De Tweede en Derde Punische Oorlog

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Cultuurvragen bij les 29-32:

De Tweede en Derde Punische Oorlog

Maak voor beantwoording van deze vragen gebruik van de informatie op TB pagina 110, 112 en 114

Maak voor beantwoording van deze vragen gebruik van de informatie op TB pagina 110, 111 (= tekst 29), 112 en 114

Wanneer speelt tekst 29 zich af?

1. vóór de Eerste Punische Oorlog
2. tijdens de Eerste Punische Oorlog
3. na de Eerste Punische Oorlog
4. waren er Punische Oorlogen dan?

De volgende vraag gaat onder andere over deze kaart, maar je kunt het antwoord ook terugvinden in je tekstboek op pagina 110.

Na de Eerste Punische Oorlog versterkte Carthago zijn positie in Spanje.
Wat hanteerden de Carthagers en Romeinen als noordgrens van de Carthaagse invloedssfeer in Spanje?

Na de Eerste Punische Oorlogen is de macht van Rome enorm gegroeid. Zo beheersen nu vrijwel heel Italië. Ook hebben ze veel bondgenoten buiten hun eigen machtsgebied. Een van die bondgenoten is de stad Saguntum.
Zoek die stad op de kaart, en sleep de rode ster die je
hiernaast ziet staan ernaartoe.

Wat is het effect van een bondgenootschap in de Romeinse tijd?

1. dat bondgenoten op (militaire) hulp van Rome kunnen rekenen als ze worden aangevallen, en andersom
2. dat bondgenoten alleen nog maar handel mogen drijven met de Romeinen en niet met andere volken
3. dat bondgenoten tot slaaf worden gemaakt door de Romeinen
4. dat er in een stad van Romeinse bondgenoten alleen maar Latijn mag worden gesproken

Wat is er potentieel problematisch aan het bondgenootschap tussen Rome en Saguntum, na de Eerste Punische Oorlog?

1. Rome heeft geen vloot en kan Saguntum dus niet goed te hulp komen als dat nodig is
2. Saguntum ligt in Carthaags gebied en een conflict met Rome ligt dus op de loer
3. De Romeinse legerleiding spreekt geen Spaans en kan daardoor niet met de inwoners van Saguntum communiceren als dat nodig is
4. De inwoners van Saguntum zijn heel arm en haten eigenlijk de rijke Romeinen op wie ze jaloers zijn

Wat vind jij:
Is het terecht dat Hannibal de stad van de Romeinse bondgenoot Saguntum heeft belegerd en ingenomen?

1. Ja, want Saguntum lag ten zuiden van de rivier de Ebro en dus in het gebied waarvan de Romeinen en Carthagers hadden afgesproken dat het Carthaags gebied was
2. Nee, want Saguntum was een bondgenoot van Rome en dus had Hannibal die stad met rust moeten laten.
3. Ja, want ik snap dat Hannibal een manier zoekt om wraak te nemen vanwege de Eerste Punische Oorlog
4. Nee, want Hannibal wist dat hij hiermee weer een oorlog met Rome zou ontketenen waarbij heel veel mensen zouden sneuvelen. (Net zoals wanneer Poetin een NAVO-lid zou aanvallen.)

De Romeinen hadden lang geaarzeld voordat ze Saguntum te hulp waren gekomen. Het lag immers in Carthaags gebied. Toen ze uiteindelijk toch besloten om hulp te leveren, was het al te laat: Saguntum was al ingenomen. Die situatie heeft tot het volgende spreekwoord geleid: "Senatu deliberante, Saguntum periit" = Terwijl de senaat aan het overleggen was, is Saguntum ten onder gegaan.

Met welke Nederlandse uitdrukking is dit spreekwoord te vergelijken?

1. Beter laat dan nooit
2. Van uitstel komt afstel
3. Mosterd na de maaltijd
4. Iemand van de wal in de sloot helpen

Met welk bijzonder oorlogswapen viel Hannibal Italië binnen?

1. Schepen met een loopplank en enterhaken
2. Ongetrainde soldaten
3. Oorlogsneushoorns
4. Oorlogsolifanten

Bekijk bovenstaande foto en

beantwoord de vraag op de volgende pagina.

Op welke manier verwijst deze computeranimatie van Hannibal naar zijn bijzondere oorlogswapen?

Bekijk deze foto en die op de volgende pagina's van het monument

'Animals at war', in Hyde Park, Londen.

Beantwoord de vraag op de pagina na de foto's.

Op het monument voor 'Animals in war' zie je voor en boven de olifanten duiven vliegen. Die duiven zijn net als alle andere dieren gebruikt in oorlogssituaties. Welke functie zouden duiven in een oorlog hebben gehad?

De duiven op het oorlogsmonument hebben daarnaast ook nog een symbolische functie. Waar verwijzen ze naar?

Heeft Hannibal ooit de stad Rome aangevallen?

1. ja
2. nee

Waarom viel Scipio Hannibals leger in Italië niet aan, maar verlegde hij de strijd naar Spanje en Carthago?

1. Scipio is bang voor een directe confrontatie met Hannibal die in Italië zo succesvol was gebleken
2. De meeste Romeinse soldaten zaten nog in Spanje en daar kon Scipio dus direct slag leveren
3. Hiermee kon Scipio burgerslachtoffers en vernietiging van steden in Italië voorkomen
4. Hiermee kon Scipio voorkomen dat er vanuit Spanje of Carthago opnieuw een invasie naar Italië kon worden opgetuigd

Welke twee vredesvoorwaarden kregen de Carthagers opgelegd na de Tweede Punische Oorlog?

1. De kolonies in Spanje overdragen en 10 jaar lang een boete betalen.
2. Vloot inleveren en de haven blokkeren.
3. Vloot vernietigen en de stadsmuren slopen
4. Vloot inleveren en 50 jaar lang een boete betalen

De twee opgelegde vredesvoorwaarden waren bedoeld om Carthago blijvend vleugellam te maken. Het was de bedoeling dat Rome op geen enkel vlak meer iets van de stad te vrezen had, noch wat betreft handel/concurrentie, noch in militair opzicht. Maar Carthago komt de vernietigende klap van één van de vredesvoorwaarden relatief snel te boven. Want wat is het geval?

1. De Carthagers betalen hun schuld al in 10 jaar af en kunnen daarna hun economie weer opbouwen.
2. De Carthagers heroveren Saguntum en beginnen daar de zilvermijnen opnieuw te exploiteren.
3. De Carthagers herbouwen hun vloot en heroveren daarmee Sicilië.
4. De Carthagers stichten een nieuwe kolonie in het huidige Zuid-Frankrijk: de havenstad Marseille.

Waarom zou Scipio de eervolle bijnaam 'Africanus' hebben gekregen?

Bekijk deze korte compilatie van speeches in de Tweede Kamer door Marianne Thieme, voormalig voorzitter van de Partij voor de Dieren.

Beantwoord daarna de vraag op de volgende slide.

Citeer de Latijnse zin waar Marianne Thieme met haar uitspraak naar verwijst.

Wat is de reden van zowel Cato als Marianne Thieme voor het feit dat ze ELKE speech die ze geven met dezelfde zin afsluiten?

In welk jaar was het einde van de derde en laatste Punische oorlog?

1. 146 v. Chr.
2. 1945
3. 201 v. Chr.
4. 127 v. Chr.

Wat vind jij? Hoe zou jij het optreden van Rome
tijdens de Derde Punische Oorlog typeren?
Kies het woord dat je het best vindt passen.

wreed

tactisch/ strategisch

terecht

zinloos

begrijpelijk

genocidaal

overdreven

grondig

bijgelovig

onrechtvaardig

1ste Punische oorlog

(264 - 241 v. Chr.)

2de Punische oorlog

(218 - 201 v. Chr.)

3de Punische oorlog

(149 - 146 v. Chr.)

Sicilië

Hamilcar Barcas

Italië

Hannibal

Scipio

Ceterum censeo Carthaginem esse delendam.

Sleep bovenstaande termen en uitspraken naar de juiste plek:
hoort dit bij de Romeinen of bij de Carthagers?

De Carthagers

De Romeinen

belegeren Saguntum

bondgenoten van Saguntum

trekken over de Alpen

olifanten

worden verslagen bij Cannae

ruiters

infanterie

bevoorrading is een probleem

Hannibal

Scipio

domineren inmiddels op zee

komen tot voor de poorten

worden verslagen bij Zama

branden de stad af en vernietigen elk huis

moeten hun vloot inleveren

Africanus

Cato

gebruiken zout als wapen