3.2 Nederland en Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Ga op je laptop naar Lessonup.com

Log in met de code linksonder

Hoe werd de Nederlandse Republiek bestuurd in de 17e eeuw?

1. De zelfstandige gewesten bepaalden zelf.
2. De Staten besloten alles.
3. De Republiek was een oligarchie, bestuurd door regenten
4. De stadhouder had de absolute macht.

Welke positie hadden de stadhouders?

1. Geen: de raadspensionaris stond boven de stadhouder
2. Ze hadden de absolute macht in de Republiek
3. De regenten konden de stadhouder benoemen of ontslaan.
4. Vrij veel macht, maar moesten samenwerken met regenten.

Maak de zin af: deze vorm van besturen (een olicharchie met een stadhouder), was toen bijzonder omdat...

3.2 Nederland en Europa

3.2 Nederland en Europa

Leerdoelen

Vandaag 

1. Je kunt beschrijven hoe de economie bloeide in Nederland in de 17e eeuw
2. Je weet hoe Nederlandse steden groeiden

Volgende les

1. Je weet hoe regels voor oorlogen ontstonden
2. Je weet hoe Nederland oorlog voerde met omringende landen

In deze paragraaf staat 'De Gouden Eeuw' centraal. Wat is de Gouden Eeuw?

Gouden eeuw

Gouden eeuw: lange bloeiperiode van de Republiek in de 17e eeuw. Was toen het rijkste land van Europa. Bloei van:

• economie
• wetenschap
• cultuur

Door handel kon er veel geld verdiend worden

--> graanhandel met havens bij de Oostzee. 

--> specerijenhandel Oost-Indië door VOC

--> Amsterdam werd daardoor belangrijkste stapelmarkt/stapelplaats van Europa.

De belangrijkste begrippen die te maken hebben met de Gouden Eeuw:

• kapitalisme = economisch systeem waarbij ondernemers investeren om winst te maken. Vraag en aanbod bepalen hoe duur iets is.
• handelskapitalisme = kapitalisme in 17e eeuw, in handen van handelaren

• beurzen = gebouwen waar handel werd gedreven. 
• nijverheid = beroepswerkzaamheden waarbij iets wordt gemaakt of bewerkt. Vaak bij mensen thuis. Zorgde ook voor veel rijkdom (textiel). 
• landbouw = ook bron van welvaart (kaas als exportproduct). 

Groeiende steden

Bloeiende economie --> veel werkgelegenheid --> bevolking groeit --> groei van steden --> verbonden met een wereldeconomie

Amsterdam was meest verstedelijkte plaats

Andere voorbeelden: Haarlem, Delft, Enkhuizen, Middelburg

1613: Grachtengordel. 

0

Wat betekent het begrip 'handelskapitalisme'?

Producten opslaan om later te verhandelen noem je:

1. handelskapitalisme
2. stapelmarkt
3. VOC-principe
4. pakhuispolitiek

Wat hoort niet bij de Gouden Eeuw?

1. Bloei in de kunst
2. Bloei in de wetenschap
3. Groeiende handel en industrie
4. Groeiende handel en nijverheid

Aan de slag

• Lees 3.2 tot "Regels voor oorlogen"
• Maak opdracht 1 t/m 4

Ga op je laptop naar Lessonup.com

Log in met de code linksonder

3.2 Nederland en Europa

Leerdoelen

Vandaag 

1. Je kunt beschrijven hoe de economie bloeide in Nederland in de 17e eeuw
2. Je weet hoe Nederlandse steden groeiden

Volgende les

1. Je weet hoe regels voor oorlogen ontstonden
2. Je weet hoe Nederland oorlog voerde met omringende landen

Hoe heten de drie nieuwe grachten die vanaf 1613 gegraven werden en als halve cirkels rond het centrum van Amsterdam liepen?

1. Herengracht, Damesgracht, Prinsengracht
2. Herengracht, Keizersgracht & Prinsengracht
3. Keizersgracht, Prinsengracht, Koningsgracht
4. Prinsengracht, Koningsgracht, Herengracht

Bij welk begrip uit
hoofdstuk 3 past
deze afbeelding het best?

Handelskapitalisme is...

1. politiek systeem waarbij ondernemers investeren om winst te maken
2. economisch systeem waarin de staat bepaald waarin geïnvesteerd moet worden
3. politiek systeem waarin de staat bepaald waarin geïnvesteerd moet worden
4. economisch systeem waarbij ondernemers investeren om winst te maken

De Republiek is in de 17e eeuw in oorlog met Engeland, Spanje en Frankrijk

Regels voor oorlogen 

• Spanje verzwakt: 1648 Vrede van Münster
• Erkennen soevereiniteit Republiek 
• Hugo de Groot: staten moeten zich aan regels houden die voor alle mensen en staten gelden: volkenrecht
• Oorlog alleen uit zelfverdediging / andere goede motieven: oorlogsrecht
•  Zee geen bezit van staten: voor iedereen

Verklaar waarom juist in de Republiek wordt nagedacht over zaken als oorlogsrecht en zeerecht.

Nederland in oorlog

• Engelse Zeeoorlogen (Engelsen wilden einde maken aan overmacht Nederlandse handelaren; verbod vervoer NL goederen naar Engeland).
• 1672: Rampjaar: NL werd door Engeland, Frankrijk én twee Duitse steden (Keulen & Münster) aangevallen. 
• DU & FA via land. Oplossing: polders ten westen van Utrecht onder water lopen: Hollandse waterlinie 

Hollandse Waterlinie

Michiel de Ruyter wordt in 1607 geboren. In welke plaats ziet hij het levenslicht?

1. Vlissingen
2. Amsterdam
3. Domburg
4. Roermond

Michiel gaat op zijn elfde al de zee op als bootsjongen. In verschillende rangen bevaart hij de wereldzeeën. In 1652 gaat hij weer op het land werken. Waarom stopt hij met zijn werk op zee?

1. Hij wilt de politiek in
2. Hij vindt dat hij wel genoeg geld heeft verdiend
3. Hij heeft te veel last van zeeziekte
4. Hij mist zijn familie te veel

Michiel de Ruyter vaart op zee in een groot aanvoerdersschip. Wat is de naam van dit schip?

1. De Vliegende Hollander
2. De Zeeuwse Glorie
3. De Zeven Provinciën
4. De Batavia

Michiel de Ruyter krijgt een enorme staatsbegrafenis, waar veel mensen op af komen Waar ligt hij begraven?

1. De Nieuwe Kerk in Delft
2. De Nieuwe Kerk in Amsterdam
3. Het Binnenhof in Den Haag
4. De Munsterkerk te Roermond

Huiswerk

• Lees 3.2 vanaf "Regels voor oorlogen"
• Maak opdracht 6 en 7

Maak vragen 6 tot en met 9 van 3.2

Je werkt alleen en niet met jouw buurman of buurvrouw!