H3.2 systematische naamgeving (karakteristieke groepen)

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H3 Organische Verbindingen

NOVA 4VWO

H3.2 Systematische naamgeving

Deze les:

- systematische naamgeving met karakteristieke groepen

- startopdracht: geef de structuren van alle isomeren van heptaan

isomeren van C7H16

Aanpak:

Maak de hoofdketen steeds 1 C korter

plak dit C-atoom als zijtak aan hoofdketen (= NIET aan de laatste C ! )

Systematische naamgeving met karakeristieke groepen

koolwaterstoffen

alkanen

alkenen

halogeenalkanen

alcoholen

alkanol

alkaanzuur

carbonzuren

aminen

alkaan

amine

Stappenplan Systematische naamgeving (blz 146)

1. Zoek en benoem de langste aaneengesloten koolstofketen. Dit is de hoofdketen = stamnaam.
2. Zoek en benoem de karakteristieke groepen (achtervoegsel) en zijgroepen  (voorvoegsels: alfabetisch)
3. Geef de groepen plaatsnummers (achtervoegsel en C=C zo laag mogelijk, anders zijgroepen zo laag mogelijk)
4.  Geef telwoorden (hoe vaak komt dezelfde groep voor).

NOTEER & OEFEN & LEER

Plaatsummers en karakteristieke groepen:

onthoud: de karakteristieke groep bepaalt de uitgang van de stof en heeft ALTIJD het LAAGSTE plaatsnummer

• C=C           > alkeen
• -OH           > alkanol
• -NH2        >  alkaanamine
• -COOH     >  alkaanzuur (altijd op nr 1, dit nummer laat je weg)

Zo doe je dat

We bespreken nu enkele voorbeelden

Luister en controleer of je de uitleg begrijpt

Doe mee met de oefeningen

systematische naamgeving alkenen

• langste keten: 4 C-atomen
  met daarin een C = C
  dus stamnaam is buteen 
• de C = C krijgt een zo laag mogelijk plaatsnummer:
• voor structuur 1: but-1-een 
• voor structuur 2: but-2-een

systematische naamgeving alkenen

• langste keten: 4 C-atomen
  met daarin een C = C
  dus stamnaam is buteen 
• de C = C krijgt een zo laag mogelijk plaatsnummer: 1 of 3
  dus but-1-een
• zijketen is een methylgroep op het 3e C-atoom
  dus 3-methylbut-1-een

En nu jij: wat is de systematische naam van

alcoholen

achtervoegsel: -ol

voorvoegsel: hydroxy -                   

eenvoudigste groep = alkaan + -OH

                                           = alkanol

•                                                                                           butaan-1-ol

Wat is de naam van

carbonzuren

achtervoegsel: -zuur

voorvoegsel: n. v. t.               

eenvoudigste groep = alkaan + -COOH

                                           = alkaanzuur

C van COOH is wèl onderdeel van de langste keten:

uitgang = - zuur

C van COOH is géén onderdeel van de langste keten:

uitgang = - carbonzuur

Geef de namen van deze drie stoffen

aminen

achtervoegsel: -amine

voorvoegsel: amino -                   

eenvoudigste groep = alkaan + -NH2

                                           = alkaanamine

voorbeeld

methaanamine

halogeenverbindingen

achtervoegsel: n.v.t.

voorvoegsel: broom-, jood-, fluor-, chloor-         

eenvoudigste groep = alkaan + halogeen

                                           = halogeenalkaan

•                                                                                             2-broompentaan

Wat is de naam van

Meer dan 1 karakteristieke groep?

De hoogste groep: achtervoegsel

De andere groep: voorvoegsel

opzoeken in Binas 66D

Wat is de systematische naam van

(Gebruik Binas tabel 66D)

• 2-amino2-broompropaanzuur

Hoe leer je dit?

Héél veel oefenen! 

Maak H3.2 opgave 1 t/m 7

Oefen indien nodig extra met de Vaardigheidstrainer H3.1 (namen van alkanen)

Leren tabel 1 t/m 4

Goed bestuderen voorbeeldopdracht 1 t/m 3

Goed bestuderen figuren 1 t/m 4