Transport & Afweer

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

JdW-kijkwijzer

Lesopbouw:

1. VOORAF: Startklaar, Voorkennis activeren
2. INSTRUCTIE: Leerdoelgericht werken, Inclusieve didactiek, Concrete en herkenbare voorbeelden
3. TOEPASSING: Actieve verwerking, Formatief handelen 
4. EVALUATIE: Afsluiting

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Chromebook, JdW-map, etui 
• Lessonup open & vul code in
• Malmberg.nl open voor je opdrachten

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan het welbevinden van leerlingen. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zitten startklaar en zijn bijvoorbeeld ingelogd in LessonUp en hebben hun JdW-map op tafel.

Thema 11 Transport en Afweer

Activatie

Wat ken je al? 

Functie bloed?

Wat is de functie van Rode bloedcellen?

1. Wond dichtmaken
2. Zuurstof vervoeren
3. Bloed een rode kleur geven
4. Bacteriën doden

Kunnen witte bloedcellen door de wand van bloedvaten?

1. Nee
2. Ja

Bloedplasma bestaat uit?

1. alleen water
2. water & eiwitten
3. Water. eiwitten & opgeloste stoffen
4. Opgeloste stoffen

Witte bloedcellen zijn belangrijk voor....

1. transport
2. Ziekteverwekkers doden
3. vervoer voedingsstoffen

Waarom noem je de bloedomloop bij de mensen een dubbele bloedsomloop?

1. Omdat bloed twee keer door het hart stroomt
2. Omdat we twee harthelften hebben
3. Omdat we twee armen hebben
4. Omdat we twee benen hebben

Welke is de kleine bloedsomloop?

1. Hart - Organen - Hart
2. Hart - Longen - Hart

Welke is de grote bloedsomloop?

1. Hart - Organen - Hart
2. Hart - Longen - Hart

Wat de Aorta?

1. Een ader die terug naar het hart gaat
2. De hoofdslagader vanuit de linkerkamer
3. Komt binnen in de linkerboezem
4. Stroomt uit de rechterkamer

Onderdelen grote bloedsomloop:
1. Aorta
2. Linkerkamer
3. Rechterboezem
4. Organen
5. Holle Ader

      Leerdoelen

11.1.1 Je kunt de bestanddelen van bloed noemen.

11.1.2 Je kent de kenmerken en functies van bloedplasma.

11.1.3 Je kent de kenmerken en functies van bloedcellen en bloedplaatjes.

11.1.4 Je kunt uitleggen wat leukemie is.(SE)

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

Samenstelling van Bloed

Bloedplasma 

is het waterige deel van het bloed

Belangrijk Plasma-Eiwit

Fibrinogeen (bloedstolling)

Opgeloste stoffen

 Dit zijn:

• voedingsstoffen, zoals glucose, mineralen (zouten), vitaminen en de verteringsproducten van koolhydraten, eiwitten en vetten

• afvalstoffen die vrijkomen bij verbranding in de cellen, zoals koolstofdioxide

• antistoffen die je lichaam beschermen tegen ziekteverwekkers

• overige stoffen, zoals hormonen, enzymen en een kleine hoeveelheid zuurstof

Bloedcellen

Rode Bloedcellen: Geen celkern; Vervoert zuurstof 

Rode bloedcellen bevatten: Hemoglobine (eiwit dat zuurstof bindt)

Nodig voor hemoglobine --> Ijzerzouten (mineraal)

Weinig Ijzerzouten --> Bloedarmoede

Witte bloedcellen: Wel celkern; Maak ziekteverwekkers onschadelijk

Productie Rode en witte bloedcellen

In Rode beenmerg

Stamcellen worden

- Rode Bloedcellen

- Witte Bloedcellen

- Bloedplaatjes

Typen witte bloedcellen

Er zijn drie typen witte bloedcellen:

• witte bloedcellen die dode celresten opruimen

• witte bloedcellen die antistoffen maken tegen ziekteverwekkers

• witte bloedcellen die bacteriën doden

Leukemie

Vorming onrijpe Witte bloedcellen

Daardoor slechte afweer

Mensen niet goed beschermd tegen infecties

Bloedplaatjes en Bloedstolling

Delen van cellen zonder celkern; 

      Leerdoelen

11.2.1 Je kunt uitleggen wat de bloedsomloop is.

11.2.2 Je kunt de bloedsomloop indelen in de kleine en de grote bloedsomloop.

11.2.3 Je kent de functies van de kleine en de grote bloedsomloop.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

Bloedsomloop

Bloedvatenstelsel = Alle bloedvaten + hart

Bloedsomloop = Weg dat het bloed aflegt 

Dubbele bloedsomloop

Kleine 

Hart - longen - Hart

Grote

Hart - rest v lichaam - Hart

Bloedvaten

Slagaders

Van het hart naar Organen (bloeddruk hoog)

Haarvaten

Wand is 1 cellaag dik (waarom?)

Aders

Van organen naar hart (bloeddruk laag)

Aan de slag

van 11. 1

1, 3 & 6

van 11. 2

1, 2, 3

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de 

leerstof actief verwerkt dient te worden.  

De docent heeft gemodelleerd. De leerlingen gaan nu actief inoefenen.
Er is hier ruimte voor verlengde instructie. 

De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. 

De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.

Zet de juiste letter bij de functie

1. Bestrijden van ziekteverwekkers
2. Laten stollen van het bloed
3. Vervoeren van zuurstof

Schrijf het zo op :

1 = 

2 = 

3 = 

Welk deel van het bloed vervoert de hormonen?

1. Bloedplaatjes
2. Rode Bloedcellen
3. Witte Bloedcellen
4. Bloedplasma

. Het rode beenmerg heeft een functie waarmee het invloed heeft op het immuunsysteem.

Noem deze functie van het rode beenmerg.

Transport Zuurstof

Afweersysteem

Bloedstolling

Hoe heet de stof in bloed dat het zuurstof bindt?

1. Bloedplaatje
2. Fibrinogeen
3. Hemoglobine
4. Rode bloedcel