Is dat jouw fiets of is die van mij?