1.4 aan het werk

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

Startopdracht Simulise 

Zet bij 3 beroepen:

• of je het een leuk beroep vindt.
• een argument om je mening te ondersteunen.
• welk profiel heb je ervoor nodig? 

1.4 aan het werk

1.4 aan het werk

Hoe zijn fossielen ontstaan?

1. Als een levend wezen verdrinkt in een meer of zee.
2. Als een levend wezen overlijd en door veen wordt bedekt.
3. Als een levend wezen in korte tijd wordt bedolven onder sneeuw.
4. Als een levend wezen in korte tijd wordt bedolven onder modder of zand.

Welke 2 dingen geven geologen aanwijzingen over hoe het er vroeger uitzag?

1. fossielen en kalksteen
2. bodemlagen en fossielen
3. bodemlagen en kalksteen
4. fossielen en geschreven bronnen

Hoe is zout in de bodemlaag ontstaan?

1. door het verdampen van zeeën.
2. door overstromingen hebben zeeën zout op de aardlaag achter gelaten.
3. Dinosauriërs aten heel veel zout voedsel en poepten dat uit over de aardlaag.
4. zout is met het ontstaan van de aardkorst in de bodemlaag terecht gekomen.

steenkool

aardgas

aardolie

Plankton sterft en zakt naar de zeebodem, waar het zich opstapelt. Het pakket plankton wordt bedekt door een laag zand en door de hoger druk verandert het in ..........

Als het plankton nog langer onder druk komt te staan veranderd het in .........

als een laag veen (ontstaan door doden planten en dierenresten op de bodem van een waterplas) onder een nieuwe bodemlaag komt te liggen, verandert het door de hoge druk in ...........

Wat is een delfstof?

1. grondstoffen voor de productie van fabrieken
2. grondstoffen die uit de bodem worden gehaald
3. grondstoffen die uit en op de bodem worden gewonnen.
4. Stoffen die in Delft worden gewonnen.

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan je:

• 2 middelen van bestaan noemen
• 2 voorbeelden noemen over hoe de jagers/verzamelaars leefden
• Kort uitleggen waarom de jagers/verzamelaars niet op 1 plek woonden

• Benoemen dat werk in de 19e eeuw arbeidsintensief was
• Uitleggen dat kapitaal steeds belangrijker is geworden bij produceren
• Voorbeelden geven van vestigingsplaatsfactoren
• Uitleggen waarom steeds meer mensen in de dienstensector werken 

= Wat ga je aan het eind van de les kennen + kunnen?

Samen lezen

Blz 32

Primair (landbouw/handwerk)

De sector waarin de mensen op de foto's werken is de: primaire sector 

Het type werk dat de mensen op de foto’s doen, is: arbeidsintensief

• Veel arbeid gebruiken bij produceren (vaak zwaar werk)

In de primaire sector worden voedsel en grondstoffen uit de natuur gehaald

Maken

t/m opdracht 4

Samen lezen

Blz 33

Mijnbouw

Voorbeeld primair/landbouw sector: mijnbouw

Er zijn 2 typen mijnbouw:

1. Dagbouw 
2. Schachtbouw

1

2

Delfstoffen zitten dieper in de bodem: je moet ze uitgraven via een mijn.

Delfstoffen liggen aan het oppervlak: je kunt ze aan de open lucht afgraven

Machines nemen het werk over 

Er waren twee grondstoffen veel nodig voor de stoommachines:

ijzer en steenkool

• IJzer is een metaal
• Steenkool is een brandstof

Secundair (industrie)

De sector waarin de mensen op de foto's werken is de: secundaire sector

Het type werk dat de mensen op de foto’s doen ,is: kapitaalintensief

• Veel geld / machines nodig om te produceren

In de secundaire sector worden spullen geproduceerd/gemaakt

Maken

t/m opdracht 6 

Samen lezen

Blz 34

Vestiging

Op zoek naar een goede plek voor je bedrijf? Let op vestigingsplaatsfactoren

Voorbeelden daarvan zijn:

• dicht bij de klant
  
• goede bereikbaarheid
  
• land met lage lonen
  

In de 19e eeuw werden fabrieken in de buurt gebouwd van havens en steenkoolvelden

Maken

t/m opdracht 8

Samen lezen

Blz 35

Tertiair (diensten)

De sector waarin de mensen op de foto's werken is de tertiaire sector

• Mensen verlenen een dienst 

Vooral in rijke landen hebben veel mensen een baan in deze sector. 

3 sectoren

Sector:	Primaire sector	Secundaire sector	Tertiaire sector
Gericht op:	Verbouwen , produceren en opgraven van grondstoffen	Industrie > verder produceren/bewerken voedsel of maken van auto's	Verlenen van diensten
Bedrijven	Boerderijen of oliebedrijven	Autofabrieken of voedselfabrieken	Ziekenhuis, politie, onderwijs

Maken

t/m opdracht 9

Terugblik

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan je:

• 2 middelen van bestaan noemen
• 2 voorbeelden noemen over hoe de jagers/verzamelaars leefden
• Kort uitleggen waarom de jagers/verzamelaars niet op 1 plek woonden

• Benoemen dat werk in de 19e eeuw arbeidsintensief was
• Uitleggen dat kapitaal steeds belangrijker is geworden bij produceren
• Voorbeelden geven van vestigingsplaatsfactoren
• Uitleggen waarom steeds meer mensen in de dienstensector werken 

= Wat ga je aan het eind van de les kennen + kunnen?

Welke sector hebben we in deze les niet behandeld?

1. Secundaire sector
2. Octaire sector
3. Primaire sector
4. Tertiaire sector

Hoe heet de sector waar voedsel/grondstoffen uit de natuur worden gehaald?

1. Tertiair
2. Octiair
3. Secundair
4. Primair

Hoe heet de sector waar spullen worden geproduceerd?

1. Tertiair
2. Octiair
3. Secundair
4. Primair

Hoe heet de sector waar mensen diensten verlenen?

1. Tertiair
2. Octiair
3. Secundair
4. Primair

vestigingsplaats-

factoren

Tertiaire

sector

dagbouw

Arbeids-

intensief

Primaire sector

secundaire sector

visser

fabrieksarbeider

mijnwerker

boer

timmerman

kapitaalintensief

arbeidsintensief

als iets veel arbeid kost om te maken

als iets veel geld en middelen kost om te maken

dagbouw

schachtbouw

Delfstoffen winnen in de open lucht

Delfstoffen winnen in ondergrondse mijnen

Welke 2 dingen waren bij de eerste fabrieken vooral nodig?

 uitleggen welke 2 dingen veel nodig waren bij de komst van fabrieken.  

1. metaal + stenen
2. hout + stenen
3. brandstof (kolen) + stenen
4. brandstof (kolen) + metaal