3 HAVO - Van de Graaff generator en spanning

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 5: Schakelingen

Van de Graaf generator & Spanning

Leerdoelen

• Je leert hoe van de Graaff generator werkt.
• Je leert wat spanning is.
•  Je leer hoe een atoommodel eruit ziet.

Terugblik op vorige les

Terugblik op vorige les

Vragen:

• Wat gebeurde er met de ballon?
•  Hoe kwam dat?
• Met welke lading is de ballon geladen?
• Met welke lading zijn de haren geladen?
• Welke weeromstandigheden zijn het best om met geladen voorwerpen een proef te maken?regenachtige, vochtige, zeer winderig of droog vriezend 

Geheim van een atoom

• Een atoom bestaat uit een atoomkern en vrije bewegende elektronen.
• De atoomkern is positief geladen (+) en de elektronen zijn negatief geladen (+). 
• Als er evenveel protonen als elektronen zijn in één atoom dan is het atoom elektrisch neutraal.  

Spanning en Elektronen

Stelt plaatje 1 stroomsterkte voor?

Rechts = goed

Links = fout

Stelt plaatje 2 stroomsterkte voor?

Wat stelt plaatje 3 dan voor?

Rechts = spanning

Links = neutraal

1. Bol A is negatief geladen, bol B is positief. Er bestaat dan spanning tussen bollen A en B.

2. -Als je tussen A en B een geleidende verbinding maakt, gaan de elektronen bewegen van A naar B. Er loopt dan een elektrische stroom.

https://nova-natuurkunde.secure.malmberg.nl/stream/3_havo_2020/lessons/chapter/es:986CD417-88E8-4F04-B508-14CB0849BFA0/paragraph/es:E79A0540-BE35-469D-B623-19EE9E2ACF4E/lesson/es:7B86DE48-07FB-40B7-9FF6-8A4E7FABF320?streamId=3_havo_2020

Spannigsbron

Een spanningsbron zorgt ervoor dat er een lange tijd een stroom kan lopen. Daarom gebruik je in het dagelijkse leven dynamo’s, accu’s en batterijen in plaats van door wrijving geladen voorwerpen.

Zelf aan de slag

• Maak van het hoofdstuk 5 paragraaf 1 de opdracht 1,2  en opdracht 4,9.

Elektronen hebben een .... lading

1. negatieve
2. positieve
3. neutrale
4. geen

Voorwerpen stoten elkaar af als...

1. de lading gelijk is
2. de lading ongelijk is

Om een positieve lading te maken...

1. voeg ik protonen toe
2. voeg ik elektronen toe
3. haal ik protonen weg
4. haal ik elektronen weg

Hoe heten de deeltjes die van het ene naar het andere voorwerp 'overspringen'?

1. protonen
2. elektronen
3. neutronen

Waarom gaan de haren van deze vrouw omhoog staan?

1. De haren hebben tegenovergestelde lading en stoten elkaar af.
2. De haren hebben dezelfde lading en stoten elkaar af.
3. De haren zijn magnetisch geworden.

Lading A trekt lading B aan en stoot lading C af.
Je weet nu:

I. Lading A is positief geladen
II. Lading B en C hebben niet dezelfde lading

1. Beide stellingen zijn waar.
2. Stelling I is waar, stelling II is niet waar.
3. Stelling I is niet waar, stelling II is waar.
4. Beide stellingen zijn niet waar.

Wat gebeurt er wanneer er wrijving plaatsvindt tussen een ballon en een wollen doek (de haren) ?

1. Door de wrijving zullen negatieve deeltjes overspringen naar de ballon, de ballon is negatief geladen en de wollen doek positief.
2. Door de wrijving zal de ballon elektrisch neutraal worden
3. Door de wrijving zullen de negatieve deeltjes overspringen naar de ballon. de ballon en de wollen doek zullen beiden negatief geladen zijn
4. Er gebeurt niets

Een positief voorwerp wil graag neutraal worden door ...

1. ... zijn positieve lading af te geven.
2. ... elektronen op te nemen.

Welke van onderstaande deeltjes bevindt zich niet in de atoomkern?

1. proton
2. neutron
3. elektron

Welke weeromstandigheden zijn het best om met geladen voorwerpen een proef te maken?

1. regenachtige
2. vochtige
3. zeer winderig
4. droog vriezend

Wat is weerstand?

• Weerstand in een draad is afhankelijk van:

Lengte: Hoe langer de draad hoe hoger de weerstand

Dikte: Hoe dikker de draad hoe lager de weerstand

Temperatuur: Hoe hoger de temperatuur hoe hoger de weerstand

Materiaal: bepaalde materialen hebben een hoge weerstand (zoals plastic, metalen hebben een lage weerstand