Les 6. 13.3 Osmose, houtvaten, bastvaten

Welkom
Telefoon in telefoontas
Jas uit en tas van tafel
Pak laptop 
Ga in deze Lesson Up 



1 / 29
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 3

In deze les zitten 29 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Welkom
Telefoon in telefoontas
Jas uit en tas van tafel
Pak laptop 
Ga in deze Lesson Up 



Slide 1 - Tekstslide

Slide 2 - Tekstslide

13.3 Doelen
  • Je kent de functies van houtvaten en bastvaten
  • Ik kan met behulp van osmose uitleggen hoe (delen van) planten aan hun stevigheid komen en hoe worteldruk ontstaat

Huiswerk is 10 t/m 14 van 13.3 + invullen tabel over vissen/insecten/zoogdieren





Slide 3 - Tekstslide

Voortplanting
Bloem
Stengel
Wortel
Water en mineralen opnemen
Glucose maken
Blad
Stoffen vervoeren en stevigheid geven

Slide 4 - Sleepvraag

Hoe komt het als je ranja in water giet, dit eerst op 1 plek blijft liggen en daarna de ranja zich verspreid. Hoe noemen we dit?

Slide 5 - Open vraag

Slide 6 - Tekstslide

Slide 7 - Tekstslide

passief
transport
actief
transport
kost energie
zonder energie
diffusie
osmose
met het concentratie-verschil mee
Kan tegen het concentratie verschil in

Slide 8 - Sleepvraag

Osmose: (A) beweegt altijd naar de plek met de (B) opgeloste stoffen.

A
A:water B: meest
B
A:water B:minste
C
A:opgeloste stoffen B:meeste
D
A:opgeloste stoffen B:minste

Slide 9 - Quizvraag

In de afbeelding hiernaast zie je een paar verschompelde cellen.
De concentratie opgeloste stoffen in de cel is ..... dan daarbuiten.
A
lager
B
even hoog
C
hoger

Slide 10 - Quizvraag

Planten
Celwand is doorlaatbaar voor water én opgeloste stoffen

Bij celmembraan kan water naar binnen of naar buiten

opgeloste stof trekt water aan


turgor
plasmolyse
grens
plasmolyse

Slide 11 - Tekstslide

Planten
Turgor: celmembraan drukt tegen de celwand. De cel is stevig en rekt iets uit

Plasmolyse: De celmembraan laat los van de celwand


turgor
plasmolyse
grens
plasmolyse

Slide 12 - Tekstslide

Milieu waarin de cel zich bevind
A.
Toestand waar de cel zich in bevindt
B.
Er gaat water de cel in/ uit?
Hypertoon
Isotoon
Hypotoon
Plantaardige cellen:
Sleep de onderdelen naar de juiste plek
A.
B.

Je kunt het verschil tussen osmose bij dierlijke en plantaardige cellen uitleggen
hoog
zelfde
laag
Plasmolyse
Grensplasmolyse
Turgor
In
Uit
Blijft gelijk

Slide 13 - Sleepvraag

Als je sla in een bak water legt wordt het steviger, in dressing juist slapper. Leg uit hoe dit komt.

Slide 14 - Open vraag

Toepassen Osmose
stevigheid (alle plantencellen en weefsels)
wateropname (worteldruk)

Slide 15 - Tekstslide

Wortelharen om water op te nemen

Slide 16 - Tekstslide

Zonder wortelharen kan dat dus niet erg goed.
Maar met wortelharen gaat dat veel beter!
wortel zonder wortelharen ________
______________wortel met                                   wortelharen

Slide 17 - Tekstslide

Wortelharen nemen mineralen uit de bodem op in de cel. De concentratie in de cel van de wortels is hoger dan in de bodem.
De opname van mineralen is dus een voorbeeld van
A
diffusie
B
osmose
C
actief transport
D
passief transport

Slide 18 - Quizvraag

worteldruk
wortelharen nemen zouten op
door osmose volgt water

opnemen van zouten kost ATP (energie) 
voor vorming ATP (aerobe dissimilatie) is zuurstof nodig

Slide 19 - Tekstslide

Tilly geeft haar plant extra water. Zoveel dat er door het water geen lucht met zuurstof meer in de bodem komt. Leg uit hoe door het te veel water geven de plant juist verder verdroogt.

Slide 20 - Open vraag

We weten nu hoe water wordt opgenomen, wat gebeurt er vervolgens met het water in een plant?

Slide 21 - Open vraag

Vaatbundels
'pijpleidingen' 
van de plant
Houtvaten
Bastvaten

Slide 22 - Tekstslide

Bastvaten
  •  vervoeren water en organische stoffen (sacharose) 
 van blad naar de rest van de plant

  • liggen aan de buitenkant van een vaatbundel



Slide 23 - Tekstslide

Houtvaten
  •  vervoeren water en mineralen 
 van wortel naar blad 
  •  dikke celwanden
  • grote openingen 

water omhoog gepompt door: worteldruk, capillaire werking, verdamping

Slide 24 - Tekstslide

transport in houtvaten

transport van water en mineralen vanaf wortels omhoog

stuwende kracht door 3 componenten:

  • verdamping via huidmondjes zorgt voor zuigkracht
  • capillaire werking, doordat het nauwe vaten zijn en het water als een 'draad' omhoog gaat (zie afbeelding hiernaast)
  • worteldruk: mineralen actief opgenomen, hierdoor hogere osmotische waarde, die water uit bodem trekt

Slide 25 - Tekstslide

Maximum hoogte boom
De worteldruk, verdamping en capillaire werking kennen een maximum. Dit houdt in dat er ook een fysiek maximum zit aan de hoogte van een boom. Dit is ca. 130 meter. Hoger kan een boom niet worden.

Slide 26 - Tekstslide

samenvatting
  • De stengel verbindt de wortels met de bladeren
  • Water (en opgeloste stoffen) moeten van de wortel naar de bladeren
  • Voedingsstoffen die gemaakt zij bij de fotosynthese moeten van de bladeren naar de wortels (en andere delen bv. vruchten en zaden)

  • Door de hele plant lopen transportbuisjes
  • We noemen dit vaten
  • Deze vaten zitten in groepjes bij elkaar ....
  • ..... vaatbundels.

  • Het transport gaat dus in twee richtingen
  • Van beneden naar boven ....
  • ..... water en mineralen via houtvaten
  • Van boven naar beneden  ....
  • .... glucose en water via bastvaten

Slide 27 - Tekstslide

Huiswerk
Maak opdracht 10 t/m 14 van 13.3

+ MAKEN VAN EXTRA LESSONUP TER VOORBEREIDEN VAN TOETS

Slide 28 - Tekstslide

Petra maakt zoutoplossingen met oplopende concentraties. Ze weet niet meer of ze dit van links naar rechts of andersom had gedaan. Ze stopt frietjes van gelijke lengte in de bekers. De frietjes in de linker beker zijn het langst. Was hier de zoutconcentratie hoog of laag?
A
laag
B
kun je niet weten
C
hoog

Slide 29 - Quizvraag