Les Zoönose Deel 2

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Zoönosen

Zoönose deel II

• Via het Ontwikkelcentrum
  
• Onderdeel gezondheid
  
• Boek: Infectieziekten
  
• Hoofdstuk 4: Zoönosen

Deze les

In deze les gaan we het volgende behandelen:

• Zoönosen van  vogels (gele pagina's)
• Zoönosen van herkauwers en paarden (blauwe pagina's) 

Zoönosen van Vogels

Hoofdstuk 4, paragraaf 4

Pappegaaienziekte

Deze ziekte veroorzaakt luchtwegontsteking bij vogels. De symptomen van de ziekte bij mensen lopen uiteen van neusverkoudheid tot longontsteking en plotselinge koorts

Andere naam voor deze ziekte is: Ornithosis.

Deze ziekte komt met name voor bij pappegaaien, maar ook andere vogels kunnen dit krijgen of bij zich dragen.

Oorzaak en overdracht

Papegaaienziekte is een virus dat wordt overgedragen via de ontlasting. Daarnaast kan het virus zich ook verspreiden door het indrogen van de ontlasting, de virusdeeltjes kunnen dan via de lucht zich verspreiden

Behandeling

Je kunt het voorkomen door besmette vogels apart te huisvesten en hygiëne regels in acht te nemen.

Vogelgriep

Vogelgriep wordt ook wel Aviaire Influenza genoemd en komt voor bij vogels. 

Pluimvee en wilde watervogels zijn erg gevoelig voor dit virus. 

De vogelgriep is lastig te bestreiden en bij pluimvee leidt dit vaak tot het overlijden. Bij wilde watervogels zijn het vaker mildere varianten, waardoor ze het wel kunnen overdragen maar niet dood aan gaan. 

Oorzaak en overdracht

Vogelgriep is een virus. Watervogels zijn dus een natuurlijke bron van het milde vogelgriepvirus. Zeer waarschijnlijk worden de kippen besmet door uitwerpselen die de wilde watervogels achterlaten op de grond en in waterplassen in de uitloop. Die poep bevat vogelgriepvirusdeeltjes

Behandeling

Besmette bedrijven moeten worden geruimd en wij moeten hygiëne regels in acht nemen om contact te vermijden met zieke dieren.

Het is een aangiftplichtige ziekte.

Zoönosen van herkauwers en Paarden

Hoofdstuk 4, paragraaf 5

Botulisme

Dit is een bacterie die sporen kan vormen. De sporen kunnen lange tijd in leven blijven, in modder bijvoorbeeld, en worden door allerlei dieroorten opgenomen. Ze komen tot leen in de darm en produceren gifstoffen die de ziekte veroorzaken. Hierdoor overlijdt het dier.

Ook in deze kadavers blijven de bacteriën zich vermenigvuldigen en gifstoffenaanmaken dievrijkomenin de omgeving. Met name in de zomer.

Mensen kunnen besmet worden door eten van bedorven voedsel dat besmet is met Botulisme

Oorzaak en overdracht

Het is een bacterie die in eerste instantie bij vogels voorkomt maar door drinkwater ook vaak bij herkauwers.

Behandeling

Essentieel is het verwijderen van dode dieren. Door deze snel weg te halen, is de kans op botulisme kleiner.

Het is een aangiftplichtige ziekte.

BSE

BSE wordt ook wel gekke koeien ziekte genoemd. Door opeten van besmet dierlijk materiaal kan besmetting plaats vinden. Deze ziekte tast de hersenen, het ruggenmerg en/of de zenuwen aan. 

Bij mensen leidt BSE tot dementie, maar bij herkauwers tot afwijkend gedrag, overgevoeligheid voor geluid en aanraking, dronkenmansgedrag enverlamming. 

Bij schapen en geiten noemen we de ziekte Scrapie.  Bij mensen de zieke van Creutzfeldt-Jakob

Oorzaak en overdracht

De ziekte wordt veroorzaakt door een Prion.  Door het opeten van besmet dierlijk materiaal kan besmetting plaats vinden. 

Behandeling

De prionen die de ziekte veroorzaken zijn taai en moeilijk te bestrijden. Besmette dieren moeten daarom vernietigd worden en mogen niet in de voedeselketen terecht komen.

Het is een aangiftplichtige ziekte

Tuberculose

Je kent het misschien ook als TBC. Het komt bij alle huisdieren voor. 

Lang niet alle gastheren zijn hier ziek van maar kunnen het wel overdragen. 

Het is een ernstige ziekte en kan ook bij de mens veel verschijnselen veroorzaken. 

Oorzaak en overdracht

Tuberculose wordt veroorzaakt door een bactierie en is een infectie die kan plaatsvinden  via het darmkanaal en via de luchtwegen.

Als de bacteriën zich eenmaal in het lichaam bevinden worden er tuberkels gevormd, vandaar de naam.

Behandeling

Bij de menskan men tbc bestrijden met een aantal middelen maar de therapie duurterg lang.

Behandeling van landbouwhuisdieren is verobden en bij kleine huisdieren af te raden.

Het is een aangiftplichtige ziekte

Miltvuur

Miltvuur komt wereldwijd voor, maar in Nederland en een groot deel van Europa zien we het nauwelijks meer.

Planteneters zijn erg gevoelig voor miltvuur en overlijden meestal aan ernstige ademhalingsproblemen en bloedingen. 

Bij de mens ontstaan pijnlijke zwellingen van de huid, darmontsteking of longontsteking.

Oorzaak en overdracht

Miltvuur is een kleine bacterie die sporen kan vormen. door de sporen kan de bacterie uitstekend buiten de gastheer overleven, bijvoorbeeld in de grond. 

Behandeling

Dieren die besmet zijn met miltvur moeten worden 'vernietigd' omdat lastig is te bestrijden.

Het is een aangiftplichtige ziekte.

Q-koorts

Q-koorts komt voor bij koeien, schapen  en geiten. Het is erg lastig om te bestrijden.

Na inademen wordt de bacterie via de bloedbaan door het hele lichaam verspreid. Bij herkauwers is abortus het belangrijkste verschijnsel. Van besmette mensen krijgt maar veertig procent met ziekteverschijnselen te maken, zoals griepachtige verschijnselen. Zwangere vrouwen hebben een verhoogd risico om het te krijgen. 

Oorzaak en overdracht

De bacterie wordt via de lucht overgedragen en na het inademen vermenigvuldigt het zich in de longen en komt het vervolgens in de bloedbaan.

Behandeling

Er is een vaccin tegen Q-Koorts beschikbaar, deze wordt in Nederland niet voor mensen gebruikt maar kan wel. 

Mensen kunnen bij heftige verschijnselen antibiotica krijgen.

Tetanus

De bacterie die tetanus veroorzaakt komt overal op en in de bodem voor. Tetanus kan ontstaan bij een infectie met straatvuil of ontlasting besmette worden.

Deze bacterie houdt niet van zuurstof en een wond moet dus echt diep zijn om een infectie tot gevolg te hebben.

De bacterie ontwikkelt zich tot een gif die via het ruggenmerg door het lichaam gaat. Je kunt hier spastische verlamming van krijgen.

Oorzaak en overdracht

Tetanus wordt dus veroorzaakt door een bacterie die niet goed over zuurstof kan. Vaak vindt de verpreiding plaats via (diepe) wonden. 

De bacterie zit overal in en op de grond.

Behandeling

Voor paarden en mensen is er een Vaccin.  Regelmatige vaccinatie is dus ook aangeraden.

Voor andere dieren is er geen vaccin en ook behandeling is moeilijk.

Zere bekjes

Bij schapen en geiten komt de zoönose 'zere bekjes' voor.  Vooral jonge dieren zijn er gevoelig voor.

Rond de mond zie je vaak blaasjes en korstjes ontstaan, maar ook rond de geslachtsdelen. Deze plekjes rond de mond zijn erg pijnlijk en vaak drinken deze dieren dan ook slecht.

Lammeren kunnen de zere bekjes ook via de uier op het ooi of de geit overbrengen wat dan weer uierontsteking veroorzaakt.

Oorzaak en overdracht

Zere bekjes wordt veroorzaakt door een virus en is besmettelijk.

Via wondjes aan onze handen kunnen wij ook uitslag krijgen.

Behandeling

Omdat het een virus is, is het bestrijden erg lastig.

Wat heel belangrijk is om goed op de hygiëne te letten in de omgang met de dieren om verdere verspreiding te voorkomen.

Draag zorg voor lammeren door de voedselopname in de gaten te houden

Welke van onderstaande zoönosen bij landbouwhuisdieren zijn aangiftplichtig?

1. Allemaal
2. Botulisme, BSE, tbc, Miltvuur
3. Q-koorts, Tetanus, zere bekjes en BSE
4. BSE, TBC en miltvuur

Einde

Dit is de laatste les over zoönosen. Heb je vragen, dan kun je mij gerust mailen.

De opdracht 'voorlichtingsfilm zoönose' hoort hierbij.